Zdarzenia artystyczne jako impuls transformujący miasto na przykładzie Łodzi po 1989 r

Błażej Filanowski

W ramach serii "Nauka Sztuki - Sztuka Nauki" publikowane są prace promujące perspektywę badawczą, w której twórczość naukowa i artystyczna to komplementarne, wzajemnie nieredukowalne sfery aktywności, które mimo swej autonomii mogą się z jednej strony kreatywnie inspirować, a z drugiej - ukazywać nowe ścieżki indywidualnego oraz kulturowo-cywilizacyjnego rozwoju. Seria ma służyć inicjowaniu, rozwijaniu i popularyzowaniu interdyscyplinarnych badań humanistycznych, wymagających wypracowywania precyzyjnego warsztatu teoretyczno-metodologicznego i rzetelnej analizy materiału badawczego. Poruszając w swojej publicystyce zagadnienie potencjału wiedzy o mieście przekazywanej w artystycznej formie, zauważyłem, że jest to problem niedostatecznie rozpoznany nie tylko w kontekście łódzkiej walki o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Skłoniło mnie to do sformułowania pytań badawczych: jaką wiedzę o zachodzących w mieście procesach możemy zdobyć dzięki uczestnictwu w zdarzeniach artystycznych? Jak - ewentualnie - mogą one wpływać na miasto, stawać się impulsami do jego zmiany? Ze Wstępu Analiza przemian kulturowych w Łodzi staje się, zgodnie z intencją autora, opowieścią o artystach-challengerach, "naruszających istniejący porządek" bez pewności powodzenia swojej misji i świadomych możliwej katastrofy. To szczególnie ważne w pytaniu o wpływ działań kulturowych na kształtowanie życia i obrazu miast. Przypadek Łodzi staje się tu jednocześnie modelem i wyjątkiem, tym bardziej wartościowym, że dotyczącym konkretnej lokalności. Z recenzji dr hab. Marianny Michałowskiej, prof. UAM

Czytanie interaktywnych obrazów. Gry komputerowe w perspektywie dynamicznej tekstualności

Katarzyna Prajzner

Gry komputerowe są obecnie jednymi z najgwałtowniej i najciekawiej rozwijających się mediów. Książka łączy perspektywy badawcze teorii gier, filmu i literatury, groznawstwa, aby ukazywać, czym gry komputerowe są, w jaki sposób tworzą się relacje między nimi a graczami, a przede wszystkim jak funkcjonują one jako teksty i jak tworzą znaczenia. Są w niej również zaproponowane narzędzia analityczne dotyczące zarówno ich warstwy tekstowej, jak i procesu recepcji, ukazując, w jaki sposób na styku tych strategii badawczych rodzi się bardziej zrozumiały obraz grywalnych tekstów oraz kultur, które się wokół nich tworzą. Jednym z problemów poruszanych w książce jest kwestia przestrzennych własności gier, które mogą ewokować opowiadania ze względu na angażujące i interpretacyjne procesy, którym podlega gracz, oraz że możliwe jest postrzeganie środowiska gry nie tylko jako wizualnego spektaklu, lecz także lokacji, która generuje znaczenie. W publikacji pojawia się ponadto zagadnienie tworzenia medialnych reprezentacji światów, które generują opowiadania oraz dostarczają różnorodnych sposobów ich doświadczania, będąc głosem w dyskusji związanej ze świadomą medialnie narratologią. Książka jest bardzo wartościowa z naukowego punktu widzenia, gdyż proponuje świeże spojrzenie na kwestię narracyjności gier wideo oraz ich specyficznych cech, takich jak retoryka proceduralna, warunki określone przez mechaniki gier oraz silniki gier, a także ich usytuowanie w szerszym pejzażu współczesnej kultury audiowizualnej (funkcjonowanie w ramach kultury konwergencji). Autorka sięga po aktualne dyskusje teoretyczne w tym obszarze oraz prezentuje własne podejście krytyczne. Z recenzji prof. dr hab. Anny Nacher

Big Data. Krótkie Wprowadzenie 30

Dawn E. Holmes

KRÓTKIE WPROWADZENIE - książki, które zmieniają sposób myślenia!   Big data pokazuje, jak postęp technologiczny spowodowany rozwojem Internetu i cyfrowego wszechświata wpłynął na radykalną transformację nauki o danych. Czym są duże zbiory danych i jak zmieniają świat? Jaki mają wpływ na nasze codzienne życie, a jaki na świat biznesu? W tej książce czytelnik znajdzie odpowiedzi na te pytania. * Interdyscyplinarna seria KRÓTKIE WPROWADZENIE piórem uznanych ekspertów skupionych wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego przybliża aktualną wiedzę na temat współczesnego świata i pomaga go zrozumieć. W atrakcyjny sposób prezentuje najważniejsze zagadnienia XXI w. – od kultury, religii, historii przez nauki przyrodnicze po technikę. To publikacje popularnonaukowe, które w formule przystępnej, dalekiej od akademickiego wykładu, prezentują wybrane kwestie. Książki idealne zarówno jako wprowadzenie do nowych tematów, jak i uzupełnienie wiedzy o tym, co nas pasjonuje. Najnowsze fakty, analizy ekspertów, błyskotliwe interpretacje. Opiekę merytoryczną nad polską edycją serii sprawują naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego: prof. Krystyna Kujawińska Courtney, prof. Ewa Gajewska, prof. Aneta Pawłowska, prof. Jerzy Gajdka, prof. Piotr Stalmaszczyk.

Beckett. Przewodnik

Stanley E. Gontarski, Michał Lachman

Beckett. Przewodnik Stanleya Gontarskiego to zwięzłe, ale bardzo wnikliwe i cenne wprowadzenie do dramatycznej i teatralnej twórczości jednego z największych pisarzy anglo-irlandzkich. Polski czytelnik sięgając po tę pozycję, może spodziewać się nie tylko szczegółowego omówienia wszystkich dramatów, które prezentowane są w sposób interesujący i zazwyczaj niezwykle oryginalny. Lektura książki amerykańskiego badacza daje również wgląd w materiały archiwalne, notatniki reżyserskie i korespondencję Samuela Becketta z wieloma twórcami teatralnymi. Źródła te nie są dostępne w przekładach na język polski, co utrudnia ich wykorzystanie przez polskich badaczy. Omówione i przedstawione w krytycznym ujęciu Gontarskiego materiały te mogą otworzyć wiele ścieżek interpretacyjnych nieobecnych w polskiej recepcji twórczości Becketta. Gontarski dzieli swoje prezentacje na część poświęconą większym i najbardziej znanym dramatom Becketta (Czekając na Godota, Końcówka, Ostatnia taśma i Szczęśliwe dni) oraz na część omawiającą mniejsze dzieła dramatyczne. Książkę uzupełniają również krótkie, ale niezwykle cenne rozdziały dotyczące reżyserskich dokonań Becketta oraz związków jego twórczości z filmem. Michał Lachman ze Wstępu do wydania polskiego

Zależność gospodarki Ukrainy od stanu relacji energetycznych z Federacją Rosyjską

Tomasz Motowidlak

Książka jest poświęcona relacjom energetycznym między Ukrainą i Federacją Rosyjską, które potraktowano jako jedną z istotnych determinant funkcjonowania gospodarki Ukrainy. Stan tych relacji wpływa bowiem w znaczącym stopniu na kluczowe parametry gospodarki Ukrainy, tj. dochód narodowy brutto, bilans płatniczy, bilans handlowy, stan budżetu oraz wielkość zadłużenia. W tym kontekście dla Ukrainy szczególnie istotny jest fakt, że Federacja Rosyjska uczyniła z tych relacji skuteczny instrument nacisku, służący realizacji swoich interesów gospodarczych i politycznych w tym kraju. Spektakularnym przejawem stosowania tego instrumentu było wywoływanie kryzysów gazowych na Ukrainie, których skutki odczuwalne były także w innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej. W publikacji przedstawiono zasadnicze instrumenty energetycznego nacisku Federacji Rosyjskiej na gospodarkę Ukrainy oraz podejmowane przez Ukrainę działania na rzecz ograniczenia zakresu i skutków stosowania tych instrumentów.

Między architekturą nowoczesną a tradycyjną [...] między konstrukcją a formą. Prace naukowe dedykowane Profesorowi Krzysztofowi Stefańskiemu

Piotr Gryglewski, Tadeusz Bernatowicz, Daria Rutkowska-Siuda

Prezentujemy Czytelnikom zbiór rozpraw dedykowany Profesorowi Krzysztofowi Stefańskiemu z okazji jubileuszu 40-lecia pracy naukowej i 65.rocznicy urodzin tego wybitnego badacza architektury XIX i XX wieku. Cenne artykuły napisane przez szerokie grono uznanych historyków sztuki są najlepszym, choć niedoskonałym, sposobem uczczenia wieloletniej pracy naukowej i dydaktycznej Jubilata. Inspiracją dla tytułu Księgi Pamiątkowej stał się głos z przeszłości, który można traktować niczym prognostyk. Dokładnie sześćdziesiąt pięć lat temu został opublikowany tekst wystąpienia profesora Bohdana Pniewskiego, który odnosząc się do doświadczeń okresu międzywojennego stwierdzał, że wówczas „prowadzono ze zmiennym szczęściem walkę między architekturą nowoczesną a tradycyjną, albo też między konstrukcją a formą, czy między kompozycją romantyczną a klasyczną, albo wręcz między twórczością świadomą a intuicyjną”. W naszym odczuciu ówczesna ocena kondycji architektury nowoczesnej znakomicie odzwierciedla ścieżki zainteresowań badawczych Jubilata. Komitet Redakcyjny

Niepokój człowieka. Odpowiedź antropologii filozoficznej

Maciej Woźniczka

Niepokój człowieka. Pytania i próby odpowiedzi. Od czego właściwie zacząć? Załóżmy, że odpowiedź próbuje dać filozofia. A dlaczego ona? Bo przynosi prawdę i wolność. Bo jest postawieniem samego siebie wobec tego, kim się jest. Ani więcej, ani mniej. Bo jest doświadczeniem osobistym, przemyśleniem elementarnym, którego nie sposób pominąć. Ale przecież każdy jest inny. Każdy przeszedł kiedyś drogę postawienia pytania i udzielenia na nie odpowiedzi. Bo przecież każdy jest i to jakiś wyraźnie jest. Czy wielość tych pytań zwielokrotniona wielością odpowiedzi jest chaosem, czy daje się chociaż w najbardziej podstawowy sposób jakoś uporządkować? A jakie przyjąć kryteria? Skąd wziąć ten pewniejszy punkt odniesienia? Szukać na miarę samego siebie czy skorzystać z doświadczeń innych? Niepokój wydaje się uzasadniony. Trzeba coś założyć, zaryzykować. Zdecydować się na jakąś drogę i ją pokonać. Nawet jeśli się okaże, że założenia były zbyt mocne, to pokonana droga może nie pójdzie na marne. Stanie się jakimś doświadczeniem i podstawą do nowych poszukiwań. Nie ma co ukrywać - trochę tych dróg człowiek już przeszedł, a i wyzwania przed nim stojące wcale nie są małe. Ale żeby iść dalej, może lepiej wiedzieć, co człowiek już przebył...

Historia Zrzeszenia Polskich Nauczycieli Geografii

Marek Sobczyński, Monika Cepil

W opracowaniu celowo wymieniono dużą liczbę osób, w tym takich, których aktywność w ramach ZPNG była niekiedy tylko incydentalna, objawiała się sprawowaniem jakiejś funkcji w lokalnym Kole ZPNG, wygłoszeniem referatu, poprowadzeniem lekcji pokazowej albo wycieczki, a nawet jedynie zabraniem głosu w dyskusji. Przez struktury ZPNG przewinęło się zapewne znacznie ponad tysiąc nauczycieli geografii, większość z nich nie zostawiła utrwalonego drukiem śladu swojej działalności, ale wszystkich tych, o których możemy się dowiedzieć z dokumentów, chcieliśmy przypomnieć. W ten sposób pragniemy oddać hołd polskim nauczycielom geografii, którzy w okresie odbudowy państwa po zaborach, podjęli trud edukacji geograficznej, podnoszenia jej poziomu i metodyki nauczania, szkolenia kadry nauczycielskiej i patriotycznego wychowania młodzieży, a gdy we wrześniu 1939 r. stanęli w obliczu najazdu wrogich sąsiadów, niejednokrotnie za swój trud zapłacili życiem.