"Język Artystyczny". T. 16: Nowy (?) Kanon (?) Wokół Nagrody Literackiej "Nike"

red. Artur Rejter

W publikacji zgromadzono teksty, w których przyjrzano się twórczości różnych osób nagrodzonych lub nominowanych do Nagrody Literackiej „Nike”. Dla autorów interesujące były między innymi problemy stylizacji w wielowymiarowej i polifonicznej prozie Jacka Dehnela (Magdalena Hawrysz), a także wkład twórczości Olgi Tokarczuk do wyraźnie współcześnie się rozwijającego i ważkiego społecznie dyskursu posthumanizmu (Artur Rejter). Autorka Biegunów zainspirowała również Joannę Przyklenk i Katarzynę Sujkowską-Sobisz, które podjęły się analizy odbioru monumentalnej powieści Księgi Jakubowe przez internetowych forumowiczów. Przez pryzmat problematyki genderowej i queerowej na prozę Michała Witkowskiego spojrzała Małgorzata Kita. Ważny dla Traktatu o łuskaniu fasoli Wiesława Myśliwskiego świat muzyki oraz instrumentów muzycznych próbowała uchwycić w swym studium Ewa Biłas-Pleszak. Interesujący okazał się także aspekt intertekstualny oraz intersemiotyczny w Sońce Ignacego Karpowicza (Alicja Bronder). W artykule Beaty Kiszki został zaś poruszony problem motywów animimalistycznych w wybranych powieściach Krzysztofa Vargi. Sięgnięto także do tekstów reportażowych i reportażowi bliskich. Nad pograniczną stylowo i gatunkowo prozą Andrzeja Stasiuka pochyliła się w swym studium Ewa Sławkowa. Swoistej generycznej „migotliwości” i gatunkowym przemianom reportażu, odzwierciedlającym często kształt współczesnego świata, poświęciła uwagę Joanna Przyklenk, natomiast Wioletta Wilczek opisała osobliwy obraz Białegostoku zawarty w reportażu Marcina Kąckiego.   Zarówno wybrana – zróżnicowana pod względem estetycznym, gatunkowym i dyskursywnym – twórczość, jak i metody zastosowane w zgromadzonych tekstach, poświadczają tezę o znaczącej dla badaczy wadze inspiracji autorów i dzieł wyróżnionych Nagrodą Literacką „Nike” lub do niej nominowanych. Jak widać, literatura wciąż stara się reagować na świat nas otaczający, komentować go, a nade wszystko stwarzać jego indywidualny i niepowtarzalny obraz. (fragmenty Wprowadzenia). Publikacja z pewnością zainteresuje studentów kierunków humanistycznych i badaczy literaturoznawców, językoznawców, kulturoznawców, a także wszystkich miłośników polskiej literatury najnowszej.

"Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego" 2016. T. 18

Maksymilian Pazdan

Osiemnasty tom Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego otwiera nakierunkowany na kwestie praktyczne artykuł poświęcony kolizyjnym zagadnieniom umów przedwstępnych. Kolejne opracowanie dotyczy z kolei podstaw i uzasadnienia do stosowania przez sąd krajowy obcych norm kolizyjnych. Poza tym w bieżącym tomie czytelnik znajdzie publikację poświęconą aspektom kolizyjnym styku prawa prywatnego i publicznego. Warty uwagi jest także artykuł przedstawiający wybrane, szczególnie nurtujące teoretyków i praktyków prawa, kwestie związane z przepisami wymuszającymi swoje zastosowanie. Warto poza tym zapoznać się z teoretycznym opracowaniem omawiającym zasadę najściślejszego związku, stanowiącą regułę kierunkową prawa prywatnego międzynarodowego. Osiemnasty tom Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego zamyka Sprawozdanie z II Zjazdu Katedr Prawa Prywatnego Międzynarodowego („O stanowieniu, pojmowaniu i stosowaniu norm kolizyjnych europejskiego i krajowego prawa prywatnego międzynarodowego”), który odbył się w Katowicach w dniach 23–24 października 2015 roku.

Kwestia żydowska w publicystyce Elizy Orzeszkowej

Magdalena Piekara

Odmienność żydowska była dla Orzeszkowej przeszkodą, ale też, w pewien sposób, wartością. Solidarność Żydów jej imponowała, lecz była też jak ciągle jątrząca się rana — szczególnie w kontekście wynaradawiania się Polaków. W jej pismach publicystycznych nie znajdziemy wyszukiwania bądź odczuwania jawnej wrogości — czasem, jakże ludzki, emocjonalny przejaw niechęci czy zniecierpliwienia. Materia, nad którą pracowała całe życie, stawiała opór, można rzec jej językiem, że nici się rwały (zachodzące wydarzenia czasem niweczyły, wedle pisarki, szansę zbratania i połączenia). Orzeszkowa jednak ciągle zgłębiała temat, starała się znajdować konkretne rozwiązania. Pod koniec życia była co prawda nieco zrezygnowana z powodu braku satysfakcjonujących ją rezultatów, ale nie przestała nawoływać do tego, co uznawała za słuszne i właściwe, dobre dla Polski i, jak uważała, dla polskich Żydów — pozostała niezwyciężona. Czuła się jak Don Kichot, ale nie ustawała w wysiłkach, wierząc w siłę jednego głosu, czasem ważnego tylko i aż dla jednego czytelnika.

Koncepcje oporu we współczesnych naukach społecznych. Główne problemy, pojęcia, rozstrzygnięcia

Ewa Bielska

Przedmiotem pracy jest kategoria oporu analizowana w kontekście założeń wybranych teorii funkcjonujących w obrębie nauk społecznych. Opór został przedstawiony jako kategoria związana ze strategiami transgresyjnymi i emancypacyjnymi, odniesiono go do modelu podmiotowości. Został potraktowany jako fakt społeczny oraz pochodna decyzji podmiotowej występującej w sytuacji doznania władzy zinterpretowanej jako opresyjna. Kategorię oporu poddano interpretacji w nawiązaniu do teorii dewiacji oraz kontroli społecznej. Wskazano na wybrane społeczne strategie oporu, obszerny fragment pracy poświęcono analizie kategorii nowych ruchów społecznych. Potencjalnymi odbiorcami pracy są przedstawiciele nauk społecznych oraz reprezentanci profesji związanych ze służbami socjalnymi, zajmujący się działaniami pomocowymi oraz kompensacyjnymi.

Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. T. 1: Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny

red. Justyna Tymieniecka-Suchanek

Prezentowana publikacja to dwutomowa monografia wieloautorska stawiająca pytanie o ludzkie „bycie z innymi”. Autorzy pokonują intelektualną drogę od humanizmu do post- i transhumanizmu z uwzględnieniem kultury w najróżniejszych konfiguracjach, biorąc pod uwagę relacje: człowiek – zwierzę, człowiek – roślina i/lub człowiek – maszyna rozumiana jako humanoid techniczny bądź byt częściowo nieorganiczny. Książka zawiera różne materiałowo, formalnie i warsztatowo artykuły, które wychodzą naprzeciw oczekiwaniom nowoczesnej humanistyki, prezentując rozważania na temat relacji człowiek – inny/obcy byt. Celem zebranych tekstów jest podjęcie dyskusji nad tym, czy współczesna tendencja, kwestionująca dotychczasowe status quo człowieka, który przestał być uznawany za centrum świata i miarę wszechrzeczy, znalazła indywidualny wyraz w najnowszej kulturze przełomu XX i XXI wieku lub wcześniejszej jako antycypacja aktualnych idei w zakresie międzygatunkowych czy międzybytowych relacji. Monografia obejmuje interdyscyplinarną problematykę szerszą od konwencji wybranych zagadnień post- i transhumanizmu w literaturze i sztuce. Rozległość ta wynika z zestawienia kwestii relacji człowieka do innych istot żywych i zagadnienia powiązań człowieka z bytami technologicznymi, które w wielu artykułach sąsiadują z sobą i w pewnych as­pektach ujawniają pod­stawowy problem stanowiący centrum tego rodzaju refleksji: na­mysł nad grani­cami człowieczeństwa, kondycją człowieka i jego stosunku do innych bytów. Myśle­nie to wyrasta z tradycji penetrowania różnych kategorii inności, obcości, odmienności, ale odwo­łuje się też do holistycznych kon­cepcji człowieka i świata.

Nowy Nowak (Tadeusz). Zbiór szkiców z reprodukcjami obrazów Stanisława Baja

red. Józef Olejniczak, Ryszard Knapek

Pierwsza zbiorowa monografia twórczości Tadeusza Nowaka to próba odczytania tego dzieła na nowo – w nowych kontekstach oraz przy zastosowaniu języków opisu i interpretacji, jakie wyłoniły się w naukach humanistycznych ostatnich dekad. Ale jest to też próba całościowego oglądu tego dzieła, inspirującego zarówno badaczy literatury, jak i malarzy (stąd w tomie opublikowano reprodukcje malarstwa Stanisława Baja, a na okładce namalowany przez niego portret poety), bardów (na dołączonej do tomu płycie znaleźć można pieśni do wierszy Nowaka wykonywane przez Jacka Telusa i Kalinę Jaglarz) oraz po prostu przyjaciół poety (Stanisława Balbusa, Stanisława Baja). Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Impact of the 2008 economic crisis on the functioning of political systems. A case study of Greece, Spain, and Italy

Tomasz Kubin, Małgorzata Lorencka, Małgorzata Myśliwiec

Prezentowana publikacja zawiera wyniki badań prowadzonych przez trzy lata przez Tomasza Kubina, Małgorzatę Lorencką i Małgorzatę Myśliwiec w ramach projektu sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki (przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/09/B/HS5/00021). Podstawowym celem naukowym pracy jest pokazanie wpływu kryzysu gospodarczego na funkcjonowanie systemu politycznego. Przedmiotem szczegółowych prac badawczych były systemy polityczne Grecji, Hiszpanii i Włoch, ponieważ to właśnie w tych państwach Unii Europejskiej skutki światowego kryzysu gospodarczego wydają się mieć największy wpływ na działanie najważniejszych elementów tworzących system polityczny. Wiodącą hipotezą badawczą jest założenie, że w warunkach demokracji przedstawicielskiej sytuacja ekonomiczna państwa jest jednym z najistotniejszych czynników warunkujących stabilność i trwałość systemu politycznego. Im lepsza sytuacja gospodarcza państwa, tym większa stabilność funkcjonowania i możliwość przetrwania systemu politycznego. Natomiast w sytuacji kryzysu gospodarczego stabilność i trwałość systemu politycznego jest poważnie zagrożona. Analiza wpływu kryzysu gospodarczego na funkcjonowanie systemów politycznych skłoniła autorów do postawienia następujących hipotez szczegółowych: Działania ośrodków podejmujących decyzje polityczne w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech w zakresie kwestii gospodarczych – zarówno na szczeblu centralnym, jak i na szczeblach regionalnych – doprowadziły do poważnych zakłóceń w zakresie funkcjonowania systemów politycznych. Kryzys gospodarczy w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech zakłócił w poważny sposób rytm cykli wyborczych. Kryzys gospodarczy w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech wpłynął na funkcjonowanie systemów partyjnych owych państw. Kryzys gospodarczy w Hiszpanii i we Włoszech w znaczący stopniu wpłynął na nasilenie się tendencji odśrodkowych w owych państwach. Kryzys gospodarczy w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech wpłynął na nasilenie się procesu formułowania postulatów antysystemowych przez wybrane ugrupowania polityczne.   We wstępie zostały przedstawione założenia merytoryczne i metodologiczne przeprowadzonych badań. W rozdziale pierwszym przeanalizowane zostały problemy związane z genezą, przebiegiem i konsekwencjami kryzysu gospodarczego 2008 roku, ze szczególnym uwzględnieniem przebiegu zdarzeń w Grecji, Hiszpanii i Włoszech. Kolejne trzy rozdziały zawierają analizę konsekwencji owego kryzysu dla działania systemów politycznych Grecji, Hiszpanii i Włoch. W zakończeniu zawarte zostały wnioski ogólne, wynikające z przeprowadzonego procesu badawczego.

Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania

Łukasz Michalski

Praca pt. Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania zgłębia meandry narracji współczesnych syntez historycznowychowawczych wykorzystywanych w kształceniu akademickim. Trzy główne cele podjętych badań prowadzą kolejno od charakterystyki narracji podręcznikowej w ramach historii wychowania, przez sformułowanie zarysu jej przemian, ku konfrontacji z tym, co wydarzyło się w ostatnim stuleciu w ramach teorii historiografii (zwłaszcza w kontekście tzw. ethical turn). Wyjściowa perspektywa pracy podkreśla wagę wymiaru narracyjnego podręczników akademickich, zatem prowadzi do postrzegania tego typu tekstów nie tylko jako syntez faktów z przeszłości, lecz także dzieł cechujących się konkretnym sposobem nazywania opisywanych fenomenów wychowania, siatką pojęć, stylem argumentacji czy warstwą aksjologiczną. Dla ich ujęcia wykorzystano tutaj wizję tekstu, którą formułuje w książce pt. Granice historyczności Barbara Skarga. Koncepcja ta zakłada istnienie czterech „warstw”, w których realizuje się znaczenie treści – są to: problematyka, kategorie, reguły sensu, epistema. Każdy z analizowanych w pracy podręczników jest opisywany zgodnie z tak zarysowanym podziałem. Szerszych rozważań wymagały zwłaszcza realizowane w syntezach historycznowychowawczych reguły sensu, dla których ujęcia przyjęta została dodatkowo tropologiczna wizja historiografii autorstwa Haydena White’a. Zbadanie charakterystyki poszczególnych podręczników pozwoliło na wyznaczenie linii rozwojowych tego typu pisarstwa naukowego biegnących od międzywojnia do czasów bardzo nieodległych  i pozwala równocześnie dostrzec, jak historycznie zmieniała się (lub nie) narracja na każdym z czterech poziomów treści i na ile jest ona zbieżna z przemianami współczesnej teorii historiografii.

Ciało - muzyka - performans

red. Jacek Mikołajczyk, red. Maria Popczyk

W humanistyce kwestie mające związek z wykonaniem, a zatem performowaniem muzyki zawsze stanowiły nieodłączny element refleksji teoretycznej zajmowały miejsce w podziale dziedzin jednakże celem publikacji jest skonceptualizowanie sytuacji wykonawcy muzyki i wtedy konwencje odbioru oraz podziały gatunkowe neutralizują refleksję nad cielesnym wymiarem performansu. Dlatego wydaje się, iż ważne jest wskazanie, odsłonięcie i nazwanie tych teoretycznych barier oraz spojrzenie na performans od strony muzyczności ciała i ucieleśnienia muzyki. Muzyka może być traktowana jako byt abstrakcyjny, jak przekonywali Boecjusz i Leibniz, a dzisiaj kognitywiści, jednakże wykonywana uzyskuje materialność, a audialna natura pojedynczej realizacji abstrakcyjnego utworu stanowi istotny komponent dzieła muzycznego jako takiego. Wykonanie zakłada obecność ciała wykonawcy, które staje się elementem całego estetycznego doświadczenia. Oś refleksji zebranych w niniejszym tomie artykułów, dość umownie zgrupowanych w dwóch lustrzanych częściach, oscyluje zatem wokół zagadnień muzyczności ciała wykonawcy – z jednej, oraz cielesności performansu – z drugiej strony. Spojrzenie na performans od strony muzyki i ciała pozwala odświeżyć nasze podejście do istniejących już i historycznie opisanych stanowisk zajmowanych wobec ciała wykonawcy i oświetlić je z nowej perspektywy. Z tak postawionego problemu wyłania się wielość optyk metodologicznych, a te ukazują dychotomię torów badawczych. Jedne z nich będą nadal traktować ciało jako instrument, inne z kolei zwrócą uwagę na symbiozę świadomości i cielesności; jedne będą kładły nacisk na audialność, drugie z kolei będą podkreślać fuzję audialno-wizualną. Znamienne, że w każdym przypadku sztuka wykonawcza, jak również same dzieła inicjują podobnie inspirujące akademickie dyskusje.  

Układ wielkości organizacyjnych. Koncepcja metodologiczna badania rzeczywistości organizacyjnej

Olaf Flak

Publikacja przedstawia projekt koncepcji metodologicznej w naukach o zarządzaniu, nazwanej układem wielkości organizacyjnych. Projekt ten ma 3 główne cele. Po pierwsze, układ wielkości organizacyjnych jest odpowiedzią na wciąż zwiększającą się „dżunglę teorii zarządzania” i w pewnym stopniu porządkuje metodykę badania rzeczywistości organizacyjnej. Po drugie, koncepcja ta ma na celu przynajmniej częściowe rozwiązanie niektórych problemów nauk o zarządzaniu, takich jak brak spójnej perspektywy badawczej, nadmierny subiektywizm w procesie wnioskowania na temat rzeczywistości organizacyjnej, niewspółmierność tej dyscypliny naukowej i „nadprodukcję prawdy” na temat rzeczywistości organizacyjnej. Po trzecie, układ wielkości organizacyjnych jest odpowiedzią na wyzwanie XXI wieku, jakim jest postępująca automatyzacja życia ludzkiego, wkraczająca również w obszar zarządzania organizacją. W zamierzeniu autora układ wielkości organizacyjnych jako koncepcja metodologiczna nauk o zarządzaniu ma być sposobem na ujednolicenie poszczególnych obszarów badania rzeczywistości organizacyjnej. Ma on pełnić podobną rolę jak układ SI w przypadku badania i automatyzacji zjawisk fizycznych, co w konsekwencji może prowadzić do stworzenia w przyszłości menedżera-robota, zdolnego zastąpić pracę menedżera-człowieka w pewnych obszarach zarządzania organizacją. Publikacja adresowana jest do badaczy rzeczywistości organizacyjnej, skoncentrowanych na funkcjonowaniu organizacji, a w niej na pracy menedżera i jego zespołu. Zamierzeniem autora było również zainteresowanie naukowców i praktyków zarządzania ideą pomiaru rzeczywistości organizacyjnej w sposób analogiczny do pomiarów zjawisk fizycznych, a także zwrócenie uwagi na nieuchronną automatyzację pracy menedżera. Z uwagi na to, że publikacja zawiera szeroki przegląd wielu aspektów z zakresu metodologii nauk, wydaje się, że zainteresuje również doktorantów i młodych doktorów specjalizujących się w naukach ekonomicznych i społecznych.

Tradycyjny bułgarski obrzęd weselny. Studium etnolingwistyczne

Joanna Mleczko

Praca poświęcona tradycyjnemu bułgarskiemu weselu ujmowanemu w kategoriach rite de passage. Sam obrzęd jest w niej traktowany jako tekst "kultury", tworzony przez elementy należące do różnych języków semiotycznych. Wykorzystując fakt, że czynność podjęta w czasie realizacji obrzędu potencjalnie łączy w sobie elementy jego kodu personalnego (subiekta i /lub obiekt), temporalnego, przestrzennego (usytuowanie w czasie i przestrzeni), przedmiotowego (wykorzystanie rekwizytu obrzędowego), werbalnego i muzycznego (jeśli towarzyszy jej wypowiadanie słów lub muzyka),  przy ekscerpcji materiałów źródłowych nacisk położono na kod akcjonalnym wesela. Analiza etnolingwistyczna wykorzystująca dane etnograficzne i językowe (teksty folkloru, terminologia, frazeologizmy, przysłowia) pozwala  na odkrycie sensów symbolicznych, jakie niosą ze sobą konkretne działania oraz funkcji, które spełniają w planie semantycznym obrzędu.

Administracja. Prawo administracyjne. Część ogólna

red. Jolanta Blicharz, red. Lidia Zacharko

Monografia jest skierowana zarówno do pracowników naukowych i studentów wszystkich kierunków, których programy nauczana obejmują problematykę teorii administracji, w tym prawa administracyjnego.

Władza a społeczeństwo

red. Agata Bryłka, Tomasz Kałuski, Małgorzata Korbaś

„Z nieukrywaną satysfakcją oddajemy w ręce Czytelnika tom będący efektem wieloaspektowego spojrzenia na problem związany z relacją zwrotną władza – społeczeństwo. Zebrane artykuły są rezultatem doświadczeń młodych badaczy reprezentujących ośrodki naukowe z całego kraju oraz dyscypliny w obrębie szeroko pojętych nauk humanistycznych i społecznych. Przedstawione w monografii relacje władzy i społeczeństwa może uosabiać ukazana na okładce postać Lewiatana. Wizerunek ten pochodzi z karty tytułowej jednego z pierwszych traktatów filozoficznych poruszających wspomnianą tematykę, pracy autorstwa Tomasza Hobbesa pt. Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, która została wydana po raz pierwszy w 1651 r. Tytułowy Lewiatan jest uosobieniem państwa powstającego na skutek ustanowienia władzy suwerennej. Władza, zarówno świecka, jak i religijna, oparta jest na powszechnej umowie społecznej i ma charakter absolutny. Wyraża to widniejąca nad głową postaci sentencja: Non est potestas super terram, quae comparateur ei (Nie ma na ziemi siły wobec niego). Prowadzi nas to w kierunku rozważań nad istotą władzy, jej źródeł, rodzaju i struktur aparatu władzy zarówno w odniesieniu do czasów współczesnych, jak i minionej rzeczywistości. Postawiona powinna zostać również kwestia legitymizacji oraz opozycji wobec podmiotu sprawującego władzę, a także formy konfliktu społecznego i jego regulacji – poddani czy obywatele. Legitymizacja i opozycja,  które uważane są za zbiorowe reakcje na sprawowanie władzy uznawanej przez  społeczne normy sprawiedliwości, traktowane być mogą jako zjawiska przeciwstawne. Ważna jest tu sfera z zakresu ideologii władzy, która służyła zawsze do jej legitymizacji i budowania jej obrazu wobec społeczeństwa. Opozycję wobec istniejących ośrodków władzy można przedstawić jako wynik działań podejmowanych przez zbiorowość uciskanych, w której istnieje rozległa struktura komunikacyjna, świadomość niesprawiedliwego traktowania oraz pragnienie odwetu za wyzysk.” (fragment Wstępu)

Ethos rycerski w kulturze. Tradycje i kontynuacje. T. II: Ethos sarmacki i jego tradycje

red. Teresa Banaś-Korniak, red. Beata Stuchlik-Surowiak, współudz. Magdalena Komenda

Tom drugi wieloautorskiej monografii o ethosie rycerskim kierowany jest przede wszystkim do Czytelników zainteresowanych kulturą sarmacką oraz jej tradycjami. Autorami książki są głównie specjaliści od dziejów literatury i kultury dawnej Rzeczypospolitej szlacheckiej. Szlachta polska zafascynowana była rzymskimi cnotami rycerskimi i uznawała swój stan za spadkobiercę tychże cnót. Praktyka życia żołnierskiego w XVI i XVII stuleciu w Polsce nierzadko jednak odbiegała od wzniosłych idei ethosu rycerskiego, choć zdarzały się też heroiczne postawy ówczesnego polskiego wojska. Większość zamieszczonych w tomie artykułów dotyczy rodzimej kultury, literatury i piśmiennictwa w wiekach XVI i XVII, ale znalazły się w książce także prace poświęcone sarmackim tradycjom, przejawiającym się w innych, bliższych nam czasowo epokach.

"Chowanna" 2016. T. 1 (46): Kierunki rozwoju etyki pedagogicznej i teorii wychowania moralnego

red. Ewa Syrek, Alicja Żywczok

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Alicja Żywczok   Intencją redaktora części monograficznej (Kierunki rozwoju etyki pedagogicznej i teorii wychowania moralnego, red. Alicja Żywczok) było włączenie się w dyskusję dotyczącą funkcji oraz przedmiotu badań etyki pedagogicznej i teorii wychowania moralnego w obecnych warunkach społecznych, kulturowych, cywilizacyjnych i ekonomicznych, z nadzieją, że dyskusja zainspiruje odbiorców kultury do refleksji nad tradycyjnymi i nowoczesnymi zasobami kultury etycznej, wzorcami postępowania, jakością życia moralnego i stylem wychowania moralnego. Część ta tworzona była z przekonaniem o istotnej funkcji etyki w konstruktywnej zmianie obyczajów, poprawie relacji międzyludzkich, samokontroli i samodoskonaleniu. Strukturę części tworzy siedem artykułów przedstawicieli różnych nauk (pedagogiki, psychologii, filozofii) i ośrodków uniwersyteckich, zarówno naukowców znanych w kraju, jak i młodszych pracowników naukowych, jednak mających już w swej dziedzinie pewne osiągnięcia. Zastosowanie dedukcyjnego układu treści pozwala czytelnikowi przeanalizować w pierwszej kolejności artykuły o dużym znaczeniu teoretycznym, by następnie zwrócić uwagę na szczegółowe kwestie pedagogiczne przydatne zwłaszcza nauczycielom, wychowawcom, opiekunom i pedagogom; treść zainteresować również przedstawicieli nauk pokrewnych pedagogiki: filozofów, antropologów, socjologów i psychologów. Tematyka części tekstów tematycznie rozproszonych tomu oscyluje wokół takich zagadnień, jak: młodzież i kara pozbawienia wolności, wykorzystanie metafory stołu dla poszerzania myślenia andragogicznego, kategoria duchowości w pedagogice kontemplatywnej, percepcja wsparcia społecznego pacjentów z zaburzeniami odżywiania, psychologiczne mechanizmy moralności czy sens życia jako wyznacznik zdrowia oraz kategoria badawcza.

Kulturowe kody reklamy. Świat znaczeń w reklamie z perspektywy socjalizacji

Emilia Bańczyk

Założeniem publikacji jest rekonstrukcja socjalizacyjnej oferty reklamy. Podjęcie tego tematu wiąże się ze współczesnymi przeobrażeniami kulturowymi i wynika z obserwacji, że obecnie procesowi wchodzenia jednostki do społeczeństwa coraz częściej towarzyszą media, a także z uznania, że w dzisiejszym świecie ogromną rolę – jako transfer wiedzy ogólnospołecznej – odgrywa reklama. Te dwa pojęcia: socjalizacja i reklama stały się przedmiotem opisu w części teoretycznej pracy. Aby ocenić socjalizacyjny potencjał reklamy, badaniu poddane zostały spoty reklamowe emitowane na kanale TVP ABC. Dzieci jako adresaci bajek stają się tutaj bowiem samoistnie odbiorcami wielu przekazów reklamowych, które dostarczają wiedzy nie tylko o produktach, ale też o stylach życia i świecie wartości. Reklama jako przekaz multikodowy poddana została badaniu za pomocą trzech różnych metod, co umożliwiło pokazanie wielowymiarowości potencjału jej oddziaływania. Polimetodologiczną analizę spotów reklamowych otwiera analiza zawartości, przybliżająca  charakterystykę reklamowanych produktów, a także propagowanych w spotach wartości i ról społecznych, w jakich obsadzani zostają bohaterowie reklam. Analiza semiologiczna z kolei pozwala na uchwycenie tego, w jaki sposób pojedyncze spoty w warstwie fabularnej reprodukują zastany porządek społeczny i w jaki sposób go modyfikują. Wreszcie badaniu poddano teksty mówione reklam i z wykorzystaniem koncepcji Lubelskiej Szkoły Etnolingwistycznej opisany został wyłaniający się z nich językowy obraz świata. Atutem pracy jest aktualność analizowanego materiału badawczego oraz wieloaspektowy opis przedmiotu badania, czyli spotów reklamowych, pozwalający na uchwycenie bogactwa nakładających się na siebie znaczeń, które tworzą określony świat wartości. Publikacja skierowana jest do pedagogów, psychologów i językoznawców, a także do świadomych rodziców. Może również stanowić ciekawą lekturę dla wszystkich osób zainteresowanych relacją media – dziecko.