"Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego" 2016. T. 18

Maksymilian Pazdan

Osiemnasty tom Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego otwiera nakierunkowany na kwestie praktyczne artykuł poświęcony kolizyjnym zagadnieniom umów przedwstępnych. Kolejne opracowanie dotyczy z kolei podstaw i uzasadnienia do stosowania przez sąd krajowy obcych norm kolizyjnych. Poza tym w bieżącym tomie czytelnik znajdzie publikację poświęconą aspektom kolizyjnym styku prawa prywatnego i publicznego. Warty uwagi jest także artykuł przedstawiający wybrane, szczególnie nurtujące teoretyków i praktyków prawa, kwestie związane z przepisami wymuszającymi swoje zastosowanie. Warto poza tym zapoznać się z teoretycznym opracowaniem omawiającym zasadę najściślejszego związku, stanowiącą regułę kierunkową prawa prywatnego międzynarodowego. Osiemnasty tom Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego zamyka Sprawozdanie z II Zjazdu Katedr Prawa Prywatnego Międzynarodowego („O stanowieniu, pojmowaniu i stosowaniu norm kolizyjnych europejskiego i krajowego prawa prywatnego międzynarodowego”), który odbył się w Katowicach w dniach 23–24 października 2015 roku.

Nowy Nowak (Tadeusz). Zbiór szkiców z reprodukcjami obrazów Stanisława Baja

red. Józef Olejniczak, Ryszard Knapek

Pierwsza zbiorowa monografia twórczości Tadeusza Nowaka to próba odczytania tego dzieła na nowo – w nowych kontekstach oraz przy zastosowaniu języków opisu i interpretacji, jakie wyłoniły się w naukach humanistycznych ostatnich dekad. Ale jest to też próba całościowego oglądu tego dzieła, inspirującego zarówno badaczy literatury, jak i malarzy (stąd w tomie opublikowano reprodukcje malarstwa Stanisława Baja, a na okładce namalowany przez niego portret poety), bardów (na dołączonej do tomu płycie znaleźć można pieśni do wierszy Nowaka wykonywane przez Jacka Telusa i Kalinę Jaglarz) oraz po prostu przyjaciół poety (Stanisława Balbusa, Stanisława Baja). Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Impact of the 2008 economic crisis on the functioning of political systems. A case study of Greece, Spain, and Italy

Tomasz Kubin, Małgorzata Lorencka, Małgorzata Myśliwiec

Prezentowana publikacja zawiera wyniki badań prowadzonych przez trzy lata przez Tomasza Kubina, Małgorzatę Lorencką i Małgorzatę Myśliwiec w ramach projektu sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki (przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/09/B/HS5/00021). Podstawowym celem naukowym pracy jest pokazanie wpływu kryzysu gospodarczego na funkcjonowanie systemu politycznego. Przedmiotem szczegółowych prac badawczych były systemy polityczne Grecji, Hiszpanii i Włoch, ponieważ to właśnie w tych państwach Unii Europejskiej skutki światowego kryzysu gospodarczego wydają się mieć największy wpływ na działanie najważniejszych elementów tworzących system polityczny. Wiodącą hipotezą badawczą jest założenie, że w warunkach demokracji przedstawicielskiej sytuacja ekonomiczna państwa jest jednym z najistotniejszych czynników warunkujących stabilność i trwałość systemu politycznego. Im lepsza sytuacja gospodarcza państwa, tym większa stabilność funkcjonowania i możliwość przetrwania systemu politycznego. Natomiast w sytuacji kryzysu gospodarczego stabilność i trwałość systemu politycznego jest poważnie zagrożona. Analiza wpływu kryzysu gospodarczego na funkcjonowanie systemów politycznych skłoniła autorów do postawienia następujących hipotez szczegółowych: Działania ośrodków podejmujących decyzje polityczne w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech w zakresie kwestii gospodarczych – zarówno na szczeblu centralnym, jak i na szczeblach regionalnych – doprowadziły do poważnych zakłóceń w zakresie funkcjonowania systemów politycznych. Kryzys gospodarczy w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech zakłócił w poważny sposób rytm cykli wyborczych. Kryzys gospodarczy w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech wpłynął na funkcjonowanie systemów partyjnych owych państw. Kryzys gospodarczy w Hiszpanii i we Włoszech w znaczący stopniu wpłynął na nasilenie się tendencji odśrodkowych w owych państwach. Kryzys gospodarczy w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech wpłynął na nasilenie się procesu formułowania postulatów antysystemowych przez wybrane ugrupowania polityczne.   We wstępie zostały przedstawione założenia merytoryczne i metodologiczne przeprowadzonych badań. W rozdziale pierwszym przeanalizowane zostały problemy związane z genezą, przebiegiem i konsekwencjami kryzysu gospodarczego 2008 roku, ze szczególnym uwzględnieniem przebiegu zdarzeń w Grecji, Hiszpanii i Włoszech. Kolejne trzy rozdziały zawierają analizę konsekwencji owego kryzysu dla działania systemów politycznych Grecji, Hiszpanii i Włoch. W zakończeniu zawarte zostały wnioski ogólne, wynikające z przeprowadzonego procesu badawczego.

Ciało - muzyka - performans

red. Jacek Mikołajczyk, red. Maria Popczyk

W humanistyce kwestie mające związek z wykonaniem, a zatem performowaniem muzyki zawsze stanowiły nieodłączny element refleksji teoretycznej zajmowały miejsce w podziale dziedzin jednakże celem publikacji jest skonceptualizowanie sytuacji wykonawcy muzyki i wtedy konwencje odbioru oraz podziały gatunkowe neutralizują refleksję nad cielesnym wymiarem performansu. Dlatego wydaje się, iż ważne jest wskazanie, odsłonięcie i nazwanie tych teoretycznych barier oraz spojrzenie na performans od strony muzyczności ciała i ucieleśnienia muzyki. Muzyka może być traktowana jako byt abstrakcyjny, jak przekonywali Boecjusz i Leibniz, a dzisiaj kognitywiści, jednakże wykonywana uzyskuje materialność, a audialna natura pojedynczej realizacji abstrakcyjnego utworu stanowi istotny komponent dzieła muzycznego jako takiego. Wykonanie zakłada obecność ciała wykonawcy, które staje się elementem całego estetycznego doświadczenia. Oś refleksji zebranych w niniejszym tomie artykułów, dość umownie zgrupowanych w dwóch lustrzanych częściach, oscyluje zatem wokół zagadnień muzyczności ciała wykonawcy – z jednej, oraz cielesności performansu – z drugiej strony. Spojrzenie na performans od strony muzyki i ciała pozwala odświeżyć nasze podejście do istniejących już i historycznie opisanych stanowisk zajmowanych wobec ciała wykonawcy i oświetlić je z nowej perspektywy. Z tak postawionego problemu wyłania się wielość optyk metodologicznych, a te ukazują dychotomię torów badawczych. Jedne z nich będą nadal traktować ciało jako instrument, inne z kolei zwrócą uwagę na symbiozę świadomości i cielesności; jedne będą kładły nacisk na audialność, drugie z kolei będą podkreślać fuzję audialno-wizualną. Znamienne, że w każdym przypadku sztuka wykonawcza, jak również same dzieła inicjują podobnie inspirujące akademickie dyskusje.  

Koncepcje oporu we współczesnych naukach społecznych. Główne problemy, pojęcia, rozstrzygnięcia

Ewa Bielska

Przedmiotem pracy jest kategoria oporu analizowana w kontekście założeń wybranych teorii funkcjonujących w obrębie nauk społecznych. Opór został przedstawiony jako kategoria związana ze strategiami transgresyjnymi i emancypacyjnymi, odniesiono go do modelu podmiotowości. Został potraktowany jako fakt społeczny oraz pochodna decyzji podmiotowej występującej w sytuacji doznania władzy zinterpretowanej jako opresyjna. Kategorię oporu poddano interpretacji w nawiązaniu do teorii dewiacji oraz kontroli społecznej. Wskazano na wybrane społeczne strategie oporu, obszerny fragment pracy poświęcono analizie kategorii nowych ruchów społecznych. Potencjalnymi odbiorcami pracy są przedstawiciele nauk społecznych oraz reprezentanci profesji związanych ze służbami socjalnymi, zajmujący się działaniami pomocowymi oraz kompensacyjnymi.

Tradycyjny bułgarski obrzęd weselny. Studium etnolingwistyczne

Joanna Mleczko

Praca poświęcona tradycyjnemu bułgarskiemu weselu ujmowanemu w kategoriach rite de passage. Sam obrzęd jest w niej traktowany jako tekst "kultury", tworzony przez elementy należące do różnych języków semiotycznych. Wykorzystując fakt, że czynność podjęta w czasie realizacji obrzędu potencjalnie łączy w sobie elementy jego kodu personalnego (subiekta i /lub obiekt), temporalnego, przestrzennego (usytuowanie w czasie i przestrzeni), przedmiotowego (wykorzystanie rekwizytu obrzędowego), werbalnego i muzycznego (jeśli towarzyszy jej wypowiadanie słów lub muzyka),  przy ekscerpcji materiałów źródłowych nacisk położono na kod akcjonalnym wesela. Analiza etnolingwistyczna wykorzystująca dane etnograficzne i językowe (teksty folkloru, terminologia, frazeologizmy, przysłowia) pozwala  na odkrycie sensów symbolicznych, jakie niosą ze sobą konkretne działania oraz funkcji, które spełniają w planie semantycznym obrzędu.

Układ wielkości organizacyjnych. Koncepcja metodologiczna badania rzeczywistości organizacyjnej

Olaf Flak

Publikacja przedstawia projekt koncepcji metodologicznej w naukach o zarządzaniu, nazwanej układem wielkości organizacyjnych. Projekt ten ma 3 główne cele. Po pierwsze, układ wielkości organizacyjnych jest odpowiedzią na wciąż zwiększającą się „dżunglę teorii zarządzania” i w pewnym stopniu porządkuje metodykę badania rzeczywistości organizacyjnej. Po drugie, koncepcja ta ma na celu przynajmniej częściowe rozwiązanie niektórych problemów nauk o zarządzaniu, takich jak brak spójnej perspektywy badawczej, nadmierny subiektywizm w procesie wnioskowania na temat rzeczywistości organizacyjnej, niewspółmierność tej dyscypliny naukowej i „nadprodukcję prawdy” na temat rzeczywistości organizacyjnej. Po trzecie, układ wielkości organizacyjnych jest odpowiedzią na wyzwanie XXI wieku, jakim jest postępująca automatyzacja życia ludzkiego, wkraczająca również w obszar zarządzania organizacją. W zamierzeniu autora układ wielkości organizacyjnych jako koncepcja metodologiczna nauk o zarządzaniu ma być sposobem na ujednolicenie poszczególnych obszarów badania rzeczywistości organizacyjnej. Ma on pełnić podobną rolę jak układ SI w przypadku badania i automatyzacji zjawisk fizycznych, co w konsekwencji może prowadzić do stworzenia w przyszłości menedżera-robota, zdolnego zastąpić pracę menedżera-człowieka w pewnych obszarach zarządzania organizacją. Publikacja adresowana jest do badaczy rzeczywistości organizacyjnej, skoncentrowanych na funkcjonowaniu organizacji, a w niej na pracy menedżera i jego zespołu. Zamierzeniem autora było również zainteresowanie naukowców i praktyków zarządzania ideą pomiaru rzeczywistości organizacyjnej w sposób analogiczny do pomiarów zjawisk fizycznych, a także zwrócenie uwagi na nieuchronną automatyzację pracy menedżera. Z uwagi na to, że publikacja zawiera szeroki przegląd wielu aspektów z zakresu metodologii nauk, wydaje się, że zainteresuje również doktorantów i młodych doktorów specjalizujących się w naukach ekonomicznych i społecznych.

Administracja. Prawo administracyjne. Część ogólna

red. Jolanta Blicharz, red. Lidia Zacharko

Monografia jest skierowana zarówno do pracowników naukowych i studentów wszystkich kierunków, których programy nauczana obejmują problematykę teorii administracji, w tym prawa administracyjnego.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze. T. 25

red. Halina Mazurek, Jadwiga Gracla

Kolejny 25 tom Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych, podobnie jak tomy poprzednie, nie jest publikacja monotematyczną. Prezentuje on możliwie szerokie spojrzenie na kulturę Słowian Wschodnich. W prezentowanym tomie znalazły się tradycyjnie już nie tylko teksty badaczy związanych z Uniwersytetem Śląskim, ale także, co jest dla nas powodem do dumy, uznanych badaczy z innych ośrodków a także młodych przedstawicieli nauki. Autorzy prezentowanych w tomie tekstów przybliżyli najnowszą dramaturgię, i prozę rosyjską. Znalazły w nim swoje miejsce również teksty poświęcone literaturze starszej: Srebrnemu wiekowi i Oświeceniu. Zamieszczono w nim również tekst o literaturze ukraińskiej. W tomie, zgodnie z zapoczątkowana w poprzednim numerze tradycją, umieszczono również recenzje. Tom jest więc adresowany do szerokiego grona odbiorców: rusycystów, badaczy literatur wschodniosłowiańskich, teatrologów i wszystkich miłośników literatury.

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, Technologie Informacyjne i Media" 2017, nr 1 (24): Dziedzictwo materialne - biblioteki, muzea, stowarzyszenia

red. Karol Makles

Praca stanowi dwudziesty czwarty numer ukazującego się od 1998 roku czasopisma „Nowa Biblioteka. Zeszyty Monograficzne Koła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersytetu Śląskiego” (aktualny tytuł: „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media”). Periodyk to recenzowany kwartalnik naukowy, o którego wysokim poziomie i znaczeniu dla środowiska bibliologów i informatologów, świadczy jego pozycja w wykazie czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego – Część B.   Publikowany numer czasopisma „Nowa Biblioteka” poświęcony jest problematyce ochrony dziedzictwa kulturowego. Z dziedzictwem kulturowym stykamy się w każdym prawie elemencie życia, gdyż stanowi ono spuściznę materialną i duchową poprzednich pokoleń, jak również dorobek naszych czasów, oznaczając wartości określające kulturę i tożsamość Polaków w kraju i za granicą. Problematyka dziedzictwa, mając wyjątkowo szeroki zakres znaczeniowy, staje się powszechnie obiektem badań humanistycznych. Przygotowany numer periodyku naukowego poświęcony został wybranym aspektom związanym z dziedzictwem materialnym (zabytkami, muzeami czy bibliotekami) oraz niematerialnym (tradycjami czy przekazami ustnymi).  W przygotowanym tomie autorzy podejmują próbę refleksji nad różnymi aspektami funkcjonowania instytucji – bibliotek, muzeów i stowarzyszeń – mającymi w swej optyce dbałość dziedzictwo materialne. Pośród omawianych jednostek znalazły się: Biblioteka Teologiczna Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (artykuł Marty Gawlik i Anny Gawinek); Górnołużycka Biblioteka Naukowa w Görlitz (artykuł Michała Żytomirskiego); Stowarzyszenie im. Jana Karskiego w Kielcach (artykuł Szymona Króla). Wymienione teksty ukazują, jak ważną częścią misji instytucji jest ochrona i dbałość o dziedzictwo narodowe. Na ten istotny aspekt zwróciła także uwagę Agnieszka Kotwica. Omówiła wybrane muzea książki oraz podjęła rozważania na temat wyzwań, z którymi mierzyć muszą się instytucje muzealne w Polsce. Książka jest bowiem jednym z podstawowych nośników dziedzictwa kulturowego. Ta część materialnego dziedzictwa zainteresowała Irenę Moreino. Autorka przygotowała studium poświęcone mało znanemu w Polsce dziełu – Terra Mariana. Stanowi ono świadectwo wspólnego dziedzictwa kulturowego Polski i Łotwy. Podobnie – na spuściźnie wielonarodowej Rzeczypospolitej – skupiła się w swym tekście Izabela Zlot, przypominając zasłużoną dla Polaków, Litwinów i Białorusinów, znamienitą szlachecką rodzinę Pusłowskich. Autorka ukazała – przez pryzmat znajdującego się dziś w rękach trzech krajów dziedzictwa Pusłowskich – jak istotnym aspektem jest kultywowanie wspólnej historii Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Bardzo ważny, współczesny aspekt działań związanych z zachowaniem dorobku kulturalnego stanowią prace omawiające prawne aspekty ochrony dziedzictwa. Problemy te zgłębiła w swym artykule Magdalena Gomułka. Dotyczy on funkcjonowania Narodowego Zasobu Bibliotecznego w świetle nowelizowanego ustawodawstwa.  W numerze opublikowana została także kolejna część obszernego materiału, opracowanego przez Katarzynę Janczulewicz, zatytułowana Polska bibliologia i informatologia w polonikach zagranicznych wydanych w latach 2001–2014 w krajach sąsiadujących z Polską. Materiały do bibliografii. Cz. 3: Litwa i Rosja.  Każde z wydań „Nowej Biblioteki” zamyka przegląd recenzyjny i sprawozdania. W numerze 1/2017 opublikowanych zostało dziesięć sprawozdań  oraz jedna recenzja.

Wybrane aspekty działań profilaktycznych w obszarze HIV/AIDS w Polsce. Studium badawcze

Edyta Widawska

Problematyka HIV/AIDS stanowi ważny aspekt dyskusji o strategii prozdrowotnej w skali globalnej i lokalnej. Według danych UNAIDS z 2015 r. na całym świecie żyje około 36,7 mln osób, które znają swój status i wiedzą, że są zakażone HIV. W Polsce od wdrożenia badań w 1985 r. do 29 lutego 2016 r. stwierdzono zakażenie HIV u 20169 osób. Dane szacunkowe Krajowego Centrum ds. AIDS wskazują jednak, że liczba osób zakażonych HIV jest znacznie większa i waha się między 36 a 45 tys. osób. Plasuje to nasz kraj w czołówce krajów Unii Europejskiej pod względem liczby zakażonych, którzy nie wiedzą o swojej infekcji. Nakłady na profilaktykę zakażeń HIV w Polsce z roku na rok maleją. Społeczny Komitet ds. AIDS zdecydował się na przeprowadzenie, we współpracy ze Stowarzyszeniem Ogólnopolska Sieć Osób Żyjących z HIV/AIDS „Sieć Plus”, ogólnopolskich badań ukierunkowanych na analizę sytuacji w obszarze profilaktyki pierwszorzędowej (dostęp do informacji, edukacji i usług w zakresie profilaktyki HIV/AIDS), drugorzędowej (dostęp do informacji, edukacji i usług w zakresie profilaktyki HIV/AIDS dla osób o zwiększonym poziomie zachowań ryzykownych) oraz trzeciorzędowej (działań na rzecz poprawy jakości życia w sferze psychospołecznej wobec osób zakażonych HIV i chorych na AIDS, ich rodzin i bliskich). Zaprezentowane w niniejszej publikacji wyniki badań i analiz skupiają się na aktualnej sytuacji, umożliwiając pozyskanie i porównanie wieloaspektowych danych dotyczących realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS. W badaniach wzięły udział instytucje publiczne (m.in. urzędy wojewódzkie, urzędy marszałkowskie, wojewódzkie stacje sanitarno-epidemiologiczne), organizacje pozarządowe realizujące działania profilaktyczne w obszarze HIV/AIDS, osoby żyjące z HIV/AIDS oraz lekarze chorób zakaźnych pracujący na co dzień z osobami żyjącymi z HIV/AIDS. Takie ukierunkowanie działań badawczych zostało podyktowane głównym celem badań, którym było zdiagnozowanie i eksploracja realizacji działań profilaktycznych prowadzonych przez instytucje publiczne w ramach Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS opracowanego na lata 2012–2016 oraz wypracowanie na tej podstawie rekomendacji co do planowania dalszych działań profilaktycznych w naszym kraju. Praca składa się z trzech rozdziałów i ma charakter opracowania teoretyczno-empirycznego. Rozdział pierwszy zawiera podstawowe dla podejmowanej tematyki rozważania dotyczące samej istoty działań profilaktycznych, z ich rozróżnieniem na różne formy aktywności ze względu na przyjętą grupę docelową interwencji prewencyjnych. Drugi rozdział stanowi prezentację przyjętej w ramach prowadzonych badań metodologii. W rozdziale trzecim zamieszczono wyniki badań wraz z ich omówieniem.

Contemporary Challenges towards Management III

red. Joachim Foltys, Ľubica Lesáková, Maria Uramova, Anna Wziątek-Staśko

Monografia Contemporary Challenges towards Management III jest zbiorem interesujących prac naukowych poświęconych współczesnemu zarządzaniu widzianemu w różnych aspektach, przy istniejącym turbulentnym otoczeniu – pogłębionym przez obecny kryzys gospodarczy. Zachodzące w tych warunkach w sposób ciągły zmiany, stanowią coraz to nowe wyzwania dla procesów zarządzania – zarówno w skali gospodarki narodowej, jak i każdej organizacji. Szczególnym atutem monografii jest podjęcie przez autorów prac szerokiej, wieloaspektowej dyskusji na temat różnych problemów współczesnego świata biznesu. Wiodące miejsce w rozważaniach zajęły problemy wielokulturowości, kapitału intelektualnego oraz nowych koncepcji zarządzania, zaprezentowane przez międzynarodowe grono autorów – przedstawicieli zarówno teorii, jak i praktyki zarządzania.

Semantyka przestrzeni miejskich w aspekcie relacji interpersonalnych. Cz. 1. Czynniki konfliktotwórcze / Семантика городских пространств в условиях межсубъектных взаимодействий. Ч. 1: Конфликтогенные обстоятельства

red. Piotr Czerwiński, red. Maciej Walczak

W niniejszej monografii autorzy starają się odtworzyć nie tyle sam obraz miasta w świadomości współczesnych jego mieszkańców, ile na podstawie analizy materiału językowego dotyczącego pewnych typowych dla przestrzeni miasta obiektów i typowych dla nich sytuacji zrekonstruować pośrednio obraz przestrzeni miejskiej w świadomości współczesnych użytkowników języka polskiego i/lub rosyjskiego poprzez opis wyobrażeń na temat wybranych typowo miejskich obiektów przestrzennych (np. parku, hipermarketu, osiedla, bloku mieszkalnego). Punktem wyjścia okazało się zebranie materiału językowego oraz określenie na ich podstawie tzw. kategorii sensytywu. Pojęcie to autorzy wprowadzają w celu nazwania pewnych wewnętrznych, mentalnych, psychicznych przeżyć i stanów, jakie mieszkańcy miasta, będący jednocześnie użytkownikami badanych języków, odczuwają (czasem nieświadomie), gdy mówią bądź myślą o tych obiektach (w pracy nazwano je lokusami), co z kolei znajduje odzwierciedlenie w tym, jak mieszkańcy mówią o tych obiektach i typowych/nietypowych dla tychże obiektów sytuacjach. Ze względu na swoistą interdyscyplinarność i wieloaspektowość podejmowanej problematyki, obejmującej zagadnienia nie tylko lingwistyczne, publikacja może zainteresować przedstawicieli innych dyscyplin naukowych – socjologów, antropologów, psychologów i filozofów.

Bizantyński epos dla średnio zaawansowanych. "Katomyomachia" Teodora Prodromosa jako tekst trzeciego stopnia

Katarzyna Warcaba

Analiza wpływu Homera na literatury różnych epok i społeczeństw jest jednym z najobszerniejszych zagadnień badawczych związanych z literacką recepcją. Iliada i Odyseja do dzisiaj są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych utworów literackich powstałych w kulturze europejskiej, a badania nad samymi poematami prowadzone są nieustannie, od początku istnienia filologii jako nauki. Homer był też bezdyskusyjnie najbardziej popularnym autorem w Bizancjum, świadczy o tym chociażby liczba zachowanych rękopisów zawierających dzieła przypisywane Poecie. Obecny był na wszystkich stopniach kształcenia, jednak tylko nieliczni naprawdę studiowali wielkie dzieła greckiego mistrza. Większość uczniów – przyszłych intelektualistów Konstantynopola – poznawała przede wszystkim pierwszą księgę Iliady i ewentualnie jej streszczenia. Natomiast przypisywaną Poecie Batrachomyomachię, będącą utworem wprowadzającym do lektury eposów, znali wszyscy, którzy przeszli przez system nauczania „średniego” szczebla. Tekst ten doczekał się w czasach bizantyńskich swojego naśladowcy w osobie Teodora Prodromosa, autora Katomyomachii, która jest przedmiotem niniejszego opracowania. Książka składa się z części wprowadzającej, do której należą: informacje o autorze i okolicznościach, w jakich powstawała „Wojna kocio-mysia” oraz przegląd obecności kotów i myszy w literaturze antycznej i bizantyńskiej. Główna część pracy to analiza tekstu w ujęciu transtekstualnym, zaproponowanym przez Gerarda Genette’a w eseju pt. Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Ponieważ Katomyomachia stanowi literacki palimpsest oparty na innym palimpseście, zdecydowałam się zaproponować, analogiczną do genetteowskiej, koncepcję tekstu trzeciego stopnia. Analiza prowadzi do próby ustalenia możliwych przestrzeni konceptualnych, dla których przeznaczony był tekst Prodromosa. Do studium dołączone zostały tłumaczenia na język polski dwóch tekstów greckich – Katomyomachii i przypisywanych Prodromosowi Schede tou myos.

Relecturas y nuevos horizontes en los estudios hispánicos. Vol. 1: Literatura (poesía y narrativa)

Jacek Lyszczyna

Pierwszy z czterech tomów monografii Relecturas y nuevos horizontes en los estudios hispánicos poświęcony jest literaturze hiszpańskiej i latynoamerykańskiej, obejmującej analizę zarówno tekstów starszych, uznanych już za kanon literatury, jak i najnowszych dzieł powstałych w języku hiszpańskim w XX i XXI wieku. W prezentowanym tomie zostały zebrane artykuły dotyczące poezji, tłumaczenia poetyckiego oraz prozy hiszpańskiej i latynoamerykańskiej. Wszystkie teksty stanowią próbę krytycznego i zarazem nowego odczytania dzieł usankcjonowanych tradycją czy historią; ich autorzy podejmują twórczy dialog z perspektywy pokolenia współczesnych pisarzy, którzy czerpiąc z dziedzictwa wielkich poprzedników wyznaczają nowe perspektywy badawcze i horyzonty. Niekonwencjonalne spojrzenie przeplata się zatem z dobrze znanymi wątkami literackimi, poszerzając tym samym analizę o kontekst historyczno-społeczny, polityczny, geograficzną przestrzeń twórczą, swoistą trans-perspektywę czy mentalny krajobraz literacki. Odnajdujemy tu również szkice poświęcone nowej estetyce poetyckiej, tzw. pustemu podmiotowi, koncepcji wspólnoty powszechnej, grotesce ludycznej i typu esperpento, „ja” sylleptycznemu, autobiograficznej narracji historycznej czy narkopowieści kolumbijskiej.

"Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 2014. T. 14: Globalizacja jako wyzwanie dla zachowania i upowszechniania dziedzictwa kulturowego w Europie Środkowo-Wschodniej

red. Halina Rusek, red. Jacek Szczyrbowski

Wiedza o procesie globalizacji, jego kierunkach i skutkach jest niespójna, rozproszona, a sam termin globalizacja różnie rozumiany i interpretowany. Nie jest zatem łatwo połączyć ze sobą globalizację oraz dziedzictwo kulturowe, jednak autorzy przyczynków zawartych w kolejnym tomie „Studiów Etnologicznych i Antropologicznych” postanowili tę trudność pokonać. Globalizacja jest poważnym wyzwaniem dla dziedzictwa kulturowego. Jeden aspekt tego wyzwania to oczywiste zagrożenie w postaci najważniejszego mechanizmu globalizacji, czyli homogenizacji, powszechnej dążności do ujednolicenia i uproszczenia wszelkich treści, w tym treści z zakresu kultury. Drugi aspekt to szansa na wprowadzenie dziedzictwa kulturowego – narodowego i lokalnego – w globalny obieg wiedzy o świecie, a więc w obieg dający niepowtarzalną możliwość zaistnienia na skalę ogólnoświatową. Publikacja skierowana jest przede wszystkim do etnologów, socjologów, kulturoznawców, ale także osób zajmujących cię na co dzień upowszechnianiem dziedzictwa kulturowego. W pracy podjęta została m.in. tematyka wpływu globalizacji na tożsamość człowieka, przedstawiono rolę upowszechniania dziedzictwa kulturowego w globalnej rzeczywistości oraz ukazano przemiany jakie dotykają dziedzictwo kulturowe w dobie globalizacji.