Relacje między zespołami szczątków karpologicznych a współczesną roślinnością małych, płytkich zbiorników wodnych. Reprezentacja współczesnej roślinności i rozmieszczenie makroszczątków w osadach wybranych zbiorników Wyżyny Śląskiej

Artur Szymczyk

Analiza makroszczątków roślinnych, w tym głównie dobrze zachowujących się w osadach jeziornych szczątków karpologicznych, należy do najważniejszych metod stosowanych w odtwarzaniu przemian zachodzących w fitocenozach i środowisku. Metody rekonstrukcji paleośrodowisk wykorzystujące makroszczątki roślin polegają jednak na zastosowaniu wiedzy o złożonych, zbyt słabo jeszcze poznanych relacjach między zgrupowaniami makrofosyliów a współczesną roślinnością. Zagadnienia te porusza niniejsza monografia, prezentująca wyniki badań nad relacją analiz zespołów makroszczątków w odniesieniu do rzeczywistego rozmieszczenia roślinności w kilku niewielkich, płytkich zbiornikach wodnych i ich najbliższym otoczeniu.  Praca adresowana jest do badaczy z kręgu nauk przyrodniczych, archeologów, ale przede wszystkim do specjalistów zajmujących się przeszłością środowiska i jej odtwarzaniem za pomocą szczątków makroskopowych. Przedstawione w niej rezultaty mogą przyczynić się do zwiększenia możliwości i wiarygodności interpretacyjnej badań paleoekologicznych.  Czytelnik znajdzie tu odpowiedzi między innymi na następujące pytania: W jakim stopniu zespoły makroszczątków karpologicznych odzwierciedlają skład gatunkowy współczesnej roślinności, czy liczebność odnajdywanych w próbach osadów diaspor poszczególnych gatunków odzwierciedla proporcje w ich liczebności/pokryciu we współczesnych fitocenozach, a także jakie czynniki decydują o rozmieszczeniu i liczebności szczątków karpologicznych w małych i płytkich zbiornikach wodnych.

Stanisław Wyspiański - obraz bohatera. Wokół inscenizacji "Akropolis" i "Chryj z Polską"

Bogdan Tosza

Książka Bogdana Toszy jest publikacją poświęconą dwóm przedstawieniom (Akropolis i Chryje z Polską), które autor wyreżyserował i wystawił na deskach Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego w Katowicach. Sam autor przyznał, „Obejmując w 1992 roku dyrekcję Teatru Śląskiego w Katowicach miałem świadomość, że to jedyny w Polsce teatr, noszący imię Stanisława Wyspiańskiego. Osoba patrona i jego myślenie o sztuce, a zwłaszcza charakteryzująca go interdyscyplinarność, narzuciły projekt programu artystycznego tej sceny na jedenaście lat”. Inscenizacja Akropolis – tej, przez wielu uznawanej za najtrudniejszą w dorobku autora Wesela, sztuki stała się wielkim wyzwaniem dla śląskiej sceny na koniec pierwszego stulecia jej istnienia. Wpływ na decyzję o wyborze tej właśnie sztuki miał fakt wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i intensyfikacja rozmów o korzeniach cywilizacyjnych naszego kraju. Obszar biblijny i świat mitologii Greków i Rzymian, obecne jako dwie podstawowe konstytuanty Akropolis, pozwalał teatrowi na włączenie się w istotny dialog społeczny. Przed realizatorami, a zwłaszcza reżyserem, stanęło pytanie: jak dziś wystawić ten dramat? Podstawową koncepcję rozwiązano przez budowę postaci Poety, głównie z didaskaliów utworu, inspirowanego osobą autora w okresie pisania Akropolis, jego zmaganiami z chorobą i zafascynowaniem polskością. W następnej kolejności postać Poety stała się źródłem inspiracji do napisania sztuki o Wyspiańskim. Chryje z Polską Macieja Wojtyszki zostały oparte na mało znanym fakcie z historii ojczystej, jedynego spotkania Stanisława Wyspiańskiego z Józefem Piłsudskim, które odbyło się 1 marca 1905 roku. Jego motywem przewodnim było poparcie dla idei skarbu na rzecz przyszłej armii polskiej. W nawiązanie kontaktu obu rozmówców zaangażowany był Stefan Żeromski. Wyspiański w tym okresie rozważał możliwość objęcia dyrekcji Teatru Miejskiego. Piłsudski chciał wykorzystać rewolucję lutową w Rosji dla wzniecenia kolejnego powstania w Polsce. Sztuka Macieja Wojtyszki, przedstawiając konfrontację obu bohaterów, pokazuje możliwości dialogu sztuki i polityki, ujawnia bolesne rany w historii mentalności Polaków.

Powojenna twórczość pomnikowa Xawerego Dunikowskiego 1945-1964

Karolina Tomczak

Studium Powojenna twórczość pomnika Xawerego Dunikowskiego 1945−1964 analizuje złożoną problematykę powstawania monumentów tego twórcy w rzeczywistości polskiego państwa komunistycznego oraz ich wartość formalną i tematyczną. Monograficzny opis trzech najważniejszych prac, czyli Pomnika Czynu Powstańczego na Górze św. Anny (1946−1955), Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie (1949−1954) i projektów Pomnika Bohaterów Warszawy (1956−1958), przybliża realia ich powstawania, przebieg prac projektowych i wykonawczych, towarzyszące im relacje z władzą oraz zmienny proces formo- i sensotwórczy każdego z nich. Jednocześnie szczególnemu oglądowi zostaje poddany kształt finalnych prac na zasadzie odczytania ich wartości artystycznej, symboliki i proweniencji stylistycznej. Opis wybranych dzieł dopełnia panoramiczna analiza formalno-tematyczna pozostałych monumentów istniejących zwłaszcza w propozycjach projektów i szkiców, które artysta realizował aż do śmierci, m.in. Pomnika Młot i Sierp (projekt, 1953), Pomnika Józefa Stalina (projekt, 1954) czy też Pomnika Żołnierza Polskiego (realizacja, 1963). Zakreślenie problematyki, tematyki i artystycznych założeń socrealizmu pozwala dojrzeć odmienną jakość powojennej sztuki Dunikowskiego. Ambiwalentny stosunek do władzy samego twórcy uniemożliwia jednak jednoznaczną ocenę jej nośności ideologicznej. Natomiast niezaprzeczalna wirtuozeria formalna przypomina o symbolistyczno-awangardowym rodowodzie tej kreacji, jednocześnie korespondującym ze sztuką współczesną. Wieloaspektowe spojrzenie na twórczość pomnikową Dunikowskiego opiera się na dogłębnych badaniach zwłaszcza materiałów archiwalnych w warszawskiej Królikarni i szczecińskiej Książnicy Pomorskiej. Nie proponuje jednoznacznych odpowiedzi, ale bogaty przegląd różnorodnej sztuki monumentalnej tej wybitnej a tym samym przewrotnej osobowości "wieloepokowego" twórcy, ukształtowanego w Młodej Polsce i realizującego się w międzywojniu, który dopełnił swoje dzieło w równie wartościowym artystycznie okresie powojennym − o czym zapomniano w wyniku unieważniania sztuki istniejącej w przestrzeni zideologizowanej (palinodii). Rozprawa przypomina więc o tej unikalnej twórczości, dokładnie ją opisuje, kontekstualizuje i reinterpretuje.

Malowanie palcami. Analiza diagnostyczna. Cz. 1

Grażyna Szafraniec

Projekt działań badawczych, opisany w publikacji Malowanie palcami. Analiza diagnostyczna wynika z wieloletnich zainteresowań autorki diagnostyką psychopedagogiczną, terapią i arteterapią, a zwłaszcza takimi technikami terapii, które wykorzystują środki artystyczne do wyrażania odczuć i przeżyć osób w nich uczestniczących. Publikacja jest monografią dotyczącą twórczości plastycznej osób dorosłych, może wzbogacić listę publikacji naukowych z tego zakresu. Stanowi uzupełnienie literatury podejmującej temat metody malowania dziesięcioma palcami. Cele badań dotyczyły aspektów naukowych, edukacyjnych, poznawczych i pragmatycznych. W pierwszej części publikacji przedstawiono wyniki analiz diagnostycznych przeprowadzonych na grupie 413 osób – studentów Uniwersytetu Śląskiego, kierunku pedagogika, uczących się stacjonarnie i niestacjonarnie. Badania dotyczyły szeregu zmiennych związanych z osobą twórcy (introwersja, ekstrawersja, zaburzenia emocjonalne, przeżycia) oraz aktywnością twórczą (czas startu, nastawienie, opór, werbalizacja). Analizie podlegały także wytwory plastyczne uczestników zajęć malowania dziesięcioma palcami (kompozycja, kolorystyka, tematyka, realizm, abstrakcja, symbolika, technika malowania). W pracy opisano funkcje metody malowania dziesięcioma palcami. Zamieszczono także wyniki badań dotyczących doboru repertuaru muzycznego do celów terapeutycznych. Opracowanie łączy w sobie elementy diagnozy i terapii, muzyki i plastyki, twórczości i arteterapii, edukacji i psychoterapii, teorii i praktyki, wiedzy i umiejętności dzieci oraz dorosłych, pedagogów, wychowawców i nauczycieli. Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Denis Petau: Carthaginenses. Kartagińczycy

Iwona Słomak

Kartagińczycy to jedna z trzech tragedii Denisa Petau, francuskiego XVII-wiecznego luminarza nauki, tłumacza i poety łacińskiego, korespondenta Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. Charakterystycznym rysem dramatycznej twórczości Petau jest jej senecjańskość – autor nie tylko finezyjnie naśladuje rzymskiego filozofa i tragika w zakresie środków formalno-stylistycznych, ale i podejmuje wątki jego myśli stoickiej. W Kartagińczykach Senecjańska perspektywa użyta została do reinterpretacji krwawych epizodów III wojny punickiej, o których zachowały się wzmianki u starożytnych historyków. Petau wydobywa rolę dwóch silnych kobiet w dziejach Kartaginy: Dydony, mitycznej założycielki miasta, oraz żony Hasdrubala, ostatniego kartagińskiego wodza. Śmierć drugiej z bohaterek – kulminacyjny punkt akcji tragedii – wykorzystuje autor, by postawić niełatwe kwestie dotyczące ludzkiej wolności i godności.

Czytaj po polsku. T. 9: Katarzyna Grochola: "Zdążyć przed pierwszą gwiazdką". Wyd. 3. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla średnio zaawansowanych (poziom B1 / B2)

oprac. Wioletta Hajduk-Gawron

Ukazujący się w serii "Czytaj po polsku. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego" tom "Zdążyć przed pierwszą gwiazdką" Katarzyny Grocholi, zaadaptowany i opracowany przez Wiolettę Hajduk-Gawron, zawiera fragmenty opowiadania z ćwiczeniami, które są skierowane do osób uczących się języka polskiego na poziomie B1/B2. Książeczka dzięki swej strukturze doskonale nadaje się zarówno do samodzielnej nauki języka polskiego i pracy nad tekstem, jak i do pracy na zajęciach prowadzonych przez lektora. Zawiera ona bowiem część lekturową wraz z wyjaśnieniem słów, które mogą stanowić trudność dla czytelników znających język polski na poziomie średnio zaawansowanym, część ćwiczeniową (rozumienie tekstu, mówienie, pisanie, ćwiczenia leksykalno-gramatyczne) oraz klucz do ćwiczeń. Ciekawostką tomu jest to, że treść zamieszczonego opowiadania dotyczy świąt Bożego Narodzenia, stąd w części ćwiczeniowej znajduje się bogaty materiał skoncentrowany wokół tej tematyki (między innymi dział propozycje muzyczne).

Kulturalne i literackie konteksty relacji chorwacko‑węgierskich w XIX i XX wieku

Antonina Kurtok

Monografia Kulturalne i literackie konteksty relacji chorwacko-węgierskich w XIX i XX wieku stanowi próbę analizy i opisu zagadnień wybranych z bogatego katalogu problemów kulturalnych i literackich relacji chorwacko-węgierskich. Wykształcona w okresie współdzielenia przestrzeni terytorialno-cywilizacyjnej (1102-1918) sieć wzajemnych powiązań sprawiła, że relacje chorwacko-węgierskie mają charakter wysoce złożony. Sfery przenikania się elementów rodzimych i obcych objęły w istocie wszelkie aspekty życia polityczno-społecznego, warunkując kształt oraz specyfikę egzystencji obu narodów. Punkt wyjścia dla rozważań stanowią wybrane chorwackie teksty kultury powstałe przede wszystkim w XIX i XX wieku (autorstwa m.in. Ivana Mažuranicia, Ljudevita Vukotinovicia Farkaša, Ksavera Šandora Gjalskiego, Živko Berticia, Mariji Jurić Zagorki, Miroslava Krležy), w których swe odzwierciedlenie znalazły interakcje zachodzące pomiędzy oboma narodami. W toku badań prześledzony został zarówno wieloaspektowy wpływ relacji chorwacko-węgierskich na twórczość literacką, jak i projekcja w niej obrazu tychże relacji. Uwzględniono ponadto niezwykle ważną rolę autorów analizowanych dzieł – ich życiorysów, osobistych doświadczeń i wyborów światopoglądowych odbijających się (w mniej lub bardziej bezpośredniej formie) w warstwie ideowej tekstów. Immanentną część wywodu tworzy szeroka prezentacja istotnych kontekstów badanego materiału źródłowego – historycznego, politycznego, społecznego i kulturalnego.

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 9

red. Jan Iwanek, Mieczysław Stolarczyk, współudz. Marian Mitręga

Kolejny, dziewiąty już, tom prezentowanego wydawnictwa jest wyjątkowy z tego względu, że geneza jego powstania wiąże się z pamięcią o Pani Profesor Lucynie Frąckiewicz. Zebrane przez Redaktorów artykuły są spójne tematycznie, dotyczą bowiem szeroko pojętego problemu ubóstwa, marginalizacji i wykluczenia społecznego. Zostały one pomieszczone w czterech blokach tematycznych. W bloku pierwszym „Ubóstwo, marginalizacja, wykluczenie społeczne – aspekty teoretyczne i praktyczne”, przedstawiono artykuł R. Janika o roli interwencjonizmu państwowego w powstaniu welfare state w XX wieku, A. Lipskiego dotyczący debaty nad wykluczeniem społecznym, J. Sztumskiego o marginesie społecznym w ujęciu socjologicznym, R. Jończego na temat wpływu zagranicznej migracji zarobkowej na poziom życia na przykładzie wsi województwa opolskiego, R. Rauzińskiego, T. Sołdry-Gwiżdż, K. Szczygielskiego o grupach szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym, M. Baron-Wiaterek traktujący o systemowych podstawach pomocy osobom niepełnosprawnym, B. Kołaczek na temat znaczenia świadczeń społecznych w zapobieganiu ubóstwu dzieci, P. Jusko dokonał analizy sytuacji społecznej i pomocy społecznej w Republice Słowackiej, a J. Jarosiński opisuje kwestie ruchu zawodowego wobec problemów wykluczenia i marginalizacji w środowisku kolejarskim.                                           W bloku „Przeciwdziałanie ubóstwu dzieci i młodzieży oraz międzypokoleniowemu przekazywaniu biedy” M. Barátová i L. Lojdová zajęły się kwestią rodziny jako formą ochrony przed ubóstwem dzieci, M. Kowalewicz skupiła się na kwestii samookreślenia się zawodowego i technologii innowacyjnych w rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych, A. Odlerová zestawiła problematykę rozbieżności światów ludzi młodych i starych.              Blok „Partnerska współpraca podmiotów polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu” zawiera tekst J. M. Zabielskiej o wykluczeniu społecznym w świetle pracowników opieki społecznej. Tekst M. Klimka traktuje o rozwiązywaniu problemów społecznych jako formie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. O ważności instytucji mniejszości niemieckiej pisze K. Łukaniszyn, a B. Jarosiński przedstawia znaczenie małych firm jako lekarstwa na złą koniunkturę na rynku pracy. „Czynniki warunkujące wykluczenie społeczne grup szczególnego ryzyka” to ostatni blok tomu. O wykluczeniu społecznym osób starszych pisze T. Zbyrad. Wykluczenia cyfrowego osób starszych dotyczą artykuły B. Janeczko i S. Czopko. Z. Wajda prezentuje genogram – narzędzie w pracy terapeutycznej z zagrożonymi wykluczeniem społecznym. J. Maciaszek dowodzi, że wykluczenie w jednej sferze życia generuje podobne sytuacje w innych sferach – na zasadzie błędnego koła. L. Vavrinčiková analizuje funkcjonowanie instytucji zwolnienia warunkowego, a A. Majewska zajmuje się reintegracją zawodową osób długotrwale bezrobotnych i wykluczonych.

Tajemni wspólnicy: czytelnik, widz i tłumacz. Opowiadania Josepha Conrada w nowych interpretacjach

red. Agnieszka Adamowicz-Pośpiech, Jacek Mydla

Książka jest zbiorem artykułów poświęconych opowiadaniom Josepha Conrada. Autorami są polscy i zagraniczni badacze twórczości pisarza oraz angliści literaturoznawcy. Proponują oni reinterpretacje krótkich utworów prozatorskich, w większości będących tekstami, którymi conradystyka się dogłębniej nie zajmowała. Celem publikacji jest demarginalizacja form krótkich i zwrócenie uwagi na ich bogactwo treściowe i formalne. Oprócz analiz literackich publikacja zawiera również artykuły poświęcone zagadnieniom związanym z filmowym adaptacjom oraz przekładom i przekładoznawstwu – zagadnienia te omawiane są oczywiście na przykładzie nowel Conrada. Książka adresowana jest do szerokiego odbiorcy, zarówno tego, który interesuje się literaturą zawodowo jak i pasjonującego się prozą literacką z zamiłowania. Będzie szczególnie cenna dla czytelnika, który dopiero przystępuje do poważniejszych studiów nad Conradem jako pisarzem, którego kunszt znalazł w gatunku opowiadania podatną formułę wypowiedzi artystycznej. Książka zawiera indeksy: osobowy, postaci fikcyjnych i utworów literackich.

Z Dziejów Prawa. T. 5 (13)

Marian Mikołajczyk, red. Adam Lityński, Wojciech Organiściak

Oddany do rąk Czytelników kolejny tom studiów adresowany jest głównie do historyków, w tym głównie historyków prawa, ustroju i doktryn politycznych. Zawiera artykuły i rozprawy zaproszonych gości zagranicznych oraz pracowników naukowych uczelni krajowych i instytucji naukowych (IPN), a także pracowników Katedry Historii Prawa Uniwersytetu Śląskiego i doktorantów. Całość otwiera artykuł o wpływie dobrej wiary na odpowiedzialność sprzedawcy za wady towaru w prawie rzymskim. Autorem studium zatytułowanego Zarys dziejów państwowoprawnych Wielkich Moraw jest jeden z zagranicznych współpracowników  Katedry Historii Prawa Uniwersytetu Śląskiego. Jedna z rozpraw podejmuje problematykę demokracji deliberacyjnej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W tym obszarze badawczym mieści się także artykuł o liberum veto i konfederacjach w pracach Wincentego Skrzetuskiego. Zaprezentowano również problematykę organizacji administracji publicznej z przełomu XIX i XX wieku. Kilka kolejnych artykułów nawiązuje do problematyki prawnej okresu międzywojennego, jak modernizm w prawie radzieckim czy proces tworzenia granic państwowych i recepcji prawa Republiki Czechosłowackiej. Nowatorski charakter mają prace o pierwszej noweli konstytucyjnej z dnia 15 lipca 1920 roku zawierającej statut organiczny województwa śląskiego oraz o instytucji prawa odkupu w polskim kodeksie zobowiązań z 1933 roku. Kolejna grupa artykułów odnosi się głównie do rodzimej problematyki pierwszej dekady PRL, w tym kodeksu karnego wojska polskiego z 1944 roku, procedury, ustrojów i działalności sądów wojskowych w Polsce Ludowej do 1956 roku. Tom zawiera także analizy naukowe prób rozliczania tzw. stalinowskich prokuratorów oraz inwigilacji środowiska akademickiego Uniwersytetu Śląskiego w PRL przez Służbę Bezpieczeństwa. Wśród artykułów i rozpraw na uwagę zasługuje artykuł o koncepcjach ustrojowych niemieckich partii liberalnych tuż  po zakończeniu drugiej wojny światowej. W części Materiały źródłowe i dydaktyczne znalazło się wydawnictwo źródłowe w postaci artykułów wojskowych Hieronima Radziwiłła dla garnizonu słuckiego z 1733 roku. W niniejszym tomie zamieszczono ponadto 4 recenzje  prac: A.  Machnikowskiej  Prawo własności w Polsce w latach 1944–1981. Studium historycznoprawne, Z. Woźniczki  Represje na Górnym Śląsku po 1945 roku, R. Ptaszyńskiego  Wojskowy Sąd Rejonowy i Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Szczecinie w latach 1946–1955 oraz A.J. Kukuły Hieronim hrabia Stroynowski: Prawnik -  ekonomista - fizjokrata (1752–1815). Całość zamyka Kronika oraz spis publikacji pracowników Katedry Historii Prawa za rok 2011.     

Śląsk Cieszyński: obrazy przeszłości a tożsamość miejsc i ludzi

Grzegorz Studnicki

Celem niniejszej publikacji jest ukazanie przeszłości, dziedzictwa i tradycji Śląska Cieszyńskiego jako źródeł współczesnej tożsamości jego mieszkańców budowanej w oparciu o pamięć historyczną, indywidualną i zbiorową – funkcjonujących w różnych społeczno-kulturowych kontekstach i wykorzystywanych w różnych obszarach życia społecznego. Autor śledzi przejawy odwoływania się do szeroko rozumianej przeszłości i tradycji Śląska Cieszyńskiego, a zwłaszcza działania podejmowane przez mieszkańców tego regionu w celu zachowania własnego dziedzictwa i zaprezentowania go innym bądź przekazania następnym pokoleniom. Choć działania te przybierają rozmaite formy i odbywają się w wielu miejscach, a ich adresatami są zarówno „tutejsi”, jak i „przyjezdni”, to niewątpliwie współtworzą one dyskurs zbudowany wokół tego regionu. Można je postrzegać jako współczesny przejaw regionalizmu, zestaw praktyk służących wytwarzaniu i podtrzymywaniu tożsamości kulturowej mieszkańców Śląska Cieszyńskiego, które ostatecznie mają stworzyć społeczno-kulturowy obraz regionu odróżniający go od wszystkich miejsc leżących poza jego granicami. Można je również widzieć jako ilustrację ogólniejszych mechanizmów towarzyszących kulturze pamięci oraz form, jakie przyjmują w regionie zróżnicowanym wyznaniowo i mającym cechy pogranicza.

Wieki Stare i Nowe. T. 9 (14)

red. Sylwester Fertacz, Agata Aleksandra Kluczek

Tom 9 (14) „Wieków Starych i Nowych”, parametryzowanego czasopisma Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego, jest adresowany nie tylko do zawodowych historyków, lecz także do wszystkich osób interesujących się historią powszechną, Polski i regionalną. Tom zawiera dwa artykuły dotyczące historiografii rzymskiej pierwszych wieków naszej ery autorstwa badaczy reprezentujących odpowiednio białostockie i warszawskie środowisko naukowe – Michała Norberta Faszczy i Roberta Suskiego. Ponadto opracowanie Doroty Malczewskiej-Pawelec z Katowic na temat pisarstwa historycznego Łucji Charewiczowej, jednej z niewielu kobiet w Polsce zajmujących się w okresie międzywojennym badaniami naukowymi, w dodatku z zakresu historii regionalnej, oraz artykuł doktoranta z katowickiego środowiska naukowego – Łukasza Burchackiego – o budzącej wciąż żywe zainteresowanie historii budowy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. W niniejszym tomie zamieszczono również artykuły recenzyjne i recenzje, autorstwa historyków z Katowic i Rzeszowa, dotyczące trzech najnowszych wydawnictw naukowych.

Marvels of Reading. Essays in Honour of Professor Andrzej Wicher

red. Rafał Borysławski, Łukasz Neubauer, Anna Czarnowus

Marvels of Reading. Essays in Honour of Profesor Andrzej Wicher jest tomem esejów napisanych w większości w języku angielskim i honorującym sześćdziesięciolecie urodzin profesora Andrzeja Wichra, jednego z czołowych mediewistów i szekspirologów polskich. Tom składa się z jedenastu tekstów autorstwa uznanych polskich badaczy literatury, kultury i filozofii krajów anglojęzycznych, przyjaciół i dawnych uczniów Profesora, a tematyka tekstów obraca się wokół zainteresowań badawczych jubilata: studiów nad literaturą starogermańską, staroangielską, średnioangielską, Rajem utraconym J. Miltona, poezją G. M. Hopkinsa, filozofią melancholii, strukturą baśni, a także tłumaczeniem średnioangielskiego romansu rycerskiego.  Tom zawiera w sobie następujące artykuły: “Margery Kempe’s Roman (Purgatorial) Holiday, or on Penance and Pleasure in Medieval Journeys” (Liliana Sikorska); “Magic and Religion in the Prose Merlin” (Bartłomiej Błaszkiewicz); “All That is Wrought is not Gold: Locating Wealth in Old English Gnomic Texts” (Rafał Borysławski); “The Character of Iêsu Krist in the Old Saxon Gospel Harmony The Hêliand as a Dramatic Cultural Synthesis Combining Elements of Deep Christian Piety and the Germanic Code of Heroic Honour” (Łukasz Neubauer); “’Margaret, are you grieving over Goldengrove unleaving?’: ‘Spring and Fall’ in the Poetic Thoughts of Gerard Manley Hopkins (and Charles Taylor’s Philosophy)” (Ewa Borkowska); “Ethnically Different Mothers-in-law in Chaucer’s Man of Law’s Tale and Its 2003 BBC Adaptation” (Anna Czarnowus); “Jacques and the Politics of Melancholia” (Tadeusz Sławek); “Death and the Hero – Paradise Lost and the Problem of Theomachia” (Maria Błaszkiewicz); “A Fairy Tale in Focus: Ecstatic Focalisations in A Christmas Carol” (Jacek Mydla); „Czytanie cudów w Panu Gawenie i Zielonym Rycerzu i Opowieści Franklina” (Barbara Kowalik); “More Motivated Malignity? The Ominous Agenda of the Green Knight in Andrzej Wicher’s Translation of Sir Gawain and the Green Knight” (Piotr Spyra). Praca jest adresowana do filologów angielskich, badaczy literackiej kultury krajów anglosaskich, a także studentów filologii angielskiej.

Studia z hebrajszczyzny biblijnej. Niedoczytanie moje

Kamilla Termińska

Rozprawa jest zbiorem studiów poświęconych swoistościom hebrajskiego języka biblijnego, które uzewnętrzniają się na wszystkich płaszczyznach, na jakich może być analizowany język; od zakodowanej w alfabecie warstwy symbolicznej, poprzez znaczenia tkwiące w leksyce, gramatyce (szczególnie w morfologii) i składni, po wielkie tekstowe figury alegoryczne i gatunki mowy. Problem wielości, dynamiki i niewykonalności wyczerpania odczytań ilustrowany jest analizami pojęć odnoszących się do prawdy, wiedzy, modalności zmysłowych, błędu, wiary, dobra, piękna, nadziei, miłości, sprawiedliwości i in. Ukazana została jednoczesna konkretność i tropiczność tkwiąca w pojęciach oddychania, jedzenia, chodzenia. Podjęto próbę interpretacji tetragramu YHWH. Analiza desemantyzacji leksemu hebrajskiego twarz została uzupełniona o opis związków frazeologicznych z tym wyrażeniem oraz o typizację wypowiedzeń odnoszących się do ‘oblicza’  B-ga.  Udowodniono, że pojęcia kauzacji i intensywności są nie tylko odmiennie konkretyzowane w języku polskim i hebrajskim klasycznym, gdzie realizują się głównie (choć nie wyłącznie) poprzez morfologię, lecz odnoszą się do odmiennych fenomenów ujmowania świata. Ideą wiążącą całość jest myśl o niepochwytności sensu, który jest uzależniony od immanentnie tkwiącej w języku naturalnym ontologii i o niemożności doczytania Tanachu do końca. Zainteresuje Czytelnika, który podejmie trud zanurzenia się w odmienną, inaczej kategoryzowaną i inaczej uformowaną rzeczywistość języka uznawanego przez wyznawców judaizmu za święty.

Rodzina w prawie administracyjnym

red. Agnieszka Ziółkowska, Anna Gronkiewicz

Monografia jest zbiorem artykułów z zakresu prawa administracyjnego, w których poszczególni autorzy przybliżają rozwiązania prawne związane z rodziną oraz jej członkami, w tym dotyczące uprawnień i obowiązków zarówno rodziny,  jak i jej członków. W prawie administracyjnym problem rodziny częstokroć ograniczany jest wyłącznie do problematyki pomocy społecznej. Tymczasem prawo administracyjne w szerszy sposób odnosi się do kwestii rodziny regulując różnorodne materie co starano się wskazać w niniejszej publikacji (m.in.: obowiązek szkolny, obowiązek szczepień, wybór imienia dla dziecka, przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, itd.). Przedmiotowa publikacja adresowana jest do urzędników administracji publicznej, a także studentów studiów prawniczych i administracyjnych oraz studiów podyplomowych obejmujących zagadnienia administracyjnoprawne dotyczące szeroko rozumianej rodziny, w tym pomocy społecznej.

Silesian Journal of Legal Studies. Contents Vol. 5

red. Barbara Mikołajczyk

Silesian Journal of Legal Studies vol. 5 jest kolejnym numerem wydawnictwa ciągłego powołanego do życia uchwałą Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. W Silesian Journal of Legal Studies są publikowane teksty w językach kongresowych. Numer piąty Silesian Journal of Legal Studies zawiera artykuły dotyczące różnych dziedzin prawa – prawa konstytucyjnego i teorii prawa, praw człowieka, karnego i gospodarczego. Teksty dotyczą aktualnych problemów prawnych i praktycznych pojawiających się na gruncie prawa krajowego, teksty z zakresu prawa gospodarczego i karnego. Z kolei teksty z zakresu teorii prawa, prawa konstytucyjnego i praw człowieka są głosem w dyskursie z zakresu socjologii prawa. Silesian Journal of Legal Studies vol. 5 zawiera trzy recenzje polskich publikacji z zakresu prawa, co ma się przyczynić  do promocji polskiej myśli prawniczej. Podobny charakter ma także spis wybranych, ważniejszych monografii autorstwa pracowników Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego wydanych w 2012 r. oraz wykaz konferencji zorganizowanych na Wydziale Prawa i Administracji. Wykazy te mają na celu promocję Wydziału i zapoznanie społeczności akademickiej z jego działalnością naukową. Autorami tekstów są nie tylko Polacy – pracownicy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, ale także naukowcy z innych polskich i zagranicznych uniwersytetów. Publikacja jest adresowana do szerokiego grona czytelników w Polsce i za granicą. Zakłada się, że czytelnikami będą  prawnicy – tak teoretycy jak i praktycy – specjalizujący się w różnych dziedzinach prawa. Publikacja może też być cennym źródłem dla magistrantów i doktorantów.