"Theory and Practice of Second Language Acquisition" 2018. Vol. 4 (1)

red. Danuta Gabryś-Barker, Adam Wojtaszek

Tegoroczny pierwszy numer Theory and Practice of Second Language Acquisition 4 (1) 2018 koncentruje się na kwestiach związanych z wpływem szeroko pojętego środowiska uczenia się i przyswajania języka na osiągane rezultaty. Omawiane są badania nad kształtowaniem się przynależności językowo-kulturowej w związkach osób reprezentujących różne językowo-kulturowe systemy, efekt zastosowania imersji językowej jako dodatkowych działań wspomagających przyswajanie języka, wpływ środowiska społecznego na aspiracje studentów anglistyki, wpływ grupy klasowej na rezultaty osiągane przez uczniów gimnazjum oraz kwestie dotyczące przyswajania systemu fonetycznego języka angielskiego przez polskich uczniów jako wypadkowe rodzaju ćwiczeń stosowanych przez nauczyciela oraz jego własnej wymowie w języku obcym. Tak jak poprzednie, obecny numer kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.

Zarys gramatyki uogólnień na materiale aforyzmów (ujęcie polsko-rosyjskie)

Agnieszka Gasz

Publikacja jest poświęcona opisowi najistotniejszych zagadnień dotyczących zdań ogólnych, omawianych na materiale aforyzmów. Analiza lingwistyczna miała na celu skatalogowanie polskich i rosyjskich wykładników generalizacji oraz przybliżenie typowych dla aforystyki mechanizmów uogólniania. Na podstawie zgromadzonego korpusu tekstów udało się skonstruować swego rodzaju „gramatykę uogólnień”: przedmiotowych, jakościowych, ilościowych oraz temporalnych eksponentów generycznego rejestru komunikacyjnego. W wyniku całościowego ujęcia fenomenu generalizacji w powiązaniu z analizowanym gatunkiem wyodrębnił się bogaty zasób językowych nośników generyczności, częściowo potwierdzając hipotezę o generalizacji jako kategorii tekstowej aforyzmu. Zarówno polski, jak i rosyjski materiał aforystyczny ukazuje podobne mechanizmy wyrażania uogólnień. Każda z rozpatrywanych grup materiałowych ujawnia przy tym swoją wewnętrzną specyfikę w zakresie stosowanych sposobów generalizowania, a także pewne międzyjęzykowe różnice systemowe, które autorka starała się uwzględniać w opisie. Z przeprowadzonych badań wynika, że uogólnienia, jakich dokonuje człowiek w codziennej praktyce językowej, cechuje wyjątkowa różnorodność i kreatywność (w odróżnieniu od sformalizowanych ujęć tego problemu). Monografia jest adresowana do filologów różnych specjalności, w szczególności językoznawców: rusycystów oraz polonistów. Książka może również znaleźć zastosowanie w dydaktyce języka polskiego i rosyjskiego, a także w praktyce przekładu.

Obraz małżeństwa w "antyfeministycznych" utworach Bartosza Paprockiego na tle obyczajowych, religijnych oraz literackich zjawisk XVI i pierwszej połowy XVII wieku

Beata Stuchlik-Surowiak

Książka przybliża sylwetkę Bartosza Paprockiego – heraldyka oraz poety z przełomu XVI i XVII wieku, skupiając się przede wszystkim na jego twórczości okolicznościowej, klasyfikowanej w dotychczasowych badaniach jako „antyfeministyczna”. Burzliwe losy tego pisarza, a przede wszystkim ożenek z bogatą wdową oraz późniejsza nagła ucieczka z domu, zapoczątkowały funkcjonującą do dziś wśród badaczy legendę o Paprockim jako nieszczęśliwym małżonku, którego niechęć do kobiet znalazła odzwierciedlenie w wierszach. Ich głównym motywem są nacechowane okrucieństwem rady, jak karać złą żonę. Niniejsza książka zrywa z dotychczasową tradycją badawczą stawiającą znak równości pomiędzy prywatnym życiem, a twórczością literacką Paprockiego, odkrywając nieznane do tej pory źródła jego poezji, a także przybliżając wiele niepublikowanych dotąd tekstów o tematyce małżeńskiej. Książka adresowana jest do miłośników literatury staropolskiej oraz dawnej obyczajowości.

Wartości formalne antycznego dramatu i teatru greckiego. Konferencja w 50. rocznicę śmierci Profesora Stefana Srebrnego. Materiały z Konferencji Naukowej zorganizowanej w dniu 17 października 2012 roku w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach

red. Grażyna Golik-Szarawarska

Tom zbiorowy „Wartości formalne antycznego dramatu i teatru greckiego”. Konferencja w 50 rocznicę śmierci Profesora Stefana Srebrnego przynosi rozważania teatrologów i filologów klasycznych na temat twórczości naukowej i artystycznej Stefana Srebrnego ( 1890-1962 ) wybitnego hellenisty, tłumacza, inscenizatora i krytyka teatralnego oraz jej recepcji w dobie współczesnej. Refleksja natury historyczno-literacko-teatralnej sytuuje się na tle narracji o wielkim uczonym, artyście teatru i człowieku wiernym zasadom i zawodowej etyce w obliczu totalitaryzmów. Tom aspiruje do usytuowania poruszanych w nim wątków problemowych w kręgu refleksji nad spuścizną Srebrnego autorstwa Zofii Abramowiczówny, Jerzego Łanowskiego, Mariana Plezi, Lidii Winniczuk i innych. Odwołuje się do obszernego wyboru jego pism Teatr grecki i polski wydanego w latach 80.tych minionego stulecia. Przywołuje wydanie w Ośrodku Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego w latach 90.tych korespondencji Stefana Srebrnego z jego Mistrzem Tadeuszem Zielińskim. Omówienia zawarte w tomie dotyczą nowych ustaleń na temat przekładu Orestei Ajschylosa i Dialogów Platona na szerokim tle teorii przekładu z języków klasycznych. W kontekście kanonicznych inscenizacji Srebrnego w Wilnie w latach 30. tych zrekonstruowane zostały polska prapremiera Prometeusza w okowach Ajschylosa i przedstawienie Gromiwoi/Lysistrate Arystofanesa z uwzględnieniem okoliczności politycznych w okresie PRL-u. W kręgu problematyki artystycznego dziedzictwa twórczości Srebrnego omówiona została recepcja konwencji teatru misteryjnego w polskiej myśli i krytyce teatralnej oraz wystawienia Orfeusza Anny Świrszczyńskiej na polskich scenach. Analizy współczesnych wystawień repertuaru antycznego pod kątem rejestracji obserwowanych przemian i kreacji nowych ideologiczno-artystycznych strategii twórczych w dziedzinie reinterpretacji antyku greckiego objęły także poezję dramatyczną Eurypidesa Ifigenia w Aulidzie oraz Bachantki i Sofoklesa Filoktet. Zaprezentowane wyniki pozwalają mówić po półwieczu, które minęło od śmierci Uczonego, o nieprzemijającej aktualności naukowej i artystycznej Jego twórczości i uznać inspirującą moc Jego dzieła. Publikacja jest adresowana do teatrologów, filologów klasycznych, kulturoznawców i historyków.

Między poezją a polityką. Rozgrywki polityczne w Skandynawii XI wieku w świetle poezji ówczesnych skaldów

Jakub Morawiec

Prezentowana książka dotyczy wydarzeń politycznych, jakie rozegrały się w XI-wiecznej Skandynawii, widzianych przez pryzmat poezji ówczesnych skaldów. Okres ten stanowił kulminację wielu istotnych procesów gospodarczych, kulturowych i politycznych (m.in. chrystianizacja, centralizacja władzy królewskiej). Znajdowały one swoje odbicie w działaniach propagandowych i ideowych, których głównym nośnikiem była poezja skaldów. Podjęte w książce rozważania stanowią próbę całościowego ujęcia przemian politycznych w Skandynawii XI wieku przez pryzmat twórczości ówcześnie komponujących skaldów. Takie spojrzenie na temat pozwala na lepsze zrozumienie warunków, w jakich funkcjonowali i tworzyli pozostający na służbie władców poeci. Jednocześnie sprzyja określeniu, na ile dworska poezja skaldów umożliwia nam dziś lepsze poznanie meandrów ówcześnie kształtowanej i uprawianej polityki.

Sześciolatek w szkolnej ławce - obniżenie obowiązkowego wieku szkolnego w polskim systemie edukacyjnym

Agata Rzymełka-Frąckiewicz

„Prezentowana praca podejmuje kwestie związane z próbą obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego dziecka do szóstego roku życia w polskim systemie edukacyjnym, w okresie tzw. przejściowych przepisów, kiedy to decyzją rodziców można było zapisać dziecko sześcioletnie do pierwszej klasy. W opracowaniu zawarte zostały informacje, jak zmieniał się na przestrzeni czasu wiek edukacyjny i struktura szkolnictwa w Polsce, jakie w poszczególnych krajach europejskich przyjęto rozwiązania w kwestiach wieku szkolnego i struktury instytucji oświatowych oraz jakie szczegółowe rozwiązania wprowadzono w szkolnictwie w ramach proponowanej reformy edukacyjnej. W części empirycznej zostały zaprezentowane następujące badania: przegląd badań ogólnopolskich opinii społecznych na temat społecznej akceptacji wobec propozycji obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego do szóstego roku życia dziecka; wywiad przeprowadzony w 2013 roku z ówczesną minister edukacji narodowej – ocena panującej sytuacji społecznej, opinia minister o projekcie i trybie wprowadzanych zmian do systemu oświatowego; wywiady z dyrektorami wybranych katowickich szkół podstawowych, którzy posiadali doświadczenie pracy z dzieckiem sześcioletnimi w swoich placówkach; wyniki badań ankietowych zrealizowanych wśród rodziców dzieci sześcioletnich, które rozpoczęły naukę w szkole podstawowej. Celem niniejszego opracowania nie było stawanie po którejkolwiek ze stron sporu politycznego, lecz ukazanie opinii osób, które znalazły się w centrum omawianych zmian edukacyjnych – dyrektorów szkół podstawowych i rodziców dzieci – szkolnych sześciolatków. Prezentowany tom rozważań z zakresu pedagogiki społecznej, socjologii edukacji i polityki oświaty kieruję zasadniczo do rodziców dzieci sześcioletnich stojących bezpośrednio przed decyzją dotyczącą dalszej edukacji swoich potomków, jak również dyrektorów szkół podstawowych, nauczycieli nauczania początkowego oraz władz samorządowych, czyli osób i instytucji, w przekonaniu autorki, najbardziej zainteresowanych przedmiotowym tematem, z nadzieją nie tylko na interesującą lekturę, ale także z perspektywą podejmowania dialogu, badań i logicznych rozwiązań oraz decyzji. Autorka niniejszej pracy wyraża nadzieję, że zawarte w publikacji informacje i wnioski, uzyskane w wyniku zrealizowanych badań, staną się przyczynkiem do dalszej, ale jedynie merytorycznej dyskusji (ponad sporami i interesami politycznymi) nad kwestią obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego do szóstego roku życia – zastanawiając się czy w najbliższych latach będzie to tylko możliwość (dana rodzicom) czy konieczność wymuszona zależnościami ze sfery gospodarki ogólnoświatowej, polityki europejskiej czy też kwestiami społecznymi?” (Fragm. Wprowadzenia)

Międzynarodowy alfabet fonetyczny w slawistyce

Piotr Rybka

Książkę można określić jednym słowem jako swoisty przewodnik po transkrypcji międzynarodowej. Zawarto w niej spotykane w literaturze fonetycznej wzory transkrypcji oraz opracowane na podstawie tych wzorów autorskie propozycje konstruowania bardziej skomplikowanych symboli fonetycznych. W polskim piśmiennictwie językoznawczym brakuje pełnego opisu obecnie obowiązujących symboli alfabetu międzynarodowego. W zamyśle autora omawiana publikacja ma wypełnić tę lukę. Dobór przykładów i symboli ma służyć przede wszystkim badaczom języków słowiańskich. Z monografii mogą korzystać także lingwiści innych specjalności, a także logopedzi. Jest to jednak pozycja raczej specjalistyczna niż popularnonaukowa, dlatego może być trudna w odbiorze dla czytelnika bez podstawowego przygotowania fonetycznego. Praca składa się z 10 rozdziałów. Pierwszy rozdział zawiera w skrócie zarysowaną historię Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego i samego alfabetu międzynarodowego. Kolejne dwa rozdziały zawierają wszystkie zestawy symboli IPA wraz z klasyfikacją objaśniającą sposób użycia tych symboli, a także ogólne zalecenia Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego dotyczące transkrypcji w konwencji międzynarodowej. Dalsze rozdziały poświęcono, odpowiednio, sposobom transkrybowania typów fonacji i cech prozodycznych, spółgłosek oraz samogłosek. W oddzielnej części zebrano wzory transkrybowania różnorodnych artykulacji złożonych (artykulacje podwójne, palatalizacja, labializacja, afrykaty, geminacja, typy wybuchu, nazalizacja, dyftongi). Przedostatni rozdział poświęcony jest szczególnym zagadnieniom fonetyki języków słowiańskich, gdzie omówiono między innymi kwestie związane z transkrybowaniem r frykatywnego, spółgłosek spalatalizowanych lub trących wariantów spółgłosek nosowych. Dodatkowo opracowanie zawiera przykłady transkrypcji pojedynczych wyrazów i dłuższych tekstów z różnych języków słowiańskich, zestawienie porównawcze symboli alfabetu slawistycznego i międzynarodowego, a także szczegółowy spis symboli IPA z podaniem ich wartości, nazw, kodów komputerowych i sposobów transkrypcji uproszczonej.

Przestrzenie przekładu

red. Jolanta Lubocha-Kruglik, red. Oksana Małysa

Prezentowana monografia poświęcona jest w całości zagadnieniom przekładu. Zawarte w niej prace są wyrazem refleksji naukowej nad problemami powiązań między językiem a kulturą, nad zjawiskiem transferu międzykulturowego, nad funkcjonowaniem i recepcją tekstów tłumaczonych. Zaprezentowane tu wyniki badań uwzględniają różne podejścia metodologiczne i ideowe. Tom kierowany jest zarówno do teoretyków, jak też praktyków przekładu oraz innych osób zainteresowanych tą dziedziną wiedzy.

Dyskurs telewizyjny w świetle lingwistyki mediów

Iwona Loewe

Autorka przyjmuje, że dyskurs telewizyjny należy do kultury, więc jest znakowy, transmisyjny, przechowujący zwyczaje wspólnoty dyskursywnej. W książce zreferowano stan badań nad telewizją w polskich badaniach filologicznych, a następnie nad dyskursem telewizyjnym. Autorka przedstawia w niej własną propozycję parametryzacji dyskursu telewizyjnego i zarysowania jego obszaru badawczego. Część książki stanowią rozważania wokół tekstu multimodalnego. Przedstawiono wyniki badań nad mediotekstem, polilogiem, logowizualnością, aktorami dyskursu: nadawcą i widownią. W książce znajduje się także refleksja nad znaczeniem koloru w wyznaczonych pasmach telewizyjnego dyskursu.

Zur Klassifizierung der Prädikative

Justyna Dolińska

Niniejsza praca klasyfikuje i nazywa konstrukcje orzecznikowe. W tym celu poddane analizie zostają najważniejsze dzieła gramatyki języka niemieckiego. Dla lepszego zrozumienia obszaru badawczego uwzględnione zostają wybrane aspekty języka polskiego dotyczące tematu badawczego. Praca stanowi przyczynek badawczy do językoznawstwa niemieckiego i jest kierowana do zainteresowanych opisem naukowym studentów filologii germańskiej.

Par cœur. Twórczość dla dzieci i młodzieży raz jeszcze

red. Iwona Gralewicz-Wolny, Beata Mytych-Forajter

Książka Par cœur. Twórczość dla dzieci i młodzieży raz jeszcze składa się z dwunastu tekstów o charakterze analityczno-interpretacyjnym oraz wprowadzającego w problematykę tomu − wywiadu przeprowadzonego przez redaktorki z Aleksandrem Nawareckim. Tom pomyślany został jako zespołowa próba wyrażenia i przepracowania nie zawsze uświadomionego długu, jaki profesjonalni interpretatorzy: badacze literatury, jej historycy i teoretycy oraz językoznawcy − zaciągnęli w okresie dzieciństwa od wtedy czytanych lektur. Jest także pretekstem do użycia zawodowych narzędzi i kompetencji w odniesieniu do lektur z zakresu tzw. literatury czwartej. Na książkę składają się teksty, dla których punktem wyjścia stały się utwory niejednorodne gatunkowo powstałe w różnym czasie i różnego kalibru.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 17

red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

Piętnaście artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 17. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” autoryzowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Teoria polityki”, „Systemy polityczne”, „Partie polityczne i systemy partyjne”, „Polityka społeczna i regionalna”, „Prawo międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. A. Chodubski rozważa problem autorytaryzmu w kontekście współczesnego życia politycznego, a A. Hołub podejmuje kwestię rozwoju terroryzmu któremu sprzyja środowisko radykalne i ekstremistyczne. W dziale drugim J. Iwanek analizuje temat  systemów wyborczych przez pryzmat ich aspektów metodologicznych (j. ang.), S.  Grabowska zajmuje się kwestią odpowiedzialności konstytucyjnej w odniesieniu do  prezydenta Słowenii (j. ang.), a pytanie o Hiszpanię jako państwo federalne stawia M. Domagała. W kolejnym dziale A. Rudowski przedstawia stosunek partii politycznych do modernizacji państwa jako kryterium różnicowania aktorów sceny politycznej. M. Dobrowolski na przykładzie J. Kaczyńskiego  rozważa problem przywództwa politycznego w opozycji. Nad rolą partii Jedna Rosja na rosyjskiej scenie politycznej zastanawia się J. Jendrysko, a Ł. Wilkoń analizuje (j. ang.) przypadek włoskiej partii Lega Nord pod kątem jej ideologii. W następnym dziale skalą i dynamiką zagrożenia ubóstwem ekonomicznym polskich rodzin wielodzietnych w latach 2006–2015 zajmuje się B. Zasępa. B. Jewartowski przybliża zagadnienie oszustw metoda „na wnuczka”, a B. Toszek – kwestię uwarunkowań dynamiki rozwoju organizacji pozarządowych w Polsce. B. Pieruszek zaś analizuje  (j. ang.) zagadnienia rozwoju regionalnego na przykładzie regionów Śląska. Kolejny dział to artykuł J. Iwanka (j. ang.) o językowym ujęciu definicji przestępstw w międzynarodowym prawie karnym. W dziale następnym tekst (j. ang.) autorek M. Antón Crespo i M.Y. Fernández Ramos, które omawiają teorię opartą na empirycznym podejściu do wizerunku osób starszych w prasie cyfrowej w Kastylii y León. Całości dopełnia – z dwiema recenzjami – dział „Recenzje i omówienia”.

"Scripta Classica" 2017. Vol. 14

red. Edyta Gryksa, red. Agata Sowińska

Praca jest zbiorem kilku artykułów dotyczących historii kultury i tradycji starożytnej Grecji i Rzymu, skierowaną do szerokiego grona czytelników zainteresowanych antyczną tematyką. Obok przekładów tekstów antycznych, które do tej pory nie były wydawane w języku polskim (fragmenty Punica Syliusza Italika i Adversus Nationes Arnobiusza, diatryba Animine an corporis affectiones sint peiores Plutarcha z Cheronei oraz utwór De concubitus Martis et Veneris autorstwa Repozjanusa ), czytelnik może sięgnąć po artykuły omawiające rolę snów w starożytności, ideę oszustwa w historiografii rzymskiej czy poznać uwagi dotyczące Priapa w powieści graficznej Nikolasa Presla. W pracy opublikowane zostało sprawozdanie z organizowanego w dniach 14-16 września 2017 r. CVII Walnego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Filologicznego, w ramach którego zorganizowana została konferencja Antyczne Techniki Perswazyjne.

"Theory and Practice of Second Language Acquisition" 2015. Vol. 1 (1)

red. Danuta Gabryś-Barker

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Issue 1 to pierwszy numer nowopowstałego czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym gromadzi bowiem Autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską. Pierwszy numer czasopisma obejmuje zagadnienia związane z transferem językowym oraz rozwojem systemu fonologicznego i morfologicznego osoby dwujęzycznej. Przedstawia również prace empiryczne dotyczące samoświadomości (ang. identity) osoby uczącej się oraz wprowadza tematykę psychologii pozytywnej w nauczaniu i uczeniu się języka obcego. Numer pierwszy skierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków oraz do osób dwu i wielojęzycznych.

"Philosophy and Canon Law" 2015. Vol. 1: The Family Institution: Identity, Sovereignty, Social Dimension

red. Andrzej Pastwa

Periodyk „Philosophy and Canon Law” stanowi otwarte interdyscyplinarne forum wymiany myśli filozofów i prawników (kanonistów), nie wyłączając przedstawicieli innych dyscyplin naukowych. Mierzenie się z problemami podejmowanymi w rocznikach tematycznych jest – z samego założenia – próbą odpowiedzi na palące problemy dynamicznie zmieniającego się świata: społeczne, religijne, kulturowe i cywilizacyjne. Ramy przedmiotowej refleksji zakreśla, zaznaczona tytułem pierwszego tomu czasopisma, paradygmatyczna triada: człowiek (osoba) – rodzina – społeczeństwo, której źródłem inspiracji jest najważniejszy dokument Soboru Watykańskiego II: konstytucja Gaudium et spes. Inicjatywa znajduje oparcie w instytucjonalnej współpracy naukowców, głównie centralnej Europy i Stanów Zjednoczonych.   The periodical “Philosophy and Canon Law” constitutes an open interdisciplinary forum for the exchange of philosophers and lawyers’ (canonists’) reflections, including representatives of different fields of study. Coping with the issues undertaken in thematic annuals is―from its very assumption―an attempt to provide an answer to complex problems of the dynamically changing world: social, religious, cultural, and civilizational. The confines of the subject matter reflection are delineated by a marked by the means of the title of the first volume of the periodical triad: human being (person)―family―society, the source of inspiration of which is the most important document of the Second Vatican Council: Gaudium et spes constitution. The initiative garners support from the institutional cooperation of scientists, chiefly from Europe and the United States of America.

Piłeczka. Studia o ruchu i melancholii

red. Wioletta Bojda, Aleksander Nawarecki

Piłeczka. Studia o ruchu i melancholii jest tomem zbiorowym dedykowanym Markowi Bieńczykowi z okazji jego urodzin. Tworzą go teksty, powstałe z inspiracji twórczością autora Tworek, Książki twarzy czy Jabłka Olgi, poświęcone refleksji nad możliwością pogodzenia estetyki melancholii z afirmacją życia i żywiołem literackiej gry. Wśród nich są próbki prozatorskie, wiersze, przekłady, eseje, które wyszły spod pióra tak znamienitych autorów jak Milan Kundera, Michał Paweł Markowski, Małgorzata Łukasiewicz, Marian Kisiel, Marek Zaleski, Jacek Leociak, Ryszard Koziołek, Tadeusz Sławek..., a okładkę zdobi obraz Adama Patrzyka, namalowany specjalnie na tę okazję. Przyjacielska inicjatywa sprzyja połączeniu intelektualnych wartości z emocjami i otwiera jedyną w swoim rodzaju możliwość święta odbywającego się w przestrzeni literatury. Sport (Flaubert i futbol, piłka w Domu Sierot prowadzonym przez Janusza Korczaka), wino (w Kubusiu Fataliście, na Inflantach, ale i u świętego pijaka), kuchnia (miejsce ucieczki i podstawowych wyborów egzystencjalnych: makaron czy kluski), podróże (prawdziwe i rzekome), książki i miłość stanowią podstawowe tematy, od których odbija się piłeczka, zręcznie przerzucana przez autorów ponad granicami. Jak podsumował recenzent: „Tom Piłeczka jest przede wszystkim znakomitym zbiorem świetnych przykładów polskiej eseistyki, która po doświadczeniach postmodernizmu weszła na przełomie stuleci na zupełnie inne tory niż te wyznaczone przez twórczość Miłosza, Stempowskiego czy Herlinga-Grudzińskiego. Świetne eseje zamieszczone w tomie – autorstwa zarówno wytrawnych autorów, jak i młodszych adeptów pióra – ukazują nie tylko, w którą stronę zmierza współczesna eseistyka polska, ale też uświadamiają nam, jak zmienił się sposób pisania o literaturze przez historyków literatury”.   (Współwydawcą książki jest IBL PAN)