Periferno u hrvatskoj književnosti i kulturi / Peryferie w chorwackiej literaturze i kulturze

red. Krešimir Bagić, Miranda Levanat-Peričić, Leszek Małczak

Monografia wieloautorska pt. Peryferie w literaturze i kulturze chorwackiej stanowi rezultat międzynarodowej kroatystycznej konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 7-9 maja 2019 roku i którą kroatyści Instytutu Filologii Słowiańskiej zorganizowali z okazji 25-lecia istnienia filologii chorwackiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Prelegenci wygłosili 80 referatów, a w całej konferencji wzięło udział około 100 osób. Byli wśród nich przedstawiciele wielu chorwackich kroatystyk zarówno z Chorwacji, Czarnogóry jak i z Polski, Czech, Węgier, Irlandii, Niemiec i Australii. Niniejsza publikacja jest jedną z dwóch części dwutomowego tomu pokonferencyjnego, na który złożyły się teksty z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa. Zostały one podzielone na trzy części problemowe zatytułowane: Periferija – teorija, poetika, politika, Čitanje periferije oraz Na periferiji kanona. Spektrum tematów jest bardzo szerokie: od literatury starochorwackiej (m.in. literatura kajkawska) przez literaturę ludową (m.in. kwestia miejsca, jakie zajmuje literatura ludowa w historiach literatury chorwackiej czy fenomen graniczarskiej mentalności Dalmacji) po „nowszą“ literaturę, zarówno prozę, jak i poezję, eseistykę i publicystykę. Monografia zawiera również kilka artykułów traktujących o kwestiach ogólnych, przykładowo o kondycji humanistyki w świecie ponowoczesnym, regionalizmie czy o stosunku Chorwatów do Jugosławii. Wiele miejsca Autorzy poświęcają problematyce kanonu. Są też artykuły o serialach telewizyjnych, komiksie czy statusie literatury mniejszości narodowych. Redakcja i wydanie tomów pokonferencyjnych realizowane są w formie współpracy z kilkoma chorwackimi ośrodkami uniwersyteckimi. W przypadku tomu literaturoznawczo-kulturoznawczego są to: kroatystyka Uniwersytetu w Zagrzebiu oraz kroatystyka Uniwersytetu w Zadarze.

Oriental Meetings in Sosnowiec. Language, Literature, Society / Sosnowieckie Spotkania Orientalistyczne. Język, literatura, społeczeństwo

red. Katarzyna Bańka-Orłowska

Niniejszy tom stanowi rezultat interdyscyplinarnej konferencji naukowej OMIS, organizowanej corocznie przez Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dzięki różnorodnej tematyce oraz przystępnemu językowi publikacja stanowi doskonałe źródło wiedzy, nie tylko dla specjalistów. Opublikowane teksty poświęcone są językowi, kulturze, społeczeństwu czy sytuacji politycznej wielu krajów Azji, m.in. Japonii, Chin, Indii i Arabii Saudyjskiej.

Poza zasadą komunikacji

Krzysztof Kłosiński

Książka dotyczy sytuacji literaturoznawstwa po przełomie poststrukturalistycznym. Epoka „nauki o literaturze”, wyrastającej z jednej teorii, jest w omawianych nurtach badań rozdziałem zamkniętym. Teoria traktowała literaturę jako agregat mnożący wydajność informacyjną komunikatu, teraz pojawia się wizja odwrotna: literatury jako resetu, zawieszenia naszej władzy poznawczej, lub marnotrawstwa (potlacz). „Teoria” jest „ksywką” dla tekstów rzucających wyzwanie granicom dyscyplin. Przystosowanie do nowej sytuacji oznacza zwrot w stronę kulturoznawstwa lub „usługodawstwa”, czemu przeciwstawiają się obrońcy humanistyki i literaturoznawstwa, widząc ich rolę w fundowaniu uniwersytetu i demokracji.

Thorax morphology and its importance in establishing relationships within Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha)

Jowita Drohojowska

Morfologia tułowia i jej wykorzystanie w ustalaniu stosunków pokrewieństwa w obrębie nadrodziny Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha)   Praca zawiera opis i dokumentację budowy tułowia 59. gatunków koliszków, przedstawicieli wszystkich wyższych jednostek taksonomicznych w obrębie nadrodziny Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha) wg klasyfikacji Burckhardt, Ouvrard (2012). Opierając się na kryterium paleontologicznym, porównaniach wewnątrzgrupowych oraz porównaniach pozagrupowych, przeprowadzono analizę kierunków zmian elementów budowy tułowia i jego przydatków. Przy pomocy analizy kladystycznej, z wykorzystaniem programu komputerowego TNT 1.1 (Goloboff et al., 2008) ustalono relacje filogenetyczne pomiędzy analizowanymi taksonami, obrazując je kladogramami. Uzupełniono charakterystyki rodzin i podrodzin o nowe cechy zidentyfikowane w obrębie tułowia. Na ich podstawie stworzono klucz do oznaczania gatunków z poszczególnych podrodzin światowej fauny koliszków. Wyniki przedstawione w tej pracy będą wykorzystywane przez grono specjalistów zajmujących się owadami z nadrodziny Psylloidea do wnioskowania o ich filogenezie, wnosząc wkład w proces tworzenia jasnej i aktualnej klasyfikacji światowej fauny owadów z nadrodziny Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha).

Model biblioteki aktywnie promującej książkę dziecięcą

Marlena Gęborska

Zasadniczym celem rozprawy jest zaproponowanie modelu akcji bibliotecznych w kontekście promocji oferty kulturalnej dla dzieci i młodzieży. Termin model został w pracy zawężony do aktywności i promocji biblioteki, i nie odnosi się do pozostałych aspektów jej funkcjonowania. W programie badawczym wzięto pod uwagę osiem następujących typów źródeł: odpowiedzi uzyskane w trakcie ogólnopolskiej i zagranicznej ankiety, w tym podczas podróży badawczych, wypowiedzi bibliotekarzy i czytelników zebrane z użyciem scenariusza, materiały promocyjne zebrane w bibliotekach i podczas targów książki, strony internetowe bibliotek publicznych, dokumentację biblioteczno-statystyczną, publikacje z wydawnictw zwartych i czasopism fachowych, raporty o stanie czytelnictwa i bibliotek oraz statystyki. ADRESACI: badacze, bibliotekarze, studenci, każdy zainteresowany działalnością kulturalną bibliotek w Polsce i na świecie oraz promocją literatury i czytelnictwa.

Challenges of Foreign Language Instruction in the University Context

red. Danuta Gabryś-Barker

Praca jest zbiorem tekstów opracowanych głównie przez pracowników naukowo-dydaktycznych Instytutu Języka Angielskiego Uniwersytetu Śląskiego. Zadaniem jej jest ukazanie ciekawych i nowatorskich metod dyaktycznych jakie można stosować zarówno w nauczaniu języka obcego na zaawansowanym poziomie kompetencji studentów, jaką to posiadają studenci filologii angielskiej (n.p. w nauczaniu wymowy, gramatyki czy w rozwijaniu umijętności komunikacyjnych), , jak również na ćwiczeniach niejęzykowych, ale na których nauczanie odbywa się w języku obcym (języku angielskim), dla przykładu na kursie z wielojęzyczności. Czytelnik znajdzie tu również teksty poświecone nauczaniu dodatkowego języka obcego (n.p. języka hiszpańksiego i chińskiego). Praca ta adresowana jest zarówno do doktorantów prowadzących zajęcia, młodszych stażempracowników dydaktycznych, jak i do tych nauczycieli akademickich, którzy chcieliby spróbować nowego podejścia w nauczaniu na zaawansowanym poziomie języka, czyli w kontekście uniwersyteckiej neofilologii.

Podstawy dyfrakcji promieni rentgenowskich, elektronów i neutronów

Eugeniusz Łągiewka

Podręcznik zawiera matematyczny opis związków między uporządkowaniem struktury atomowej materiałów a ich obrazami dyfrakcyjnymi uzyskanymi przy pomocy wiązki promieni rentgenowskich, elektronów i neutronów. W podręczniku zamiarem autora było pokazanie jak w oparciu o podstawowe prawa fizyczne zjawisk rozpraszania i dyfrakcji promieni rentgenowskich, elektronów i neutronów na różnych układach atomów budujących materiał, można dokonać opisu powstawania obrazu dyfrakcyjnego i wyjaśnić związki między jego charakterem a wybranymi parametrami struktury materiału. Zagadnienie to jest obecnie szczególnie istotne, gdy większość obliczeń parametrów struktury materiału prowadzona jest przy pomocy komercyjnych programów komputerowych, które niemal w sposób automatyczny pozwalają na otrzymanie ostatecznych wyników. Nie uwzględnienie w ich interpretacji możliwości i ograniczeń metodycznych oraz aparaturowych, prowadzi często do błędnych danych o strukturze materiału. Jest to szczególnie typowe dla prac młodszych, mniej doświadczonych pracowników laboratoriów, studentów i doktorantów. Podręcznik składa się w zasadzie z trzech części poświęconych kolejno rozpraszaniu i dyfrakcji promieni rentgenowskich, elektronów i neutronów na pojedynczym atomie, układzie atomów o różnej konfiguracji w materiale amorficznym, monokrystalicznym i polikrystalicznym i różnym stopniu uporządkowania. Każda część zawiera geometryczny i analityczny opis obrazu rozpraszania i dyfrakcji w zależności od wybranych parametrów struktury materiału i niektórych jego defektów. Omówiono kinematyczną i dynamiczną teorie rozpraszania, zakresy ich stosowalności oraz zjawiska ekstynkcyjne. Przy omawianiu rozpraszania i dyfrakcji wiązki elektronów uwzględniono efekty zachodzące przy różnej ich energii /elektrony wysoko- i niskoenergetyczne, sprężyście i niesprężyście rozproszone/ oraz ich efekty fizyczne przy przechodzeniu przez materiał lub odbiciu z uwzględnieniem geometrii wiązki. W podręczniku podano podstawy budowy i zasady działania oraz powstawania obrazów w klasycznej mikroskopii elektronowej i wysokorozdzielczej, w wiązce równoległej i zbieżnej, w wiązce transmisyjnej i odbiciowej, a także wykorzystaniu elektronów wstecznie rozproszonych w badaniach powierzchni /LEED, EBSD/. Trzecia część podręcznika poświęcona rozpraszaniu i dyfrakcji neutronów podaje najistotniejsze osobliwości tego zjawiska dla neutronów w porównaniu do promieni rentgenowskich i elektronów. Stanowi ona uzupełnienie dyfrakcyjnych metod badań struktury materiałów. Autor ma nadzieję, że powyższy podręcznik będzie przydatny dla studentów i doktorantów kierunków – inżynierii materiałowej, fizyki ciała stałego, metalurgii, chemii i kierunków pokrewnych, gdzie problemy badań materiałowych są przedmiotem na różnych stopniach kształcenia. Powyższy podręcznik może też być przydatny dla pracowników instytutów badawczych i kadry inżynierskiej ośrodków przemysłowych, którzy w swojej pracy zawodowej spotykają się z problemami podnoszenia jakości wytwarzanych materiałów i produktów.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego. T. 23

red. Helena Synowiec

Kolejny tom wydawnictwa ciągłego adresowany jest do polonistów, studentów polonistyki, dydaktyków języka ojczystego i literatury oraz do pedagogów. Zamieszczone w nim artykuły uwzględniają problemy kształcenia polonistycznego we współczesnej szkole, takie jak m.in.: przygotowanie studentów do interpretacji tekstów poetyckich, wyzwalanie przez nauczycieli twórczej postawy uczniów, możliwości dialogu z tradycją literacką na lekcjach, "czytanie" obrazu, analiza tekstów reklam jako tekstów kultury, przydatność publikacji wspomnieniowej o zasięgu regionalnym do badań językowo-kulturowych i działań edukacyjnych. Kilka artykułów dotyczy dyskursu szkolnego i związanej z nim aktualnej problematyki: wulgaryzacji języka, komunikatywności podręczników do plastyki i muzyki, przenikania się słowa i obrazu w publikacjach adresowanych do uczniów, sposobów opracowania wybranych zagadnień gramatycznych w podręcznikach dawnych i najnowszych. Ponadto w tomie zamieszczono recenzje kilku – przydatnych w teoretycznym i praktycznym przygotowaniu polonistów – publikacji. Tom wzbogaci warsztat dydaktyczny nauczycieli i studentów oraz skłoni ich do refleksji nad rolą języka polskiego w rozwijaniu osobowości uczniów.

Wybrane zagadnienia prawa do firmy

Piotr Ślęzak

Książka zawiera podstawowe informacje dotyczące prawa do firmy. Autor przedstawia znaczenie słowa „firma” w języku prawnym i prawniczym. Wypowiada się w spornej kwestii charakteru prawa do firmy, opowiadając się za jej majątkowym charakterem. Wskazuje także na brzmienie firmy różnych podmiotów, rodzaje firmy oraz jej funkcje. Omawia zasady prawa firmowego. Wyjaśnia co to jest licencja firmowa i na czym polega ochrona firmy. Publikacja jest przydatna dla studentów takich kierunków, jak: organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej, zarządzanie, ekonomia, administracja, oraz osób prowadzących działalność gospodarczą. Jest też cennym materiałem dydaktycznym dla studentów oraz szkoleniowym dla przedsiębiorców.

Nazwy własne w najnowszej prozie polskiej - między idiolektem a problematyką współczesnej kultury

Beata Kiszka-Pytel

Praca przedstawia funkcjonowanie sfery proprialnej w najmłodszej literaturze polskiej ze szczególnym uwzględnieniem chrematonimów, których obecność coraz silniej zaznacza się w najnowszych tekstach artystycznych. Materiał onomastyczny będący podstawą prowadzonych badań został wyekscerpowany z wybranych utworów twórców reprezentatywnych dla najnowszej prozy polskiej  powstałej po 1989 roku – Joanny Bator, Manueli Gretkowskiej, Ignacego Karpowicza, Moniki Szwai i Krzysztofa Vargi. Świadomy zabieg, mający dostarczyć pogłębionych analiz i bogatszych wniosków, stanowi dobór pisarzy reprezentujących odmienne style i poziomy literackie, tworzących prozę adresowaną do odbiorców płci żeńskiej lub męskiej (bądź niezależnie od płci) o odmiennych, bardziej lub mniej wyszukanych, gustach czytelniczych. Jednym z głównych celów podjęcia badań nazw własnych jest wyłonienie warstwy idiolektalnej języka artystycznego wybranych prozaików. Za jej przejaw uznać można chociażby posługiwanie się specyficznymi, indywidualnymi sposobami wprowadzania propriów czy powiązanie pewnych onimów przewijających się z literaturze z danym autorem. Analizy onomastyczne są prowadzone na tle nierzadko dyskutowanych tematów współczesności, takich jak czas, przestrzeń czy konsumpcjonizm. Ujawniły istnienie problemu ważności współczesnej prozy polskiej i jej poczytności przez przyszłego czytelnika w perspektywie najbliższych kilkunastu lub kilkudziesięciu lat. Czy najnowsza literatura skazana jest przez onimy na niedługą żywotność, stanowiącą jedynie przejaw czasów współczesnych? Jaki będzie jej odbiór za kilkadziesiąt lat w związku z coraz większą frekwencją różnego rodzaju nietrwałych propriów w literaturze?

W zderzeniu z naturą - świętość Brata Alberta. Naturalne uwarunkowania życia duchowego świętego Alberta Chmielowskiego

Krzysztof Matuszewski

Publikacja stanowi cenne studium uwarunkowań życia duchowego Alberta Chmielowskiego (1845-1916), wybitnego Polaka, artysty-malarza, byłego powstańca i świętego Kościoła. Autor umiejętnie wykorzystał wiedzę m.in. z zakresu psychologii, historii czy historii sztuki, szukając odpowiedzi na pytanie, co kształtuje świętości człowieka. Bogactwo wszechstronnie uzdolnionej i doświadczonej natury Chmielowskiego, jego zderzenie z cierpieniem, depresją, stratami, dzięki głębokim doświadczeniom duchowym, zaowocowało przemianą, zostawiając trwały świat w środowisku, w którym żył. Publikacja jest odważną próbą całościowego ujęcia czynników, które kształtują duchowość człowieka. Stanowi cenne źródło zwłaszcza dla teologów, ale również psychologów, pedagogów, historyków i historyków sztuki, szukających powiązań między psychologią, kulturą a religią.

Czytaj po polsku. T. 4: Stefan Żeromski: "Siłaczka", "Rozdziobią nas kruki, wrony...". Wyd. 5. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla początkujących (poziom A2)

oprac. Agnieszka Szol

Edycja dla początkujących (poziom podstawowy A2). Niniejsze książeczki to materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego, przeznaczone dla osób początkujących (każde opracowanie składa się z 300 słów), które chcą poznać polską klasykę literacką i wzbogacić swój zasób słownictwa. Książeczki zawierają streszczenia nowel oraz zestawy ćwiczeń, których celem jest doskonalenie już zdobytej przez obcokrajowców szeroko pojętej wiedzy językowej oraz ogólnokulturowej. W każdym tomie pomieszczono słownik zawierający wszystkie wyrazy użyte w tekstach opowiedzianych nowel (w formach gramatycznych, w jakich zostały użyte w tekście, i wzbogacone o gramatyczne informacje, np. formy podstawowe, tj. słownikowe, czy rekcje, a więc wiadomości przydatne dla osób uczących się języka polskiego).

Pisanie i czytanie (o) fotografii. Odkrywcy, klasycy, obrazoburcy

Piotr Zawojski

Seria: Fotografia, Film, Sztuka Mediów (3), ISSN 2956-4786 Książka jest próbą nowej interpretacji wypowiedzi klasycznych autorów piszących o fotografii jako medium, sposobie rejestracji świata, narzędziu kreacji artystycznej i maszynerii epistemologicznej. Obok rozdziałów analizujących ich poglądy część rozdziałów została poświęcona autorom proponującym nowe rozpoznania fenomenu fotografii, zwłaszcza w kontekście ekspansji nowych mediów wizualnych oraz rozważań na temat jej „nie-ludzkiego” wymiaru. W autorskim zamierzeniu kilkanaście tekstów utrzymanych w stylistyce eseju naukowego – łączącego przystępność wywodu z nierezygnowaniem z pogłębionej analizy i interpretacji – ma prezentować różnorodność spojrzenia na fotografię.

Zazdrość i działalność naukowa. Studium z zakresu naukoznawstwa pedagogicznego

Alicja Żywczok

Jednym z motywów przedsięwzięcia badawczego stały się troska o jakość życia naukowców oraz jakość ich aktywności zawodowej, zwłaszcza dynamizm indywidualnego rozwoju naukowego. W badaniach o orientacji jakościowej (z zastosowaniem metody indywidualnych przypadków realizowanej za pośrednictwem technik: wywiadu z pracownikami naukowymi i naukowo-dydaktycznymi oraz hermeneutycznej analizy treści opublikowanych biografii i autobiografii naukowców), przedmiotem uczyniłam dogłębne poznanie opinii naukowców odnośnie do m.in. przejawów, typów, uwarunkowań, a także zapobiegania zazdrości w tej grupie zawodowej. Problematyka zazdrości wraz z upływem kolejnych epok nie stała się tematem zdezaktualizowanym, wręcz przeciwnie – wciąż istotnym pod wieloma względami: społecznym, prawnym, politycznym, moralnym, religijnym czy wychowawczym. W strukturze monografii (liczącej 250 stron) odzwierciedlają się zagadnienia niezbędne w realizacji celów badań. Tworzy ją, oprócz spisu treści i części wprowadzającej (z uzasadnieniem problematyki, opisem metodologicznych oraz organizacyjnych podstaw badań, a także struktury monografii), siedem rozdziałów, zakończenie, bibliografia, indeks osobowy, summary, słowa kluczowe w języku polskim i angielskim, a także nota o autorce. W rozdziale pierwszym w celu zidentyfikowania emocji zazdrości konieczne stało się odróżnienie jej od „zawiści”, „nienawiści”, „chciwości”. Analizy leksykalne umożliwiły również dostrzeżenie innych terminów, takich jak „współzawodnictwo”, „rywalizacja”, „konkurencja”, „ambicja” i „aspiracje”, mających pewne znaczenie w ujawnieniu genezy zazdrości. W rozdziale drugim scharakteryzowałam typy i poziomy zazdrości. Dokonałam deskrypcji faz zazdrości nadawczej i reakcji odbiorcy na zazdrość. Rezultat refleksji nad trwałością odczuwanej zazdrości stanowi opis zazdrości krótkotrwałej i chronicznej. Odsłonięcie mechanizmu, przyczyn i przedmiotów zazdrości w rozdziale trzecim pozwoliło dostrzec czynniki osobowościowe, środowiskowe i sytuacyjne stanowiące istotne przeszkody w pomyślnym rozwoju zawodowym pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych. Rozdział czwarty służył opisowi dyferencyjnemu objawów zazdrości: somatycznych, psychicznych i behawioralnych, oraz odsłonięciu podobieństw i różnic w ekspresji tej emocji negatywnej. W rozdziale piątym respondenci wypowiedzieli się na temat prawdopodobnych konsekwencji zazdrości dla człowieka, który jej ulega i dla doświadczającego zazdrości ze strony otoczenia społecznego. Treść rozdziału szóstego stanowi deskrypcję wartości, dyspozycji i postaw naukowców, które są przeciwieństwem zazdrości. Zawartość merytoryczna rozdziału ostatniego – siódmego dotyczy zapobiegania emocji zazdrości i niwelowania przyzwyczajenia do odczuwania zazdrości za pośrednictwem procesu edukacyjnego, zwłaszcza adeptów nauki.

"Cóż tam, panie, w polityce?" Czyli o wzajemnym postrzeganiu dziennikarzy i polityków w mediach

Katarzyna Brzoza-Kolorz, Dagmara Głuszek-Szafraniec, Patrycja Szostok-Nowacka

Z recenzji dr hab. Agnieszki Szymańskiej: „Niniejsza książka jest przede wszystkim bardzo obszernym studium przekazu polskich mediów w kluczowym dla (…) sytuacji w Polsce roku wyborczym 2015. Podwójne wybory, które w rezultacie przyniosły tzw. dobrą zmianę, były bowiem czasem, w którym polityczne karty w rozgrywce o przyszłość Polski i kierunek jej dalszego rozwoju zostały rozdane na nowo. (…) wartość książki oddawanej do rąk czytelników odnosi się do jej wymiaru dokumentacyjnego. Jej treść składa się bowiem na niezwykle wnikliwy opis czasu, który objęła badaniem. Opis ponad wszelką wątpliwość rzetelny i bezstronny, a o takie publikacje dzisiaj najtrudniej. Jestem przekonana, że książka ta nie tylko jest interesująca dla nas dziś, ale będzie stanowić cenne źródło informacji na temat historycznego dla Polski roku 2015 dla wielu przyszłych pokoleń badaczy polskiej sfery publicznej oraz relacji mediów i polityki. Jej lektura powinna dać do myślenia poza tym nie tylko medioznawcom i politologom, ale nade wszystko ludziom mediów i samym politykom.”   Katarzyna Brzoza-Kolorz, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Medialnej UŚ. Swoje zainteresowania naukowe koncentruje wokół następujących zagadnień: komunikowanie społeczne, komunikowanie polityczne, women’s media studies i system komunikowania lokalnego. Członkini Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej (PTKS) i European Consortium for Political Research (ECPR). Uczestniczka ponad 20 konferencji naukowych. Autorka kilkunastu artykułów opublikowanych w czasopismach naukowych i pracach zbiorowych m.in. Entertainizacja polityki, „Zeszyty Prasoznawcze” nr 2/2014; Kobiety świata polityki na okładkach wybranych polskich tygodników w latach 2014-2015, „Polityka i Społeczeństwo” 1(15) / 2017, Obraz polityczek w okresie wyborów parlamentarnych w 2015 roku w polskich tygodnikach opinii a teoria zagłuszanej grupy, „Political Preferences” 17/2017. [20.02.2020] Dagmara Głuszek-Szafraniec, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Medialnej UŚ, stypendystka programu Erasmus na Georg-August Universität (RFN), była redaktor mediów niemieckojęzycznych. Wykonawca w projektach finansowanych przez NCN (również w OPUS 6  pt. Miejsce religii w sferze publicznej. Tożsamości religijne w wieloreligijnych regionach Europy Środkowo-Wschodniej na przykładzie wybranych regionów Polski, Ukrainy i Słowacji [Nr: 2012/07/B/HS6/02509]). Autorka artykułów nt. mediów na świecie, m.in. Hiszpańska partia Podemos a mediatyzacja polityki, „Politeja” 4(49)/2017; Media w hiszpańskiej wspólnocie Galicji. Proces degalicyzacji mediów, „Zeszyty Prasoznawcze” 3(227)/2016, System mediów w Hiszpanii. Różnice regionalne, „Zeszyty Prasoznawcze” 4(240)/2019 oraz współautorka publikacji nt. medialnych obrazów rzeczywistości, m.in. Medialna abdykacja. Od ustąpienia Benedykta XVI do wyboru papieża Franciszka (Katowice, 2015) [20.02.2020] Patrycja Szostok-Nowacka, doktor habilitowana, prof. UŚ w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Medialnej UŚ. Była wykonawcą w dwóch grantach naukowych: „Obraz wyborów do Parlamentu Europejskiego w polskich mediach. Analiza zawartości mediów” – grant KBN pod kierownictwem M. Kolczyńskiego nr 116211936 oraz „Obraz Prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej (2011) w wybranych tytułach prasy polskiej” – grant NCN pod kierownictwem M. Kolczyńskiego nr 2011/01/B/HS5/00524. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół zagadnień psychologii komunikowania, ze szczególnym uwzględnieniem jego lokalnego wymiaru oraz komunikowania politycznego. W swojej pracy naukowej realizuje przede wszystkim projekty empiryczne, oparte głównie na analizie zawartości mediów oraz badaniach społecznego odbioru komunikowania. [20.02.2020]

Czytaj po polsku. T. 13: Eliza Orzeszkowa:

oprac. Magdalena Nowak, Paulina Stasiak

Niniejsze książeczki to materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego, przeznaczone dla osób początkujących (każde opracowanie składa się z 300 słów), które chcą poznać polską klasykę literacką i wzbogacić swój zasób słownictwa. Książeczki zawierają streszczenia nowel oraz zestawy ćwiczeń, których celem jest doskonalenie już zdobytej przez obcokrajowców szeroko pojętej wiedzy językowej oraz ogólnokulturowej. W każdym tomie pomieszczono słownik zawierający wszystkie wyrazy użyte w tekstach opowiedzianych nowel (w formach gramatycznych, w jakich zostały użyte w tekście, i wzbogacone o gramatyczne informacje, np. formy podstawowe, tj. słownikowe, czy rekcje, a więc wiadomości przydatne dla osób uczących się języka polskiego).

Literackie topografie Lwowa. Szkice komparatystyczne

Zoriana Czajkowska

Monografia jest poświęcona literackiemu obrazowi Lwowa, łączy nowe spojrzenie na pogranicze kultur, gdzie problemy pamięci kulturowej, historycznej i postpamięci, w tyglu wspomnień, odczytywaniu i podtrzymywaniu pamięci, dezideologizacji i dehierarchizacji myślenia oraz rehabilitacji tego, co było przemilczane czy zakazane są kluczowe. Analizie zostały poddane wybrane polskie, ukraińskie i rosyjskie teksty literackie powstałe w XX i XXI wieku. Podjęte rozważania stanowią próbę uchwycenia ogólnych dyskursów o Lwowie i tworzenia jego mitu/mitów oraz przeanalizowania, w jaki sposób autorzy polscy, ukraińscy i rosyjscy odkrywają i postrzegają tę niezwykłą przestrzeń. W publikacji przeprowadzono również analizę, w jaki sposób problem „obcości” i/lub „inności” znajduje odzwierciedlenie w tekstach literackich oraz w jaki sposób autorzy kreują obraz innych narodowości.

"Forum Lingwistyczne" 2014, nr 1

Mirosława Siuciak, red. Magdalena Pastuchowa, Katarzyna Sujkowska-Sobisz

Pierwszy numer nowego pisma, zaprojektowanego jako platforma wymiany myśli związanych z szeroko rozumianymi problemami współczesnego językoznawstwa (założenia programowe pisma można znaleźć na stronie www.forumlingwistyczne.us.edu.pl). Rocznik zaplanowano jako pismo o charakterze ogólnopolskim, ale w związku z tym, że idea jego powstania zrodziła się w Instytucie Języka Polskiego UŚ, jego 1. numer tworzą autorzy związani z językoznawczym środowiskiem naukowym Uniwersytetu Śląskiego. Tom ten został pomyślany jako prezentacja głównych kierunków badawczych Instytutu. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż ze względu na duże zróżnicowanie problematyki podejmowanej w Instytucie i pewne ograniczenia wydawnicze nie wszystkie one znalazły odpowiednią reprezentację. Podobnie jak przyszłe numery, i ten został zaprojektowany tak, aby zamieszczone teksty realizowały główne zamierzenie pisma, znajdujące odzwierciedlenie w czterech działach. Pierwszy stanowią STUDIA, w których zgromadzono oryginalne prace przedstawiające najnowsze osiągnięcia lingwistyki z zakresu genologii, dyskursu, semantyki, lingwistyki kulturowej, badań regionalnych, historii języka polskiego, problematyki normatywnej. W dziale ARCHIWALIA, którego celem jest przypominanie i wprowadzanie ponownie do obiegu naukowego tekstów, które, choć ważne i inspirujące, z różnych powodów nie dotarły do szerokiego grona zainteresowanych językoznawstwem, umieszczono interesujący artykuł Ewy Sławkowej w tłumaczeniu na język angielski. Trzeci dział stanowią POLEMIKI, które odnoszą się bądź do tekstów, do których dostęp jest utrudniony z tego względu, że są to publikacje anglojęzyczne, bądź do tych, które niedawno pojawiły się na lingwistycznym rynku. W ostatnim dziale VARIA zamieszczony został tekst będący przypomnieniem dokonań naukowych Profesor Aliny Kowalskiej – badaczki związanej przez całe swoje życie naukowe z Uniwersytetem Śląskim, a także rozważania dotyczące aktualnych problemów dydaktyki uniwersyteckiej.

Czytaj po polsku. T. 1: Bolesław Prus: "Kamizelka", "Z legend dawnego Egiptu". Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla początkujących (poziom podstawowy A1/A2). Wyd. 3

oprac. Wioletta Hajduk-Gawron, Małgorzata Smereczniak

Niniejsze książeczki to materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego, przeznaczone dla osób początkujących (każde opracowanie składa się z 300 słów), które chcą poznać polską klasykę literacką i wzbogacić swój zasób słownictwa. Książeczki zawierają streszczenia nowel oraz zestawy ćwiczeń, których celem jest doskonalenie już zdobytej przez obcokrajowców szeroko pojętej wiedzy językowej oraz ogólnokulturowej. W każdym tomie pomieszczono słownik zawierający wszystkie wyrazy użyte w tekstach opowiedzianych nowel (w formach gramatycznych, w jakich zostały użyte w tekście, i wzbogacone o gramatyczne informacje, np. formy podstawowe, tj. słownikowe, czy rekcje, a więc wiadomości przydatne dla osób uczących się języka polskiego. Prezentowane II wydanie I tomu zostało wzbogacone o wprowadzające teksty w języku niemieckim, dzięki czemu niemieckojęzyczne osoby uczące się języka polskiego tym łatwiej będą mogły wykorzystać w pracy proponowane materiały.

"Podążamy tymi samymi lub podobnymi drogami myślowymi". Tematyka korespondencji logicznej Gottloba Fregego z Giuseppem Peanem, Davidem Hilbertem i Bertrandem Russellem

Gabriela Besler

Korespondencja Fregego z wielkimi matematykami przełomu XIX i XX w., Giuseppe Peanem, Davidem Hilbertem i Bertrandem Russellem miała wielkie znaczenie dla rozwoju logiki, matematyki i filozofii. Russell, w swym pierwszym liście do Fregego, odwołując się do pierwszej książki Fregego Begriffsschrift, formułuje trudność prowadzącą do antynomii. W odpowiedzi Frege odnosi zauważoną trudność do Grundgesetze der Arithmetik i odkrywa antynomię u podstaw swego systemu logicznego, który to system miał umożliwić definiowanie podstawowych pojęć arytmetyki liczb naturalnych i tym sposobem ugruntować arytmetykę. Dyskutowano także nad następującymi tematami: Liczba koniecznych terminów pierwotnych w systemie logicznym. Symbole kwantyfikacji i ich rozumienie. Koncepcja geometrii (oparta na intuicji przestrzennej lub abstrakcyjny system bez interpretacji). Aksjomaty w geometrii (zawsze prawdziwe fundamentalne fakty intuicji lub definicje pojęć pierwotnych). Teoria typów (powinno się mówić o Fregego-Russella teorii typów). Warunki poprawnej definicji (tu warunek istnienia definiowanego obiektu). Rozumienie klasy (abstrakcyjny obiekt czy system fizycznych jednostek). Frege odwołuje się często do swych założeń filozoficzno-semantycznych, a wśród nich do konieczności odróżnienia sensu i znaczenia wyrażeń językowych oraz prawdy i fałszu jako idealnych obiektów do których odnoszą się odpowiednio wszystkie zdania prawdziwe i fałszywe. Wielokrotnie przedstawia także – dyskutując z zwolennikami logiki jako nauki o ludzkim myśleniu – koncepcję obiektywnej myśli, niezależnej od jakiegokolwiek podmiotu poznającego, gwarantującą możliwość uprawiania nauki. Pokazane jest także społeczne tło, w jakim rodziła się logika matematyczna przełomu XIX i XX w. Książka adresowana jest do szerokiego grona czytelników zainteresowanych historią i rozwojem logiki przełomu XIX i XX w.

Artystyczne światy Anny Szpakowskiej-Kujawskiej. Zbliżenia

Karolina Tomczak

Artystyczne światy Anny Szpakowskiej-Kujawskiej. Zbliżenia to książka poświęcona najmniej opisanemu zakresowi wszechstronnej twórczości tej ważnej wrocławskiej artystki, m.in. tendencjom malarskim, udziałowi w Sympozjum Wrocław’70, pracom ceramiczno-rzeźbiarskim, twórczości nigeryjskiej (egzotycznym kalabaszom) i sztuce powstałej w Lasówce (malarstwu kolażowemu i przestrzennym Skrzydlakom). Studium w sześciu rozdziałach prezentuje niesprecyzowane dotąd aspekty kreacji Szpakowskiej, co pozwala na wyróżnienie szczególnej specyfiki tej wielomedialnej sztuki. Ujmuje ją w aktualny dyskurs naświetlający jej nadal niewystarczająco określone wartości formalno-tematyczne oraz przynależność do paradygmatu sztuki współczesnej.

Transkrypcja w muzyce kameralnej jako przestrzeń dla interpretacji pianistycznej

Aleksandra Hałat

Przedmiotem niniejszej monografii jest problematyka związana z kreatywnym kształtowaniem interpretacji pianistycznej w muzyce kameralnej z uwzględnieniem różnorodnych transkrypcji.   Celem pełnego ujęcia tematu autorka podjęła się usystematyzowania terminologii pojęcia transkrypcji. Przedstawiła również rodowód wybranych, wchodzących w skład dzieła artystycznego utworów, na tle twórczości kameralnej ich twórców: J. Brahmsa i D. Szostakowicza. Niniejsza rozprawa objęła również obszar wiedzy dotyczący zależności pomiędzy ewoluowaniem utworów kameralnych z udziałem fortepianu a rozwojem brzmienia fortepianu na przełomie XVIII i XIX wieku. Podjęty w niniejszej monografii aspekt - interpretacji pianistycznej względem zmieniającego się w utworze medium wykonawczego - został zaprezentowany na przykładzie transkrypcji substancjalnej, za pomocą wybranych elementów dzieła muzycznego: dynamiki, artykulacji, agogiki oraz niektórych elementów ekspresji muzycznej. Analiza omawianej problematyki została zaprezentowana z wykorzystaniem zróżnicowanych pod względem stylistycznym utworów: Sonaty Es-dur op.120 nr 2 na klarnet i fortepian oraz jej transkrypcji na altówkę i fortepian, jak również transkrypcji na skrzypce i fortepian historyczny, i Sonaty d-moll op.40 D. Szostakowicza na wiolonczelę i fortepian oraz jej transkrypcji na kontrabas i fortepian Jamesa Rapporta. Z uwagi na potrzebę ukazania twórczej roli pianisty względem możliwości wykonawczych i brzmieniowych instrumentów współinterpretujących dzieło kameralne, dokonano wyboru w obrębie duetów instrumentalnych z udziałem instrumentów zarówno smyczkowych jak i dętych. Typ transkrypcji substancjalnej posłużył w niniejszej pracy jako środek do ukazania czynników przyczyniających się do zindywidualizowania gry fortepianowej w muzyce kameralnej oraz przedstawienia jej odmiennego oblicza w zależności od charakterystyki wybranego instrumentu współinterpretatora.

Socjologia bez granic. O naukowej tożsamości działań na rzecz człowieka i jego środowiska. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Kazimierze Wódz

red. Krystyna Faliszek, red. Sabina Pawlas-Czyż

Księga Jubileuszowa Profesor Kazimiery Wódz zawiera artykuły naukowe przygotowane przez przedstawicieli wielu ośrodków akademickich w Polsce. Tematyka artykułów jest dość różnorodna, ale generalnie skupia się wokół obszarów badawczych, które znajdują się w polu zainteresowań naukowych Jubilatki. Pierwsza część tomu, bardziej zróżnicowana tematycznie, zawiera teksty dotyczące kwestii o charakterze stricte teoretycznym, jak i te odnoszące się do konkretnych problemów społecznych, znajdziemy tu również rozważania prowadzone z punktu widzenia socjologii kultury i etniczności czy socjologii literatury. W drugiej części zgromadzone zostały artykuły, które dotyczą już tylko zagadnień związanych z pracą socjalną oraz z szeroko rozumianym problemem wykluczenia społecznego. Tu również obecne są zarówno teksty, których autorzy poszukują nowych ujęć teoretycznych i koncepcyjnych badanych kwestii, jaki i te, odnoszące się do konkretnych działań i rozwiązań praktycznych w poszukiwaniu skuteczniejszych sposobów rozwiązywania problemów społecznych ludzi znajdujących się w trudnych sytuacjach.  Książkę zamykają informacje biograficzne o Jubilatce oraz wykazy publikacji i wypromowanych doktorów.

Czytaj po polsku. T. 17: Maria Konopnicka:

Zaadapt. i oprac. Katarzyna Szczotka

Seria: Czytaj po polsku (17), ISSN 2720-5800 Mendel Gdański to nowela Marii Konopnickiej opublikowana w 1890 roku. Stanowiła odpowiedź pisarki na antysemityzm, który w tamtym czasie był problemem powszechnym w społeczeństwie polskim. Akcja noweli rozgrywa się w XIX-wiecznej Warszawie. Głównym bohaterem opowiadania jest tytułowy Mendel Gdański - stary, ubogi introligator, Żyd polskiego pochodzenia, który od 27 lat mieszka na tej samej ulicy. Wydarzenia opisane w noweli pokazują, z jakimi trudnościami na co dzień zmagał się starzec. Pomimo szerzącego się wokół antysemityzmu i przemocy Mendel Gdański nie zrezygnował ze swojej tożsamości i z uporem bronił własnej godności.