Językowy model poznania. Kognitywne komponenty w kontynentalnej filozofii języka

Aleksander Gemel

Idee powstałe na gruncie filozofii kontynentalnej oraz poglądy współczesnej kognitywistyki są tak odmienne, że niemożliwe wydaje się znalezienie dla nich jakiejkolwiek płaszczyzny komparatystycznej. Na płaszczyźnie filozofii języka te na pozór odległe tradycje intelektualne w wielu kwestiach przemawiają jednak zadziwiająco podobnym głosem. Jednogłośność ta staje się jeszcze bardziej fascynująca, kiedy uświadomimy sobie, że ukształtowała się na gruncie tradycji podążających różnymi drogami intelektualnymi i zaabsorbowanych odmienną problematyką filozoficzną. W obu nurtach jednak u kresu tej intelektualnej wędrówki pojawiło się ostatecznie przekonanie, że struktury poznawcze i forma języka są nieuchronnie sprzęgnięte ze sobą, a sam proces poznania przebiega na drodze wielopoziomowych interakcji między systemem językowym i kognitywnym. Pogląd ten zwięźle można określić mianem językowego modelu poznania. W książce przedstawiono analizę językowego modelu poznania zarówno na gruncie tradycji kontynentalnej, jak i językoznawstwa kognitywnego.  

Nauczyciel wczesnej edukacji wobec zmian społeczno-kulturowych

Wiesława Leżańska, Aleksandra Feliniak

Przekazywana do rąk Czytelnika książka to kolejny tom podejmujący tematykę nauczyciela wczesnej edukacji (seria „Wczesna Edukacja”) pod redakcją pracowników Katedry Pedagogiki Wieku Dziecięcego Uniwersytetu Łódzkiego. W każdej kolejnej publikacji z tej serii autorzy zajmują się nowym ważnym problemem dotyczącym podmiotu badań - nauczyciela wczesnej edukacji. W prezentowanym tomie koncentrują się na postawach nauczycieli wobec zmian społecznych i kulturowych, a także na oczekiwaniach społecznych wobec nauczycieli. W zamierzeniu odbiorcą książki jest współczesny kreatywny nauczyciel, którego modelową sylwetkę można odczytać z poszczególnych tekstów: nauczyciel taki jest kreatorem dialogu międzykulturowego, potrafi również kreować własny wizerunek, kształtuje warunki do wolności, wyzwala twórczość uczniów, personalizuje edukację, dostosowuje ją do konkretnej rzeczywistości, traktuje nauczanie jako formę sztuki, która wymaga od niego mądrości. W tej samej serii ukażą się: Nauczyciel wczesnej edukacji. Rozwijanie kompetencji zawodowych (red. Wiesława Leżańska, Dorota Radzikowska) oraz Nauczyciel wczesnej edukacji kreatorem środowiska edukacyjnego dziecka (red. Elżbieta Płóciennik, Dorota Radzikowska).  

Dialog wiary z nauką i kulturą

Monika Worsowicz, Barbara Bogołębska

 Składające się na tom szkice i rozprawy naukowe zostały wygłoszone w ramach spotkań w Ośrodku Badawczym Myśli Chrześcijańskiej UŁ w latach 2010–2013 przez pracowników m.in. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, a także Uniwersytetu Łódzkiego. Zbiór ma charakter interdyscyplinarny i obejmuje – ujętą z różnych perspektyw badawczych – tematyczną triadę: wiara – teologia – filozofia (antropologia, dialogika, personalizm, teologia moralna, filozofia religii), a ponadto wkracza w socjologię religii, relacje między nauką i religią oraz wiarą i kulturą. Autorzy przypominają dorobek Karola Wojtyły – Jana Pawła II, Josepha Ratzingera – Benedykta XVI, ks. JózefaTischnera (doktora honoris causa UŁ w roku 1995), abpa Józefa Życińskiego i Martina

Sofia - upersonifikowana Mądrość Boża. Dzieje wyobrażeń w kręgu kultury bizantyńsko-słowiańskiej

Zofia A. Brzozowska

Autorka opisuje wyobrażenia Sofii – upersonifikowanej Mądrości Bożej, charakterystyczne dla kultury duchowej wschodniego chrześcijaństwa, zwłaszcza zaś Bizancjum i obszaru Slavia Orthodoxa. Stara się znaleźć odpowiedź na pytanie, kim, zdaniem średniowiecznych twórców bizantyńskich i słowiańskich, była Mądrość Boża, ukazywana w żeńskiej postaci: czy mamy w jej przypadku do czynienia z symbolicznym przedstawieniem Boga (Chrystusa – Logosu lub Ducha Świętego) czy też z wyobrażeniem o drugiej, kobiecej naturze Stwórcy? Ukazuje miejsce, zajmowane przez Sofię w kulturze obszaru Slavia Orthodoxa. Analizie poddaje zatem wybrane zabytki średniowiecznego piśmiennictwa południowo- i wschodniosłowiańskiego: teksty, w których Mądrość Boża została utożsamiona z Chrystusem, skojarzona z Bogurodzicą lub też pojawia się jako byt autonomiczny, posiadający jednoznacznie kobiecą tożsamość. Ponadto porównuje ze sobą wielu przykładów ikonograficznych wyobrażeń upersonifikowanej Mądrości Bożej, pojawiających się na ikonach, miniaturach zdobiących rękopisy, mozaikach i malowidłach naściennych. Książka może spowodować lub utwierdzić w wierze wszystkich wątpiących. 

The role and functions of controllers in organization management

Marta Kawczyńska, Tomasz Wnuk-Pel

The main objective of this monograph is to determine on the basis of the survey the role of controllers in contemporary Polish companies. The study confirmed that same of the tasks performed by contemporary controllers in Polish companies are the same as those performed by their counterparts around the world although same differences were also identified. Comparing the current role of controllers in Polish organizations with their role in foreign companies can contribute to improving the controller’s image in the organizations, and change the attitude of other employees to management accountants. This may lead to better cooperation between individual departments and controllers, and therefore to the mare efficient functioning of the company.

Życie prywatne Polaków w XIX w

Jarosław Kita, Marta Sikorska-Kowalska

Książka jest drugim tomem serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku, będącej pokłosiem drugiej ogólnopolskiej konferencji naukowej z tego cyklu. Prezentowane w niej artykuły i rozprawy to efekt współpracy naukowo-badawczej Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego, które podjęły inicjatywę opracowania zagadnień dotyczących życia prywatnego kobiet w XIX stuleciu. Kolejne trzy tomy noszą podtytuł „Portret kobiecy” Polki w realiach epoki. Przedstawiają prywatność ówczesnych kobiet w kontekście rozszerzania ich roli w życiu społecznym, niezależności prawnej, zrównania w życiu publicznym z mężczyznami, dostępu do wyższej edukacji, aktywności społecznej, emancypacji, przeciwstawiania się sztywnym ramom obyczajowo-prawnym, dążenia do równości i wolności (ruch sufrażystek, feministek). Jednocześnie ilustrują chęć realizowania aspiracji, rozwijania zdolności i talentów, poszukiwania dróg samorealizacji. Polka w społeczeństwie XIX w. to również towarzyszka życia mężczyzny, z pokorą przyjmująca jego trudne wybory, troszcząca się o potomstwo, osoby starsze, dzieląca trudy zesłania, rozdarta bólem z powodu straty męża czy syna w walce, zabiegająca o dom, ubogich, przekazująca kolejnym pokoleniom tradycje narodowe, pielęgnująca pamięć o przodkach. To także kobieta dotrzymująca kroku najnowszym trendom w modzie, podążająca szlakiem popularnych polskich i zagranicznych kurortów, uczestniczka i organizatorka życia towarzyskiego. Seria przybliża codzienność, mentalność, sposób widzenia rzeczywistości przez Polki zamieszkujące tereny wszystkich zaborów. Artykuły i rozprawy grupują się wokół kilku głównych wątków tematycznych. Są to: aktywność społeczna i zawodowa Polek, zagadnienia życia codziennego, spędzania czasu wolnego, postawy patriotyczne Polek w okresie powstań narodowych, problematyka kobieca na łamach dziewiętnastowiecznej prasy, portrety literackie kobiet, życie prywatne kobiet z wyższych warstw społecznych – arystokratek, ziemianek i inteligentek, zagadnienia egzystencji kobiet z warstwy robotniczej, chłopskiej i z marginesu społecznego.  

Kapitał ludzki a wzrost gospodarczy w Polsce

Sylwia Roszkowska

Publikacja podejmuje bardzo istotny temat dla współczesnej teorii wzrostu gospodarczego ale i polityki ekonomicznej, to jest kwestię wpływu kapitału ludzkiego na wzrost gospodarczy. Wzrost gospodarczy, rozumiany jako dynamika PKB, zawsze był istotny, decydując w dużej mierze o warunkach życia społeczeństwa. Poszukiwanie innych niż tradycyjne źródła wzrostu gospodarczego zasługuje na uwagę a kapitał ludzki jest tu determinantą szczególnie istotną i gorąco dyskutowaną. W szczególności ważna jest tu kwestia wzajemności oddziaływania na siebie rozważanych kategorii – na ile kapitał ludzki wpływa na wzrost gospodarczy, a na ile istnieje oddziaływanie odwrotne. Materiał empiryczny dotyczy Polski i w dodatku dane są zbierane nie tylko w skali państwa ale i województwa. Podnosi to użyteczność książki z perspektywy czytelnika zainteresowanego nie tylko perspektywą teoretyczną ale i bardziej związaną z polityką gospodarczą w odniesieniu do Polski. 

Bałkany Zachodnie między przeszłością a przyszłością

Paweł Chmielewski, Sławomir Lucjan Szczesio

Książka jest kolejną w serii wydawniczej „Bałkany XX/XXI”. Interdyscyplinarny charakter tej pracy pozwala na przedstawienie przez trzydziestu dwóch znawców problematyki bałkańskiej własnych poglądów na wybrane zagadnienia opisujące proces rozpadu Jugosławii, jego konsekwencji dla obszaru Bałkanów Zachodnich i funkcjonowania państw powstałych na gruzach federacji jugosłowiańskiej. Opisano w niej przyczyny, które doprowadziły do uruchomienia procesu społeczno-politycznej implozji jugosłowiańskiego systemu państwowego, ale również do prześledzenia różnorakich skutków tego zjawiska – zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i międzynarodowym, np.: napięć na tle nacjonalistycznym i religijnym, naruszających fundamentalne wartości moralne, godność ludzką, poszanowanie praw człowieka.