Uczeni z odległej i nieodległej przeszłości. Rekonstrukcje, interpretacje, refleksje

Alicja Żywczok, Małgorzata Kitlińska-Król

Zaprezentowana praca wieloautorska powstała w celu popularyzacji wiedzy naukoznawczej, zwłaszcza z zakresu historii nauki, filozofii nauki oraz psychologii i pedagogiki twórczości naukowej. Upowszechnienie znajomości biografii uczonych, zawierających wiele wskazówek odnośnie do tajników dynamicznych postępów w nauce, stanowi, w mym przekonaniu, odpowiedni kierunek w edukacji młodego pokolenia.     Rozstrzygającym motywem zbiorowego wysiłku i współpracy naukowców z wielu ośrodków stało się przeświadczenie redaktorów naukowych, że w każdej społeczności postaci, które zmieniały bieg historii, tworzyły kulturę, kształtowały cywilizację od czasów najdawniejszych po współczesność, powinny być doskonale znane i doceniane. Zapomnienie o nich bądź fragmentaryczne postrzeganie dokonań stanowią akty niesprawiedliwości społecznej. Potwierdza je dzisiejsza degrengolada, którą daje się rozpoznać w hołubieniu zwłaszcza pracowników mediów czy tzw. celebrytów. Nie chodzi jednak o bagatelizację jakiejkolwiek grupy, ale o uczciwe uznanie społeczne dla inicjatorów procesów kulturotwórczych. Rekonstrukcja faktów biograficznych stanowi jedynie podwalinę twórczych interpretacji i refleksji dotyczących działalności naukowej uczonych z różnych epok. Jednak niezależnie od okresu, w którym przyszło im żyć, każdy z nich podtrzymuje ciągłość kulturową i dialog z przedstawicielami kolejnych pokoleń naukowców. Kulturowa jedność uczonych z odległej i nieodległej przeszłości służy obronie humanizacyjnej funkcji nauki wyrażającej się choćby w trosce o przetrwanie ludzkości i jej godną egzystencję. Wśród komponentów strukturalnych pracy należy wyliczyć: spis treści; wstęp; dziesięć rozdziałów z zakresu naukoznawstwa; zakończenie; summary ze słowami kluczowymi; noty o autorach. Autorzy w rozdziałach zaprezentowali kolejno: – biogramy rzymskich intelektualistów: Orbiliusza (114–14 r. p.n.e.) i Apulejusza (ok. 125–po 180 r. n.e.); – obraz uczonego zakonnika wyłaniający się ze średniowiecznych kronik klasztornych; – sylwetkę Jana Niecisława Baudouina de Courtenay'a – prekursora teorii językoznawczych oraz działacza społecznego; – wybitnego czeskiego filozofa, pedagoga, redaktora oraz polityka – Františka Drtinę; – twórczość Tadeusza Zielińskiego (1859–1944), który podporządkował działalność naukową misji wychowawczej; – sylwetkę Kurta Aldera – naukowca urodzonego na Śląsku, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie chemii; –  twórczość naukową Jeana Piageta, jednego z największych uczonych XX wieku w zakresie psychologii rozwojowej; – interpretację dzieł (głównie z zakresu epistemologii) Tadeusza Kotarbińskiego, co umożliwiło zbadanie jego poglądów na rozwój nauki i naukowców; – jednego z luminarzy pedagogiki specjalnej – docenta/profesora Ottona Lipkowskiego; – biogramy nauczycieli intelektualistów, społeczników, związanych z regionem górnośląskim na tle sytuacji społeczno-politycznej po zakończeniu II wojny światowej. Praca ta jest adresowana zarówno do środowiska naukowców reprezentujących różne dziedziny i dyscypliny, jak i do szerokiego kręgu odbiorców, począwszy od uczniów szkół średnich, studentów, doktorantów oraz członków ich rodzin, a skończywszy na wszystkich zainteresowanych postępem naukowym i cywilizacyjnym na przestrzeni wieków.

Aplikacja mobilna jako zjawisko kulturowe

Barbara Orzeł

Książka Aplikacja mobilna jako zjawisko kulturowe skierowana jest do wszystkich użytkowników nowych mediów. Stanowi przewodnik po kulturowych fundamentach zagadnień związanych z informatyką, kreacją programów komputerowych oraz szeroko pojętym nowomedialnym biznesem. Opisuje najważniejsze pojęcia związane z aplikacjami mobilnymi: algorytmem, interfejsem, personalizacją oraz kreacją nowych zachowań komunikacyjnych. Autorka rozpoczyna swoje rozważania przywołaniem najważniejszych pojęć dotyczących programu komputerowego oraz prezentacji jego historii. Ważną część monografii zajmują refleksje nad kulturowymi aspektami programowania – pojęciem algorytmu oraz recepcją języków programowania w świetle hipotezy Sapira-Whorfa. W kolejnych rozdziałach analizie poddano kwestie interfejsu (cross-platformowości, tzw. „strategii trzech ekranów”), konsumpcji nowych mediów mobilnych, gier komputerowych (problem przejścia od konsoli do kanału mobilnego) oraz zagadnienie personalizacji i kastomizacji doświadczenia użytkownika. W ostatniej części książki zaprezentowano nowe zachowania komunikacyjne, które powstały w związku z wprowadzeniem aplikacji do różnych dziedzin życia (e-czytelnictwo, inteligentne domy). Podjęte w monografii problemy kierują dyskurs w stronę zmian w kulturowej percepcji aplikacji mobilnych, transformacji pojęć oraz możliwych kierunków zapośredniczonych przez nie przemian.

Miscellanea Byzantina I

red. Tomasz Labuk, Przemysław Marciniak

Niniejszy tom zbiera prace badaczy skupionych wokół Centrum Badań nad Literaturą i Recepcją Bizancjum Uniwersytetu Śląskiego. Wśród autorów są zarazem pracownicy Centrum, jak i zaproszeni goście ze Stanów Zjednoczonych i Francji, którzy współpracują z katowickim  ośrodkiem. „Miscellanea I” są pierwszym efektem prowadzonego w Centrum projektu NCN  „Historia intelektualna dwunastowiecznego Bizancjum – przejęcie i przekształcenie literatury antycznej”. Zamieszczone w zbiorze różnorodne artykuły  (stąd tytuł - Miscellanea) koncentrują  się przede wszystkim  na zagadnieniu recepcji kultury i literatury antycznej w Bizancjum, począwszy od dzieła Jana Malalasa (VI w.), poprzez utwory wybitnych dwunastowiecznych uczonych i pisarzy (Teodora Prodromosa i Eustatiusza z Tesaloniki), po zaangażowaną politycznie twórczość późnobizantyńskiego filozofa, Gemistosa Plethona.

Peryferie społeczne w teorii i badaniach empirycznych

Dorota Nowalska-Kapuścik, Grzegorz Libor

Głównym celem, jaki przyświecał autorom publikacji Peryferie społeczne w teorii i badaniach empirycznych była wymiana wiedzy, poglądów, doświadczeń badawczych nt. sytuacji obszarów społecznych peryferii współczesnej Polski i Europy oraz przemian w nich zachodzących. Pojęcie peryferii społecznych już dawno przestało być postrzegane jedynie w kategoriach przestrzeni geograficznych; dziś coraz częściej pod tym hasłem rozumie się obszary zmagające się z różnymi problemami i trudnościami, związanymi m.in. z wysokim bezrobociem, sytuacją demograficzną, biedą i innymi. Publikacja skierowana jest do studentów, wykładowców, pracowników instytucji badawczych, a także środowisk teoretycznie lub praktycznie zaangażowanych w proces przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu obszarów peryferyjnych.

Doskonalenie lokalne w Policji a współpraca z podmiotami zewnętrznymi. Efekt synergii

Jadwiga Stawnicka

Książka zawiera projekty 10 szkoleń dla funkcjonariuszy Policji. Zaprezentowane projekty mogą być przydatne w przygotowaniu oraz prowadzeniu szkoleń dla funkcjonariuszy Policji, w tym zarówno kadry kierowniczej, jak i policjantów ogniwa patrolowo-interwencyjnego, dzielnicowych, a także policjantów pionu kryminalnego. Są to szkolenia doskonalące kompetencje komunikacyjne i kompetencje społeczne funkcjonariuszy Policji w 10-ciu obszarach, między innymi kreowania dyskursu publicznego, kreowania wizerunku Policji przez marketing narracyjny, efektywnej komunikacji wewnętrznej, zarządzania narracyjnego dla przełożonych w Policji, negocjowania kryzysowego, lingwistyki kryminalistycznej, prowadzenia negocjacji kryzysowych, prowadzenia działań profilaktyczno-edukacyjnych. Autorka książki przeprowadziła już szkolenia pilotażowe w policji. Podczas każdej edycji szkolenia pilotażowego zastosowane zostało narzędzie w postaci ankiety ewaluacyjnej. Szkolenia zostały ocenione przez funkcjonariuszy Policji bardzo pozytywnie. Wszystkie szkolenia mogą być prowadzone przez Autorkę książki, a ich unikatowy charakter nadaje książce szczególną wartość.

Boskie, ludzkie. Cztery studia o poetyckim doświadczaniu Boga

Katarzyna Niesporek

Boskie, ludzie. Cztery studia o poetyckim doświadczaniu Boga to książka, w której zostały przedstawione odmienne sposoby wyrażania indywidualnego stanowiska wobec „metafizyczności” w liryce okresu międzywojennego i pierwszych lat II wojny światowej. Oznaczają one – jak wyjaśniał Józef Czechowicz – „splot zarówno myśli, jak dyspozycyj i akompaniamentu uczuciowego, leżący u podstaw światopoglądu artysty”. W prezentowanych szkicach ów światopogląd nie odwołuje się jednak tylko do prawowiernej religijności, ale przede wszystkim bierze pod uwagę „metafizyczny system interpretacji świata”. Przeważa więc doświadczenie poszukiwania Absolutu oraz tego, co w ziemskiej sferze – naznaczonej oraz sprofanowanej wojną, cierpieniem, samotnością, chorobą i śmiercią – transcendentne i sakralne. Szkice, zbierające uwagi o doznawaniu „metafizyczności” wyrażonej w liryce Jerzego Lieberta, Władysława Sebyły, Tadeusza Różewicza oraz Wilhelma Szewczyka przynoszą obraz nieustannego zderzania się boskiego i ludzkiego. Pokazują indywidualny wymiar przeżywania prawd objawionych doprowadzających – jednych do wyznania wiary i chrześcijańskiego Boga; drugich do jedynie przekonania o istnieniu Absolutu, którego obecność przeszkadza w codziennej egzystencji; innych do duchowego zwątpienia w „pustym kościele”, kolejnych do jeszcze głębszego doświadczania cierpienia egzystencji.

Bizantyński epos dla średnio zaawansowanych. "Katomyomachia" Teodora Prodromosa jako tekst trzeciego stopnia

Katarzyna Warcaba

Analiza wpływu Homera na literatury różnych epok i społeczeństw jest jednym z najobszerniejszych zagadnień badawczych związanych z literacką recepcją. Iliada i Odyseja do dzisiaj są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych utworów literackich powstałych w kulturze europejskiej, a badania nad samymi poematami prowadzone są nieustannie, od początku istnienia filologii jako nauki. Homer był też bezdyskusyjnie najbardziej popularnym autorem w Bizancjum, świadczy o tym chociażby liczba zachowanych rękopisów zawierających dzieła przypisywane Poecie. Obecny był na wszystkich stopniach kształcenia, jednak tylko nieliczni naprawdę studiowali wielkie dzieła greckiego mistrza. Większość uczniów – przyszłych intelektualistów Konstantynopola – poznawała przede wszystkim pierwszą księgę Iliady i ewentualnie jej streszczenia. Natomiast przypisywaną Poecie Batrachomyomachię, będącą utworem wprowadzającym do lektury eposów, znali wszyscy, którzy przeszli przez system nauczania „średniego” szczebla. Tekst ten doczekał się w czasach bizantyńskich swojego naśladowcy w osobie Teodora Prodromosa, autora Katomyomachii, która jest przedmiotem niniejszego opracowania. Książka składa się z części wprowadzającej, do której należą: informacje o autorze i okolicznościach, w jakich powstawała „Wojna kocio-mysia” oraz przegląd obecności kotów i myszy w literaturze antycznej i bizantyńskiej. Główna część pracy to analiza tekstu w ujęciu transtekstualnym, zaproponowanym przez Gerarda Genette’a w eseju pt. Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Ponieważ Katomyomachia stanowi literacki palimpsest oparty na innym palimpseście, zdecydowałam się zaproponować, analogiczną do genetteowskiej, koncepcję tekstu trzeciego stopnia. Analiza prowadzi do próby ustalenia możliwych przestrzeni konceptualnych, dla których przeznaczony był tekst Prodromosa. Do studium dołączone zostały tłumaczenia na język polski dwóch tekstów greckich – Katomyomachii i przypisywanych Prodromosowi Schede tou myos.

The Puzzle of (Un)Countability in English. A Study in Cognitive Grammar

Grzegorz Drożdż

Monografia poświęcona jest policzalności i niepoliczalności rzeczownika w języku angielskim. Książkę rozpoczyna przegląd literatury poświęconej temu zagadnieniu począwszy od pierwszych gramatyk, w których podjęto analizę tego tematu, poprzez najważniejsze osiągnięcia różnych podejść: logicznego, morfologicznego, syntaktycznego, semantycznego oraz pragmatycznego. Przegląd kończy ujęcie tego zagadnienia z punktu widzenia Gramatyki Kognitywnej, która jednocześnie stanowi bazę teoretyczną przeprowadzonej w drugiej części monografii analizy. Opierając się na autentycznym materiale językowym, autor podejmuje się weryfikacji jednego z twierdzeń Gramatyki Kognitywnej, iż prawdopodobnie każdy rzeczownik może wystąpić zarówno w formie policzalnej, jak i niepoliczalnej. Ponadto, autor wskazuje szereg prawidłowości, według których następuje zmiana omawianych własności gramatycznych rzeczownika, a które nierozerwalnie związane są z ekstensją znaczenia.

Filozof czystego poznania. Rzecz o Hermannie Cohenie

Andrzej J. Noras

Prezentowana monografia poświęcona jest twórcy neokantowskiej szkoły marburskiej i ukazuje się w setną rocznicę śmierci autora. Hermann Cohen jest w Polsce myślicielem mało znanym, a powodów tego faktu jest kilka. Spośród nich warto zwrócić uwagę na dwa. Po pierwsze, pozostawał w prowincjonalnym Marburgu i nie był powoływany na inne niemieckie uczelnie z powodu przybierającego na sile antysemityzmu. Po drugie, dlatego że stworzona przezeń szkoła neokantowska była tak hermetyczna, iż odstraszała nawet uczniów. Dość powiedzieć, że w gronie tych, którzy dystansowali się od tak rozumianej filozofii, znaleźli się zarówno Nicolai Hartmann, jak i Władysław Tatarkiewicz. Te dwa fakty wystarczą do uznania konieczności poznania filozofii Cohena.

"Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych". T. 25, nr 2/2017: Zespół kruchego X i inne zaburzenia neurorozwojowe. Diagnoza, terapia i edukacja - szanse i zagrożenia

red. Magdalena Bełza-Gajdzica, Joanna Kulisiak-Kaźmierczak

Kolejny numer czasopisma Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych (2/2017, tom XXV) zawiera zbiór tekstów ukazujących tematykę rzadkich zespołów genetycznych uwarunkowanych dziedzicznie, jak i zaburzeń neurorozwojowych, w tym ze spektrum autyzmu (ASD). Adresowany jest do nauczycieli, pedagogów, rehabilitantów, terapeutów, pracowników służb medycznych i socjalnych, a także studentów i rodziców. Część artykułów w nim zawartych jest pokłosiem dyskusji prowadzonych podczas konferencji poświęconej zagadnieniom związanym z tematyką rzadkiego zespołu genetycznego kruchego chromosomu X i zaburzeń neurorozwojowych. Konferencja została ta zorganizowana przez Fundację „Rodzina FRA X” w Międzyborzu i Fundację Placówek Terapeutycznych „JAŚ I MAŁGOSIA” w Szczecinku. Publikację rozpoczyna artykuł autorstwa lekarzy genetyków z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, którzy w swojej pracy zawodowej na co dzień zajmują się diagnozą i problematyką chorób rzadkich. Autorzy opisują w nim istotne zagadnienia związane z zespołem kruchego chromosomu X, począwszy od patogenezy zespołu, poprzez objawy, strategie leczenia, zwracając uwagę na nowe horyzonty terapii i na poradnictwo genetyczne, które ze względu na specyfikę dziedziczenia tego zespołu powinno obejmować również badania genetyczne nawet u dalszych krewnych . Kolejnych pięć opracowań poświęconych jest problematyce spektrum autyzmu (ASD), a dokładnie kwestiom takim jak: symptomatologia, diagnoza, terapia dziecka ze spektrum autyzmu. Trzy następne teksty dotyczą kognitywistyki i zagadnień takich jak: neuropoznawcza teoria umysłu u osób ze spektrum autyzmu, jej funkcjonowanie w praktyce, diagnoza neuropoznawcza oraz terapia i prezentacja indywidualnego przypadku. W dalszych artykułach zawarta jest problematyka roli integracji sensorycznej, zagadnień medycznych dotyczących zaburzeń metabolicznych, stresu oksydacyjnego, stanów zapalnych, bólu neuropatycznego, traumy pourazowej, zaburzeń neurorozwojowych w Alkoholowym Zespole Płodowym „FAS” Tom kończy bardzo istotny głos osoby z niepełnosprawnością, który skłania do refleksji i przemyśleń w podejmowaniu pracy terapeutyczno-rehabilitacyjno-edukacyjnej, a co najważniejsze – akcentuje, że należy podejmować działania w nawiązywaniu współpracy we wszystkich obszarach z osobami na co dzień mierzącymi się ze swoimi niedyspozycjami.

Dziedzictwo romantyczne. O (nie)obecności romantyzmu w kulturze współczesnej

red. Maria Janoszka, red. Oskar Kalarus, red. Marek Piechota

Tom zbiorowy Dziedzictwo romantyczne. O (nie)obecności romantyzmu w kulturze współczesnej obejmuje refleksją przede wszystkim to spostrzeżenie, że twórcy epoki romantyzmu cenili sobie innowacyjność i oryginalność w sztuce. Sami jednak stworzyli prąd, który miał ogromny wpływ nie tylko na tradycję literacką, ale szeroko pojmowaną kulturę. Celem projektu, którego efektem jest niniejszy tom, było w związku z tym zastanowienie się nad zagadnieniem, jak dziedzictwo romantyczne funkcjonuje we współczesności. Czy romantyczne motywy i mity zostały przetworzone, czy wciąż istnieją w niezmienionej formie? Osoby, które wzięły udział w projekcie, próbowały odpowiedzieć na to i wiele innych pytań, odnajdując ślady epoki romantyzmu we współczesnych tekstach kultury. Rzecz interesująca, nikt spośród autorów nie zainteresował się prowokacyjnie niejako zasygnalizowaną w tytule tomu „(nie)obecnością” wątków romantycznych, wszyscy piszą o ich „obecności” w kulturze współczesnej. W projekcie uczestniczą studenci i doktoranci z najważniejszych ośrodków badawczych (uniwersyteckich) w Polsce: z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego.

"Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska" 2018, nr 1-2

red. Grzegorz Dobrowolski, Małgorzata Piekarska

Tematyka tego numeru obejmuje dość zróżnicowaną problematykę, która przynajmniej po części dotyczy geologii i górnictwa. Jeden z artykułów dotyczy wydobywania kopalin z wód powierzchniowych. Autor wskazuje tu na niekorzystne rozwiązania w tym zakresie, związane z tym, że wydobywający kopaliny z wód powierzchniowych powinien uzyskać zarówno pozwolenie wodnoprawne, jak i koncesję. Kolejny „górniczy” tekst dotyczy ocen oddziaływania przedsięwzięć geologicznych i górniczych na obszary Natura 2000. Warto polecić również tekst o odpowiedzialności za szkody wyrządzone robotami geologicznym niewymagającymi koncesji. Tu Autor ukazuje problemy związane z jej poniesieniem na podstawie Prawa geologicznego i górniczego, występujące wskutek tego, że w przypadku takich robót nie zawsze zespół urządzeń posiada status zakładu górniczego, a podejmowane działania nie są rozumiane jako jego ruch prowadzony przez przedsiębiorcę. Z zakresu szeroko rozumianej ochrony przyrody warto wskazać na trzy artykuły. Pierwszy z nich dotyczy ochrony rezerwatowej w lasach. Ciekawie przedstawia się również tekst poświęcony ewolucji powszechnej ochrony drzew i krzewów spowodowanej radosną twórczością ustawodawcy określaną mianem „Lex Szyszko”. Wreszcie trzeci z artykułów przybliża kwestie związane z kontrolą przestrzegania przepisów na terenie dwóch obszarowych form ochronnych, tj. parku narodowego i rezerwatu przyrody. Przygotowano również sprawozdanie z konferencji pt. „Prawne instrumenty ochrony powietrza”, która odbyła się 20 kwietnia 2018 r., na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Z opracowań ogólnych warto zwrócić uwagę na recenzję monografii zatytułowanej Rozważania o... (Katowice 2018). Tradycyjnie Czytelnik znajdzie w czasopiśmie kolejną część komentarza do ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Tym razem do art. 13–17 tego aktu.

"Śląskie Studia Polonistyczne" 2017, nr 2 (10): Rozprawy i artykuły: "Piśmiennictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego". Prezentacje: Adam Kaczanowski

red. Maria Barłowska, Adam Dziadek, Mariola Jarczykowa, Anna Szawerna-Dyrszka

W numerze 2 „Śląskich Studiów Polonistycznych” za rok 2017 prezentujemy serię rozpraw pod wspólnym tytułem Piśmiennictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego. Autorzy poszczególnych artykułów działu przyglądają się literackim obrazom Litwy od wieku XVII aż do współczesności. W dziale Prezentacje zajmujemy się twórczością poety i prozaika Adama Kaczanowskiego (tu znalazł się godny polecenia szkic Dawida Kujawy). W dziale Archiwalia prezentujemy tekst De Bicinensi Proelio. O bitwie byczyńskiej. Numer uzupełniają działy Varia (artykuły Hanny Kocur Écriture féminine w dwudziestoleciu międzywojennym oraz Adama Kubiaka Malowanie trawy. Rzecz (jeszcze) mniejsza o peryferyjnej humanistyce), Recenzje i omówienia oraz Kronika.

Polityk dwóch epok. Działalność publiczna Tadeusza Matuszewicza (1765-1819)

Dominika Rychel-Mantur

„Powstanie więc Polska” – te słowa, które przeszły na karty historiografii, wypowiedział Tadeusz Matuszewicz u progu wojny Napoleona z Rosją w 1812 roku. Polityk ten był jednym z najwybitniejszych polskich ministrów pierwszej połowy XIX wieku. Swoją karierę polityczną rozpoczynał pod protektoratem księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego w dobie Sejmu Czteroletniego. Zarówno opieka Czartoryskiego, jak i czasy, w których przyszło mu żyć, miały wpływ na jego dalsze losy osobiste i działalność publiczną. Ambitny, energiczny i pracowity, znajdował się niejednokrotnie w centrum najważniejszych wydarzeń i odgrywał w nich ważną rolę. Apogeum swoich wpływów politycznych osiągnął w 1812 roku jako minister przychodów i skarbu Księstwa Warszawskiego. Wówczas na polecenie Napoleona zorganizował sejm i powołał do życia Konfederację Generalną Królestwa Polskiego. Uporządkował finanse Księstwa Warszawskiego i stworzył podstawy pod późniejsze reformy Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego. Jego nadrzędnym celem była odbudowa i przywrócenie niepodległości Rzeczypospolitej, której służył, rezygnując niejednokrotnie z własnych interesów czy dobrego imienia.

Scholastyczne inspiracje poetyki Macieja Kazimierza Sarbiewskiego

Jacek Kwosek

Tematem pracy są scholastyczne inspiracje w poetyce Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. Praca składa się ze wstępu, sześciu rozdziałów i zakończenia. Wprowadzenie przedstawia stan badań i układ pracy. Pierwszy rozdział pokazuje sposób użycia przez Sarbiewskiego pojęć zaczerpniętych ze scholastyki. Drugi rozdział porównuje poglądy Arystotelesa i Sarbiewskiego na poetykę. Trzeci rozdział pokazuje, w jaki sposób Sarbiewski stosuje pojęcie analogii. Czwarty rozdział przedstawia jego pogląd na problem uniwersaliów. W rozdziale piątym opisano jego wizję człowieka. W szóstym rozdziale porównano jego rozumienie twórczości z romantycznymi poglądami na jej temat. Na końcu sformułowano wnioski.

Obrazki do kształtowania percepcji słuchowej oraz wymowy cudzoziemców uczących się języka polskiego

Marcin Maciołek

Prezentowana publikacja – zgodnie z tytułem – poświecona jest kształtowaniu słuchu fonematycznego (percepcji słuchowej) oraz poprawnej wymowy obcokrajowców uczących się języka polskiego. Jako narzędzie umożliwiające osiągnięcie tego celu wykorzystano ilustracje prezentujące 63 tzw. pary minimalne (ang. minimal pairs, niem. Minimalpaare), czyli wyrazy różniące się pojedynczą głoską i posiadające odmienne znaczenia. Dobór przykładów – wsparty wieloletnim doświadczeniem autora w nauczaniu języka polskiego jako obcego – podyktowany był najczęściej pojawiającymi się u cudzoziemców uczących się polszczyzny trudnościami w artykulacji polskich dźwięków. Wykorzystane do celów fonodydaktycznych wyrazy, ułożone w leksykalno-brzmieniowe kontrasty, to głównie słownictwo z zakresu poziomu podstawowego, gdyż to właśnie na początku nauki języka obcego najwięcej czasu poświęca się na ogół na kształtowanie prawidłowej wymowy w danym języku, a szczególnie: właściwej artykulacji głosek sprawiających kłopoty uczącym się. Na oddawane do rąk Czytelników materiały składają się: 100 (wydrukowanych na osobnych kartach) obrazków ilustrujących poszczególne pary minimalne oraz przewodnik, zawierający – poza instruktażem dotyczącym sposobu (możliwości) wykorzystania obrazków na zajęciach z języka polskiego jako obcego – wykład naukowo-metodyczny poświęcony, najogólniej rzecz ujmując, kształceniu wyrazistości mowy w procesie nauczania / uczenia się języka obcego. Autor zwraca w nim uwagę na rolę poprawnej wymowy w procesie porozumiewania się, omawia różne podejścia nauczycieli i uczących się co do pracy nad obcą wymową, a także wskazuje obiektywne trudności związane z jej właściwym opanowaniem. Drugą część przewodnika stanowi zgromadzona przez autora obszerna, bo licząca ponad sto pozycji bibliografia, obejmująca wykaz książek oraz artykułów naukowych i metodycznych poświęconych nauczaniu wymowy polskiej cudzoziemców. Prezentowana praca będzie szczególnie przydatna dla nauczycieli, lektorów języka polskiego jako obcego czy szerzej: osób zainteresowanych i/lub naukowo zajmujących się glottodydaktyką polonistyczną. Publikacja z całą pewnością będzie też pomocna w pracy logopedów czy nauczycieli w polskich szkołach, w których coraz więcej jest dzieci imigrantów.