Administracyjnoprawne aspekty jawności działań administracji publicznej

Michał Igor Ulasiewicz

Prezentowana monografia jest poświęcona ważnej teoretycznie i doniosłej praktycznie problematyce jawności działań administracji. Zawiera wszechstronną i kompleksową analizę prawnych gwarancji jawności, aktualnych poglądów przedstawicieli doktryny oraz wykładni przepisów przyjętej w orzecznictwie sądów administracyjnych. Omówiono w niej m.in.: znaczenie i funkcje, jakie pełni jawność w demokratycznym państwie prawnym, proces kształtowania się prawnych gwarancji jawności, pozycję jawności w międzynarodowym i polskim porządku prawnym, przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz inne unormowania administracyjnoprawne służące realizacji zasady jawności, a także najważniejsze ograniczenia jawności. Publikacja jest skierowana w szczególności do przedstawicieli nauki prawa, studentów prawa i administracji, urzędników administracji publicznej, adwokatów, radców prawnych oraz sędziów i pracowników sądów administracyjnych.

Administracyjnoprawne ograniczenia prawa własności nieruchomości

Łukasz Kamiński

Prywatna własność nieruchomości to jeden z fundamentów ustroju społeczno-gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Nieograniczona własność prowadziłaby jednak do samowoli i anarchii, dlatego prawo własności nieruchomości podlega licznym ograniczeniom administracyjnoprawnym ustanawianym w celu zabezpieczenia interesu publicznego. Prezentowana monografia jest próbą przekrojowego ujęcia zagadnienia administracyjnoprawnych ograniczeń prawa własności nieruchomości z uwzględnieniem podejścia interdyscyplinarnego. Książka jest skierowana zarówno do osób zajmujących się naukami prawnymi, zwłaszcza prawem administracyjnym, cywilnym i konstytucyjnym, jak i do pracowników organów administracji publicznej, przedstawicieli zawodów prawniczych oraz wszystkich zainteresowanych kwestią administracyjnoprawnej sytuacji właściciela nieruchomości w Rzeczypospolitej Polskiej.

Bezpieczeństwo lotnisk wojskowych (Force Protection)

Bogdan Grenda

Lotnisko wojskowe jest jednym z najważniejszych obiektów militarnych, zapewniającym utrzymanie potencjału bojowego (statków powietrznych) w odpowiedniej sprawności i gotowości bojowej w okresie pokoju, kryzysu i wojny. Z uwagi na swoje znaczenie dla systemu obronnego państwa, lotnisko stanowić będzie główne źródło oddziaływania grup przestępczych, terrorystycznych oraz przeciwnika militarnego. Dlatego też w dniu dzisiejszym ochrona i obrona baz lotniczych nabiera istotnego znaczenia szczególnie. Ważnym również argumentem przemawiającym za działaniem w tym kierunku jest fakt, że w ocenach NATO, w kontekście wykorzystania naszych lotnisk dla potrzeb sił Sojuszu, wskazuje się na zagrożenia związane z ich położeniem w strefie rażenia taktycznych, ofensywnych środków walki, a niektórych z nich w bezpośredniej styczności strefy rażenia przeciwlotniczych zestawów rakietowych. Stąd w opinii Sojuszu, w kontekście ograniczonej swobody działania, istotnego znaczenia nabiera podjęcie działań, zmierzających do pozyskania zdolności obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej oraz lotniczych środków rażenia klasy „stand-off”. Celem monografii było wskazanie możliwych zmian w systemie ochrony i obrony lotniska wojskowego w aspekcie proceduralnym, organizacyjnym i technicznym. Główny problem badawczy został sformułowany   poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: jak powinien być zorganizowany system ochrony i obrony lotniska wojskowego, aby sprostał współczesnym zagrożeniom militarnym?

Bezpieczeństwo osób w cyberprzestrzeni

Justyna Trubalska, Łukasz Wojciechowski

Monografia stanowi wieloaspektową, interdyscyplinarną analizę problematyki w obszarze bezpieczeństwa osób w cyberprzestrzeni, uwzględniającą zarówno rozwiązania prawne w tej dziedzinie, jak również jej uwarunkowania, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru społecznego, finansowego, a także wyzwań związanych z edukacją w tym zakresie. Zagadnienie zostało poddane analizie w wymiarze mikrostrukturalnym, koncentrując się przede wszystkim na kwestiach związanych z prewencją zagrożeń w skali jednostek. Dotyczy to m.in. problematyki nieletnich, kradzieży tożsamości, ochrony danych osobowych, czy też utraty haseł i  środków finansowych, a także rozwiązań prawnych w tym zakresie. Zaproszeni do współpracy autorzy opracowali zagadnienia wpisujące się w główny nurt debaty dotyczącej cyberprzestrzeni koncentrujący się na roli jednostek funkcjonujących w świecie wirtualnym

Bezpieczeństwo państwa w cyberprzestrzeni

Justyna Trubalska, Łukasz Wojciechowski

Monografia traktuje o niezwykle ważnym i aktualnym obszarze, jakim jest bezpieczeństwo państwa w cyberprzestrzeni. Omawiając bezpieczeństwo Polski, zwraca uwagę na rozwiązania prawno-instytucjonalne w zakresie zapewniania bezpieczeństwa państwa w wirtualnym świecie, uwarunkowania tego bezpieczeństwa oraz zagrożenia w cyberprzestrzeni. Publikacja stanowi też istotne uzupełnienie literatury z zakresu bezpieczeństwa informacji. Autorzy analizują w niej prawne aspekty oraz wpływ rozwoju nowych technologii na cyberbezpieczeństwo. Skupiają się na problematyce ochrony informacji niejawnych w stosunkach Rzeczypospolitej Polskiej z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi oraz bezpieczeństwa informacji krajowego sytemu kontroli towarów strategicznych. Dwa rozdziały monografii poświęcono tematyce strategii bezpieczeństwa informacyjnego Federacji Rosyjskiej oraz ochronie informacji niejawnych w Republice Francuskiej

Bezpieczeństwo państwa w XXI wieku. Podręcznik akademicki

Mariusz Paździor, Justyna Trubalska, Łukasz Wojciechowski, Agnieszka Żywicka

Monografia przedstawia interdyscyplinarną analizę bezpieczeństwa państwa w XXI wieku z uwzględnieniem jego aspektu wewnętrznego i zewnętrznego. Autorzy dokonali pogłębionej analizy zarówno pojęcia bezpieczeństwa państwa, jak również podstaw normatywnych, instytucji oraz wybranych płaszczyzn, na których to pojęcie występuje. W publikacji omówione zostały zagadnienia dotyczące m.in.: roli państwa w zapewnianiu bezpieczeństwa i porządku publicznego,  zadań samorządu terytorialnego w tym zakresie, bezpieczeństwa lokalnego oraz społecznego, systemu ochrony osób i mienia, bezpieczeństwa w komunikacji społecznej, a także szczególnych aspektów ochrony informacji w obrocie gospodarczym i bezpieczeństwa finansowego. Monografia porusza także problematykę bezpieczeństwa państwa w kontekście międzynarodowym, w tym w ramach zinstytucjonalizowanych form współpracy międzynarodowej, bezpieczeństwa w Unii Europejskiej, czy wobec konfliktów międzynarodowych. Wyjaśnia zjawiska terroryzmu, antyterroryzmu i kontrterroryzmu. Omawia też szeroko zagadnienia edukacji dla bezpieczeństwa wewnętrznego

Contemporary Concepts of Administrative Procedure Between Legalism and Pragmatism

Zbigniew Kmieciak

The aim of this volume is to compare various types of administrative procedure and show their similarities and differences in national, European and global dimensions. The Authors’ intention is also to capture the regularities governing the development of law on administrative proceedings, including answers to the following questions: 1) is there a genetic relationship between the three generations of procedures, or do they derive from the separate ideas of national legislatives (genetic peculiarities)? 2) to what extent did modern procedures become the subject of national codifications? 3) what are the characteristics of national participatory procedures? 4) what are the national experiences in the field of “coexistence” of the three generations of administrative procedures? 5) where is the boundary between pragmatism and legalism of administrative procedures, for example in the case of urgent or simplified, automated and mass procedures? 6) does the increasing complexity of social life necessitate new solutions to integrate standards of the Rule of Law (traditional procedural values) with requirements of procedural pragmatism and efficiency? 7) are the new solutions in contradiction with the idea of multi-aspect protection of interests in administrative procedure?

Cui bono? Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Annie Pikulskiej-Radomskiej

Łukasz Jan Korporowicz, Dagmara Skrzywanek-Jaworska

Profesor Anna Pikulska-Radomska jest znakomitą znawczynią prawa rzymskiego, autorką licznych opracowań naukowych, wysoko cenioną wykładowczynią akademicką, mistrzynią i wychowawczynią młodego pokolenia prawników. To serdeczny, ciepły człowiek oraz sprawdzony, nieoceniony przyjaciel. Dedykowana Jej księga jubileuszowa stanowi wyraz wdzięczności autorów za lata nauki, wspólnej pracy i bliskich relacji. Tytuł księgi – Cui bono? – wyraża potrzebę poszukiwania przyczyn i celów zdarzeń we wszystkich otaczających nas przestrzeniach życia. Ta myśl nieustannie towarzyszy Profesor Annie Pikulskiej-Radomskiej w podejmowanych działaniach oraz inspiruje otoczenie do refleksji nie tylko nad kształtem, lecz przede wszystkim nad istotą i sensem instytucji prawa.

Cyberbezpieczeństwo jako element bezpieczeństwa państwa i ochrony prywatności obywateli

Justyna Trubalska, Łukasz Wojciechowski

Monografia przedstawia różne aspekty bezpieczeństwa państwa i obywateli w cyberprzestrzeni. Analizuje ewolucję obowiązku informacyjnego jako narzędzia ochrony danych osobowych przetwarzanych w krajowych systemach informatycznych na tle zmian w prawie wspólnotowym. Omawia regulacje prawne, które tworzą krajowy system cyberbezpieczeństwa, zapewniający bezpieczeństwo państwa w cyberprzestrzeni. W publikacji zaprezentowano mechanizm popełniania przestępstwa oszustwa w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, jako przestępstwa popełnianego w Internecie oraz omówiono problematykę prewencji zagrożeń bezpieczeństwa społeczności lokalnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii na przykładzie koncepcji CPTED. W monografii dokonano także analizy bezpieczeństwa energetycznego w cyberprzestrzeni, w tym czynniki składające się na podatność sektora energetycznego na ataki cybernetyczne

Czynić postęp w prawie. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Birucie Lewaszkiewicz-Petrykowskiej

Wojciech Robaczyński

Założeniem merytorycznym księgi jubileuszowej dedykowanej Pani Profesor Birucie Lewaszkiewicz-Petrykowskiej było ujęcie w formie opracowań naukowych zasadniczych kierunków przemian charakterystycznych dla prawa cywilnego na początku XXI wieku. Podjęta tematyka, zgrupowana w trzech częściach, nawiązuje do najważniejszych zagadnień prawa cywilnego i odzwierciedla główne obszary zainteresowań badawczych oraz aktywności prawniczej Jubilatki. Część pierwsza publikacji poświęcona jest problematyce czynności prawnych, w drugiej omawiane są różne aspekty odpowiedzialności cywilnej, zaś trzecia obejmuje tematykę interdyscyplinarną, obrazującą powiązania prawa cywilnego z innymi gałęziami prawa, w tym z prawem konstytucyjnym, bliskim Pani Profesor ze względu na okres Jej służby sędziowskiej w Trybunale Konstytucyjnym. W każdej dziedzinie, która stała się przedmiotem zainteresowań naukowych Pani Profesor Biruty Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, dba Ona o harmonijny rozwój myśli teoretycznej i orzeczniczej. Jeśli zaś przywołamy jeszcze olbrzymie zasługi Jubilatki na polu akademickiej dydaktyki prawniczej, możemy powiedzieć, że z pewnością jest osobą, która „czyni postęp w prawie” - co odzwierciedla tytuł publikacji. Wojciech Robaczyński (redaktor tomu)

Developments in Labour Law from a Comparative Perspective

Izabela Florczak, Zbigniew Góral

The need for comparative studies of labour law seems indisputable, inasmuch it arises from the international character of many labour law norms, as well as from the interconnection between working and social relations which are often conditional and international. Thus, it appears that academic research into the field of labour law would be incomplete without its comparative facet. For these reasons, numerous networks of international cooperation between labour law scholars are being established on both formal and informal levels. The underlying idea is to find a common denominator for the discourse concerning the present condition of labour law, and pathways for its further development. The Labour Law Education Society, established in 2012 at the initiative of Prof. Charles F. X. Szymanski, is one of the networks attempting to accomplish this objective. Its early days were crowned with Developments in Labour Law from a Comparative Perspective, a conference held on 23rd–24th of May 2014 at the Allerhand Instituteʼs branch in Cracow, Poland. The present volume, which is an outgrowth of that conference, presents certain current issues frequently discussed in the realm of labour law. Also, it contains chapters considering the most significant developments within the discipline. 

Doprawdy litość to zbrodnia. Księga jubileuszowa z okazji 70. urodzin Profesora Bogusława Sygita

Brunon Hołyst, Jerzy Duży, Piotr Grzegorczyk, Zbigniew Wardak, ...

Prezentowana księga jubileuszowa powstała dla uczczenia kariery naukowej i zawodowej Profesora Bogusława Sygita - wybitnego prawnika i wielkiej postaci polskiej kryminalistyki. Zaproszenie do udziału w tworzeniu publikacji przyjęło znamienite grono Autorów - przyjaciół, współpracowników i uczniów Jubilata. Wśród nich są przedstawiciele nauk penalnych oraz innych dziedzin, w szczególności prawa medycznego i medycyny. Stanowią oni szeroką reprezentację sędziów, prokuratorów, lekarzy, funkcjonariuszy policji i innych służb. Wielu z nich, tak jak Profesor, przez lata udanie łączy pasję badawczą z praktyką. W dobie postępującej specjalizacji, także wśród przedstawicieli dyscyplin akademickich, Profesor pozostał bowiem prawdziwym humanistą o niezwykle rozległych zainteresowaniach naukowych i zawodowych, potrafiącym dostrzegać złożone problemy naukowe i odnosić je do praktyki. Księga, obejmująca ponad sześćdziesiąt artykułów, stanowi wyraz najwyższego uznania dla dokonań Profesora Bogusława Sygita.

Dozwolony użytek przedmiotów praw pokrewnych

Sławomir Tomczyk

Przegląd możliwości swobodnego korzystania z dóbr prawnie chronionych, takich jak artystyczne wykonania, wideogramy czy fonogramy. Na gruncie praw własności intelektualnej charakterystyczne jest swoiste „nakładanie się” na siebie różnych przedmiotów ochrony. W konsekwencji korzystanie z rozlicznych kategorii utworów, jak np. audiowizualnych, czy słowno-muzycznych oznacza de facto jednoczesne korzystanie z artystycznych wykonań, fonogramów lub wideogramów, czy nadań. Przedmioty te korzystają z autonomicznej ochrony prawnej wynikającej z właściwych praw pokrewnych. Prawa pokrewne zostały ukształtowane jako bezwzględne, wyłączne prawa podmiotowe, ustalające monopol eksploatacyjny na rzecz uprawnionych. Nie mają jednak charakteru absolutnego. Ustawa dopuszcza liczne możliwości użytku przedmiotów ich ochrony w sposób nieodpłatny i niewymagający zgody uprawnionego, odsyłając w tej mierze do stosownych regulacji prawa autorskiego. Niniejsza monografia stanowi przegląd dozwolonych użytków przedmiotów praw pokrewnych.

Fundamentalne wartości i zasady ustrojowe. Model konstytucyjny a praktyka ustrojowa w Polsce

Mariusz Paździor, Bogumił Szmulik

Monografia zawiera szereg refleksji nad wybranymi wartościami i zasadami ustrojowymi. Dużo  miejsca w publikacji poświęcono zasadzie pluralizmu politycznego oraz konstytucyjnemu modelowi zasad ustrojowych, w tym konstytucyjnej zasadzie suwerenności narodu w dobie integracji europejskiej. W monografii omówiono m.in. znaczenie tzw. samodzielnych uprawnień prezydenta RP, odrębność władzy i niezależność sądów i trybunałów, zasadę poszanowania prawa międzynarodowego w Konstytucji RP. Ujęcie określonego problemu prawnego jest różne: od teoretycznego po analizę w świetle wybranej zasady ustrojowej. Zebrany w monografii zespół autorski stanowi reprezentację przedstawicieli różnych ośrodków badawczych. Autorów prezentujących nieraz odmienne spojrzenie na poruszane w monografii zagadnienia

Informatyka w kryminalistyce. Praktyczny przewodnik. Wydanie II

Darren R. Hayes

Nasilanie się zjawiska cyberprzestępczości sprawia, że prowadzenie dochodzeń kryminalnych wymaga specjalnych umiejętności i wiedzy technicznej. Bez odpowiedniego materiału dowodowego niemożliwe jest oskarżenie i osądzenie winnych. Sytuację utrudnia rozwój technologii: serwisy społecznościowe, urządzenia mobilne czy internet rzeczy są wykorzystywane do popełniania przestępstw na wiele dotychczas nieznanych sposobów. W tych warunkach informatycy śledczy są bardzo potrzebni, a specjaliści dysponujący aktualną wiedzą - wręcz bezcenni. Oto znakomity i w pełni zaktualizowany przewodnik po informatyce śledczej, uwzględniający najnowsze techniki, narzędzia i rozwiązania. W książce omówiono praktyczne aspekty zarówno umiejętności technicznych, jak i spraw ważnych z punktu widzenia prowadzenia dochodzeń w internecie i laboratorium. Opisano istotne zagadnienia dotyczące dokumentacji, dopuszczalności dowodów i innych aspektów prawnych. Szczegółowo zaprezentowano technologie ubieralne, analizy śledcze urządzeń IoT, kwestie komunikacji 5G, analizy śledczej pojazdów i analiz aplikacji mobilnych. Opracowanie uwzględnia też postępy w dziedzinie reagowania na incydenty oraz nowe techniki badania urządzeń mobilnych. Treści zostały uzupełnione praktycznymi zadaniami, realistycznymi przykładami oraz fascynującymi studiami przypadków. Dzięki książce dowiesz się, jak: wygląda praca informatyka śledczego wykorzystywać nowinki technologiczne w procesie zbierania dowodów rozpoznać naruszenia bezpieczeństwa i prawidłowo reagować na incydenty badać oszustwa finansowe analizować technologie ubieralne i urządzenia IoT zapewnić, aby zdobyte dowody zostały uznane w sądzie Wykryj. Znajdź dowody. Zabezpiecz je i zbadaj!

Inspekcja pracy jako instytucja państwowego nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy. Stan prawny na dzień 1 września 2017 r

Dariusz Makowski

Książka jest poświęcona jednej z podstawowych instytucji prawnych z dziedziny ochrony pracy. Rozważania autora koncentrują się wokół przyjętego założenia badawczego, zgodnie z którym treść regulacji dotyczących inspekcji pracy jest determinowana przez zmieniające się uwarunkowania natury społecznej, ekonomicznej i politycznej. Monografia ma przede wszystkim charakter dogmatycznoprawny oraz uwzględnia w szerokim zakresie źródła prawa międzynarodowego, europejskiego i obcego. Na gruncie prawa polskiego wywód został dodatkowo osadzony w kontekście historycznym i ewolucyjnym. Tak zróżnicowany dobór źródeł normatywnych pozwolił przedstawić tytułową instytucję w ujęciu modelowym. W publikacji wyeksponowano znaczenie sfery kompetencyjnej inspekcji pracy, w ramach której kluczową rolę odgrywają funkcje tej inspekcji.

Izby rolnicze w modelu społecznej gospodarki rynkowej

Beata Jeżyńska, Monika A. Król

Zrzeszenie w ramach izb rolniczych wszystkich producentów rolnych, bez względu na wielkość i formę organizacyjną gospodarstwa rolnego, profil i rozmiar produkcji, powiązanie z rynkiem towarowym czy organizację procesu produkcyjnego, skutkowało tym, że 25 lat temu powstała organizacja samorządu gospodarczego skupiająca niemal 1/4 całego społeczeństwa kraju. Masowa i obowiązkowa przynależność do izby rolniczej decyduje o jej potencjale integracyjnym, społeczno-gospodarczym i możliwościach decyzyjnych, administracyjnych, organizacyjnych i funkcjonalnych, istotnych dla polskiego rolnictwa. Izby mogą i powinny reprezentować producentów rolnych oraz tworzyć jedyne w swoim rodzaju forum współpracy umożliwiające inicjowanie zasadniczych procesów zmian wyrażanych w strategiach polityki rolnej we wszystkich jej obszarach. Nowe wyzwania dla izb niosą również procesy globalizacyjne, zwłaszcza zmiany klimatyczne i biologiczne. Zjawiska te wywierają nieodwracalne skutki, które w pierwszej kolejności dotykają rolnictwo, a zwłaszcza produkcję żywności. Ich konsekwencją będzie konieczność wdrożenia odmiennych zasad funkcjonowania rolnictwa, dostosowanie wielkości i profilu produkcji do możliwości biologicznych oraz zdolności reagowania na mogące pojawiać się kryzysy ekosystemowe. Dlatego społeczna odpowiedzialność agrobiznesu musi zostać uformowana i dostosowana do współczesnych i przyszłych zagrożeń. Konieczne są działania edukacyjne, innowacyjne, promowanie prośrodowiskowych zmian i wypracowanie mechanizmów osłonowych. Czy przepisy obowiązującej ustawy o izbach rolniczych tworzą ramy adekwatne dla realizacji tak określonych współczesnych zadań samorządu gospodarczego rolników? Po upływie 25 lat od obowiązywania ustawy o izbach rolniczych należy podjąć próbę oceny ich statusu prawnego, miejsca w strukturach administracji rolnej, znaczenia gospodarczego, społecznego i reprezentatywnego dla rolników, a także zakreślić dalszą perspektywę, która uwzględnić musi nowe okoliczności, w jakich funkcjonować będzie polskie rolnictwo. Monografia zawiera analizę obowiązujących przepisów ustrojowych i szczególnych, uwagi prawno-porównawcze oraz propozycje zmian. Skierowana jest do praktyków – członków izb rolniczych i ich organizacji krajowej, zarządów, instytucji uczestniczących w procesach legislacyjnych i założeń polityki rolnej – krajowej i europejskiej. Stanowi także opracowanie z zakresu dogmatyki prawniczej.

Jurysprudencja 10. W stronę krytycznej filozofii orzekania. Polityczność, etyka, legitymizacja

Rafał Mańko

Celem serii wydawniczej "Jurysprudencja" jest publikowanie monografii z zakresu teorii i filozofii prawa, a także dyscyplin prawniczych podejmujących problematykę teoretyczno- i filozoficzno-prawną w ramach własnych badań przedmiotowych. Inicjatywa powołania tego rodzaju serii wydawniczej spotkała się z dużym zainteresowaniem wszystkich ośrodków naukowych zajmujących się wskazaną problematyką, a także znanych naukowców z ośrodków zagranicznych. Redaktorzy serii Marek Zirk-Sadowski, Tomasz Bekrycht Prezentowana publikacja jest pierwszą w polskiej nauce próbą spojrzenia na zjawisko orzekania - sądowego stosowania prawa, w tym jego operatywnej wykładni - w perspektywie krytycznej filozofii prawa. Nawiązując do czołowych przedstawicieli tego nurtu w jurysprudencji anglosaskiej (takich jak Duncan Kennedy, Costas Douzinas, Adam Gearey), autor konstruuje własny model filozoficzno-prawny, który określa mianem krytycznej filozofii orzekania. Wychodząc od założeń ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych teorii krytycznej, za kluczowy punkt wyjścia uznaje uwzględnienie w teorii orzekania problematyki polityczności (thepolitical), rozumianej - za Chantal Mouffe - jako fundamentalny i nieusuwalny antagonizm społeczny, a także ideologii rozumianej w nawiązaniu w szczególności do koncepcji Slavoja Ziżka. Ponadto nawiązuje krytycznie do juryscentrycznego projektu Artura Kozaka, prowadząc m.in. rozważania nad granicami prawniczej władzy dyskrecjonalnej. Odsłonięcie politycznych i ideologicznych uwikłań orzekania skłania do przemyślenia na nowo etyki sędziowskiej, która - zdaniem Autora - powinna być oparta na imperatywie dążenia do sprawiedliwości, rozumianej niejako dająca się skodyfikować formuła, lecz przede wszystkim jako usuwanie przejawów niesprawiedliwości (adikia) i aktywne dążenie do emancypacji. Tak rozumiana polityczna etyka orzekania jest propozycją krytycznego przemyślenia społecznej odpowiedzialności sędziego i jego związków z prawem, a zarazem punktem wyjścia do rozważań o legitymizacji władzy sądowniczej. Skoro nie może ona znaleźć oparcia w tekście prawa i nie powinna jej szukać w innych subświatach, rozwiązaniem wydaje się jej oparcie na demokratycznej partycypacji i rzeczywistym dążeniu do realizacji ideału sprawiedliwości.

Jurysprudencja 11. Mind the Gaps. Economical Aspects in the Legal Thinking

Tomasz Bekrycht, Sergiy Glibko, Bartosz Wojciechowski

Celem serii wydawniczej "Jurysprudencja" jest publikowanie monografii z zakresu teorii i filozofii prawa, a także dyscyplin prawniczych podejmujących problematykę teoretyczno- i filozoficzno-prawną w ramach własnych badań przedmiotowych. Inicjatywa powołania tego rodzaju serii wydawniczej spotkała się z dużym zainteresowaniem wszystkich ośrodków naukowych zajmujących się wskazaną problematyką, a także znanych naukowców z ośrodków zagranicznych. Redaktorzy serii Marek Zirk-Sadowski, Tomasz Bekrycht We are presenting to Readers the work which is a result of co-operation between Polish and Ukrainian specialists in jurisprudence. The texts which are presented in this monography are an example of pursuing a postulate of external and internal integration of jurisprudence. In our opinion, the theses presented in it have a chance of becoming an important voice in discussions on various forms of law violation and use of loopholes in law (law avoidance, abuse of law, tax avoidance etc.). Undoubtedly, the theses also constitute an interesting view from the perspective of an analysis of the legal transformation process in the countries of Central and Eastern Europe (especially Poland and Ukraine).

Jurysprudencja 13. Prawo w przestrzeni normatywnej

Tadeusz Biernat

Paradygmat prawa w przestrzeni normatywnej pozwala na inne spojrzenie na wiele kwestii odnoszących się do tradycyjnie ujmowanych obszarów refleksji naukowej nad prawem. Współcześnie, w relacjach między prawem a sferą normatywną (środowiskiem normatywnym), na szczególną uwagę zasługuje zjawisko formy normatywności i jej charakterystycznych cech w społeczeństwie postmodernistycznym. Pytanie o formę normatywności jest komplementarne z pytaniem, czy i jak zmieniające się i specyficznie ukształtowane formy artykułowania normatywności wpływają na prawo, a konkretnie na tworzenie prawa. Podlegające własnej dynamice otoczenie normatywne, przestrzeń normatywna, generuje szerszą dyskusję dotyczącą prawa i jego oceny, która obejmie inne, "niepaństwowe prawo" oraz to, co autor określa mianem "normatywnych źródeł prawa". Dyskusja wykracza więc poza ustalony przez lata i ściśle "zdefiniowany" krąg zależności systemowych. Szczegółowy, ale bardzo istotny problem polega na tym, że w polu dyskursu i sposobie przedstawiania normatywnych treści pojawiają się wypowiedzi nie tylko odnoszące się do poszczególnych elementów przestrzeni normatywnej, ale także mające charakter "normatywnych roszczeń". W tak charakteryzowanej rzeczywistości prawo jest mostem łączącym "roszczenia normatywne" z normatywnością zewnętrzną wobec prawa.

Jurysprudencja 16. Promisoryjna teoria umów na tle ontoetyki Paula Ricoeura

Marcin Pieniążek

Pytanie o przyczyny dotrzymywania umów nabiera szczególnego znaczenia w czasach nasilonej depersonalizacji stosunków prawnych. Stanowi też punkt wyjścia dla przedstawionej w monografii teorii umów, wyrastającej z poglądów filozoficznych Paula Ricoeura i zogniskowanej na problematyce obietnicy oraz wzajemności. W szkicowanej teorii kluczową rolę odgrywa założenie, zgodnie z którym dotrzymywanie obietnicy jest konstytutywne dla „bycia sobą” strony umowy. W „bycie sobą” strony wpisana jest z kolei relacja interpersonalna, pozwalająca scharakteryzować fenomen wzajemnej odpowiedzialności w umowie. Przyjmuje się także, że strony umowy do swego działania włączają elementy „wielkiej narracji” prawa, rozwijanej w sprawiedliwych instytucjach państwa. W tym kontekście głównym celem pracy jest budowa trójpłaszczyznowej promisoryjnej teorii umów, skoncentrowanej na ontoetyce osoby – sprzedającego, najemcy etc. Syntetyzująca perspektywa Ricoeura powoduje, że w proponowanym ujęciu dochodzą do głosu m.in. elementy arystotelizmu, kantyzmu oraz pokrewnego hermeneutyce paradygmatu narratologicznego. W perspektywie prawoznawstwa rozwijana teoria ma charakter niepozytywistyczny, postulując związek prawa i moralności oraz bytu i powinności. Dopełniającym elementem wywodu jest prezentacja filozoficzno-prawnych kontekstów promisoryjnej teorii umów w perspektywie historycznej oraz w perspektywie dorobku współczesnej, anglosaskiej jurysprudencji. Niniejsza praca skierowana jest do wszystkich zainteresowanych problematyką filozofii prawa umów. * Celem serii wydawniczej „Jurysprudencja” jest publikowanie monografii z zakresu teorii i filozofii prawa, a także dyscyplin prawniczych podejmujących problematykę teoretyczno- i filozoficzno-prawną w ramach własnych badań przedmiotowych. Inicjatywa powołania tego rodzaju serii wydawniczej spotkała się z dużym zainteresowaniem wszystkich ośrodków nauko­wych zajmujących się wskazaną problematyką, a także znanych naukowców z ośrodków zagranicznych. Redaktorzy serii Marek Zirk-Sadowski, Tomasz Bekrycht

Jurysprudencja 3. Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych. Cz. 2

Adam Bartczak, Monika Zalewska, Małgorzata Król

Dążenie do integracji zewnętrznej i wewnętrznej prawoznawstwa jest zjawiskiem ciągle aktualnym i powracającym w refleksji naukowej nad prawem. Jednakże w ślad za rozwojem nauki zmienia się zarówno obszar integracji, jak i jej zakres, a zatem zmienia się pole integracji. Można to zauważyć w piśmiennictwie, a także w niniejszym tomie. Prawoznawstwo stale poszukuje nowych punktów odniesienia i nowych metod badawczych, by lepiej poznać i zrozumieć zjawisko prawne, przyjmując za punkt wyjścia wielowymiarowość prawa. Pole integracji staje się obszarem coraz gęstszych, a jednocześnie zmiennych, relacji interdyscyplinarnych i transdyscyplinarnych, pozwalających korzystać z dorobku naukowego rozmaitych dyscyplin badawczych z pożytkiem dla integrujących się dyscyplin, w tym szeroko rozumianego prawoznawstwa. Wskazać można wiele odmiennych pól integracji wyznaczanych w różnym czasie przez poszczególnych badaczy. Prawo ma ścisły związek z wieloma zjawiskami społecznymi, psychicznymi, etycznymi i językowymi, bo samo też jest takim zjawiskiem w wielu odsłonach. W opracowaniu poruszono bardzo wiele niezwykle interesujących oraz inspirujących badawczo i metodologicznie zagadnień z tego zakresu. Książka może stanowić źródło inspiracji naukowej, wzbudzić żywą dyskusję i rozwinąć dalsze zainteresowanie zjawiskiem prawnym.  

Jurysprudencja 4. Legitymizacja prawa Unii Europejskiej. Legitymizacja demokratyczna czy cywilizacyjna?

Wioletta Jedlecka

Europa jest wspólnotą wartości cywilizacyjnych, do których należą wolność i równość jednostki, demokracja, państwo prawa, społeczeństwo obywatelskie, to „europejski dom” nie może być budowany niezależnie od tych wartości lub wbrew nim, ale tylko i wyłącznie na ich podstawie. Wspólna polityka europejska musi więc występować w obronie wymienionych wartości oraz brać za nie odpowiedzialność. Teoria integracji europejskiej wymaga zgody co do strategii i celów zjednoczenia, a budowa tej zgody nie jest możliwa bez określonych koncepcji legitymizacyjnych. Oś problemową podjętych rozważań stanowi kwestia legitymizacji Unii Europejskiej – jej instytucji oraz stanowionego przez nie prawa. Inspiracją do podjęcia tematu było poczucie szeroko rozumianego kryzysu legitymizacji demokratycznej UE. Niewątpliwie w Unii występuje problem z uzasadnianiem decyzji – szczególnie w zakresie prawa pochodnego i orzecznictwa – w sposób wpisywalny w dominujące koncepcje demokracji, do których przywykły krajowe dyskursy profesjonalne. Receptą na ów kryzys może być wzmocnienie legitymizacji cywilizacyjnej Unii Europejskiej, tj. odbudowa wspólnoty inkluzywnej przy wykorzystaniu zasady solidarności, kanonu wartości wspólnych i wielokulturowości.  

Jurysprudencja 5. Prawo prywatne Unii Europejskiej ze stanowiska teorii prawa

Joanna Helios

Głównym celem monografii było zbadanie adekwatności wypracowanych w teorii prawa koncepcji podziału na prawo publiczne i prawo prywatne w prawie Unii Europejskiej. Na marginesie zasadniczych rozważań uwzględniono również dyskusję nad Europejskim Kodeksem Cywilnym, harmonizacją/unifikacją prawa prywatnego i refleksję nad rolą prawa prywatnego w procesie integracji społecznej. W publikacji można wyodrębnić trzy obszary problemowe: 1) adekwatność wyróżnienia prawa prywatnego UE jako rodzaju prawa; 2) kwestię uzasadnienia podziału europejskiego prawa na publiczne i prywatne; 3) modernistyczne uwikłania unijnego prawa prywatnego. Procesy integracji europejskiej oraz globalizacyjne „narzucają” nowe rozumienie prawa publicznego i prawa prywatnego. Wiąże się to ściśle ze zjawiskami: publicyzacji prawa prywatnego, prywatyzacji prawa publicznego oraz multicentryzmem. Na prawo prywatne Unii Europejskiej składa się wiele aktów unijnych o charakterze wiążącym i niewiążącym. Dyrektywy unijne w większości dotyczą obrotu konsumenckiego i są wdrażane za pomocą procedur administracyjnoprawnych, co stanowi pogwałcenie założeń prawa prywatnego. Do prawa prywatnego Unii Europejskiej trzeba również zaliczyć prawo międzynarodowe prywatne. Książka skierowana jest zarówno do teoretyków i filozofów prawa, dogmatyków prawa międzynarodowego i europejskiego, cywilistów, komparatystów i historyków prawa, jak też do wszystkich zainteresowanych prawem prywatnym, które może być szansą dla rozbudowy Wspólnoty.