Twórczość, zatrudnialność, uniwersytet

Jarosław Płuciennik, Maria Czajkowska, Michał Wróblewski

Publikacja z cyklu badań nad twórczym uniwersytetem. Autorzy zajmują się aktualnymi tendencjami w szkolnictwie wyższym, które powinno przygotowywać absolwentów do wejścia na rynek pracy. Potrzeba kształtowania postaw i umiejętności staje się dla współczesnych uczelni ważniejsza niż dostarczanie wiedzy. Istnieją postawy i umiejętności uniwersalne, ale pojawia się wiele nowych. Współpraca szkół wyższych ze światem biznesu obejmuje różnorodne działania, m.in. tworzenie rad biznesu przy konkretnych jednostkach, włączanie praktyków do rad kierunków i specjalności, powierzanie im prowadzenia zajęć. Jest to szczególnie istotne dla kierunków, które wybrały profil praktyczny w ramach studiów pierwszego stopnia, przygotowujących do podjęcia pracy zawodowej. Coraz częściej absolwenci studiów licencjackich decydują się na stałą pracę, odkładając kształcenie magisterskie „na później” bądź realizują je w trybie studiów zaocznych. [...] Odpowiedzią na potrzeby rynku jest takie przekształcanie programów studiów, aby - umożliwiając osiąganie założonych efektów kształcenia - wypełniały istniejącą lukę kompetencyjną. Efektem tych działań ma być zwiększenie zatrudnialności absolwentów. Nie jest to droga ani łatwa, ani szybka, wydaje się wszak jedyną z możliwych. Szkoły wyższe muszą nią kroczyć, jeśli chcą konkurować z uczelniami w Europie i na świecie. Z Wprowadzenia

Changing Determinants of Foreign Policy in East Asian Countries

Karol Żakowski

The monograph provides knowledge on the complex nature of both external and internal determinants influencing foreign policies of East Asian countries. Through a range of case studies on Japan, China, Taiwan and North Korea, the authors analyze international relations in East Asia as a mosaic of intertwining processes of globalization and regionalization, interests of global and regional powers, local social and economic conditions, national institutional arrangements, and even personal factors. They argue that sometimes a sudden change of one small element in this mosaic suffices to influence the whole system. Instead of providing a simplified interpretation of the analyzed processes, the monograph tries to illustrate them in their entire complexity. 

Steganografia cyfrowa. Sztuka ukrywania informacji

Volodymyr Mosorov

Przedstawiamy Czytelnikowi książkę poświęconą aktualnemu zagadnieniu, jakim jest zabezpieczenie użytkowników sieci komputerowych przed kontrolowaniem prywatnych treści, rozmów lub e-maili. Według ekspertów od komputerów nie ma technologicznych możliwości, by uchronić się przed podsłuchiwaniem czy zabezpieczyć naszą korespondencję, jednak istnieją łatwe sposoby ochrony naszej prywatności, które można nazwać jednym słowem - steganografia. Książka w przystępny sposób prezentuje przegląd i analizę istniejących metod ukrywania poufnych treści elektronicznych przekazywanych przez sieci publiczne. Publikacja jest skierowana do szerokiego grona użytkowników Internetu oraz wszystkich, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę na ten temat.

Płacz Antygony. O ludziach powstania styczniowego

Dorota Samborska-Kukuć

Zbiór ośmiu szkiców Płacz Antygony dotyczy różnych narracji (z przeznaczenia fikcjonalnych i niefikcjonalnych) o insurgentach powstania styczniowego. Łączy je przede wszystkim próba wykorzystania prymarnych źródeł historycznych, tj. metryk - dokumentów autentycznych i surowych, w przekazie indyferentnych, jako materiału nie tyle pozwalającego na uznanie referencjalności wiedzy historycznej, ile organizujące go próby odkształcania (i demaskowania przez odsłonięcie mechanizmu) mitów lub modelowania biografii znanych dotąd jedynie w rudymentach. Stwarza się przez to niekiedy nowa narracja, alternatywna wobec poprzedniej (szkic o Marii Piotrowiczowej). Bohaterkami większości tekstów są kobiety: piszące lub opisywane, mówiące swoim głosem lub cudzym słowem, Antygony szukające grobów braci i Amazonki walczące i ginące ja k mężczyźni, heroiny i westalki, gloryfikowane i postponowane. Ze Wstępu Choć znaczna część książki dotyczy marginaliów, odległych od spraw o znaczeniu przesądzają cym o losach narodu, ustalenie faktów ma kapitalne znaczenie - blokuje rozradzanie się mitów opartych na pogłoskach. Takie mity na dłuższą metę są społecznie szkodliwe. Książka ma szansę stać się podstawową lekturą ilustrującą proces światopoglądowego i kulturowego emancypowania się kobiety polskiej w XIX wieku: w stosunku do feministycznej orientacji w humanistyce stanowi rzadki przykład mówienia o rzeczach nowych bez ustawicznego przywoływania wytartych argumentów publicystycznych o widmie Kodeksu Napoleona nad światem polskiej kobiety w XX wieku. Z recenzji prof. dr. hab. Tadeusza Budrewicza

Obrazy młodzieży polskiej w dyskursie prasowym. Młodzież o sobie i rzeczywistości społecznej

Karolina Messyasz

Celem niniejszej pracy jest rekonstrukcja dyskursywnego budowania obrazów młodzieży polskiej pojawiających się w przekazach medialnych „Gazety Wyborczej”, „Dziennika. Polska – Europa – Świat”, „Tygodnika Powszechnego” oraz „Przeglądu Politycznego”, a zatem gazet i czasopism o zasięgu ogólnopolskim, które stanowiły przestrzeń dla dyskursu młodzieżowego w latach 1989–2011. Podstawą dla analiz stało się osiem debat z udziałem młodzieży. Rekonstrukcja znaczeń nadawanych przez poszczególnych uczestników dyskursu, sposobów ich porządkowania i klasyfikowania, pozwoliła na odtworzenie poglądów młodzieży dotyczących otaczającego świata, własnego w nim miejsca, oraz tego, co stanowi przedmiot ich obaw, lęków, niepokojów, marzeń, celów życiowych, wartości itp., a w konsekwencji wiedzy o tym, jaka jest treść reprezentacji kolektywnych młodzieży, oraz tego, w jakich warunkach dyskursywnych one powstawały.

Kapitał ludzki a wzrost gospodarczy w Polsce

Sylwia Roszkowska

Publikacja podejmuje bardzo istotny temat dla współczesnej teorii wzrostu gospodarczego ale i polityki ekonomicznej, to jest kwestię wpływu kapitału ludzkiego na wzrost gospodarczy. Wzrost gospodarczy, rozumiany jako dynamika PKB, zawsze był istotny, decydując w dużej mierze o warunkach życia społeczeństwa. Poszukiwanie innych niż tradycyjne źródła wzrostu gospodarczego zasługuje na uwagę a kapitał ludzki jest tu determinantą szczególnie istotną i gorąco dyskutowaną. W szczególności ważna jest tu kwestia wzajemności oddziaływania na siebie rozważanych kategorii – na ile kapitał ludzki wpływa na wzrost gospodarczy, a na ile istnieje oddziaływanie odwrotne. Materiał empiryczny dotyczy Polski i w dodatku dane są zbierane nie tylko w skali państwa ale i województwa. Podnosi to użyteczność książki z perspektywy czytelnika zainteresowanego nie tylko perspektywą teoretyczną ale i bardziej związaną z polityką gospodarczą w odniesieniu do Polski. 

Edukacyjne uwarunkowania rozwoju kreatywności

Krzysztof J. Szmidt

W prezentowanym tomie autor, pionier badań nad twórczością, zwłaszcza w kontekście edukacyjnym, zbiera wyniki swoich dotychczasowych refleksji. Czytelnik otrzymuje unikatową na polskim rynku publikację o twórczości, która zawiera opisy i analizę procesów twórczych, refleksję nad pedagogiką ich inspirowania i utrwalania, a także prezentację metod badania twórczości. Autor, zajmując się uwarunkowaniami edukacyjnymi twórczości, pokazuje również omawiane zagadnienie w szerszym kontekście społeczno-kulturowym - definiuje ważne czynniki wspierania twórczości jako postawy i sposobu działalności człowieka.

Young Researchers and the Problems of Polish Rural Areas

Katarzyna Zajda

 The aim of this publication is to look at the problems of Polish rural areas from the perspective of the young generation of researchers, to show what problems they are interested in and what study methods and techniques they use to describe the phenomena occurring in Polish villages. The results of their studies were also presented to underscore the importance of these phenomena for the development of knowledge concerning the dynamic transformations in Polish rural areas. The Authors represent different fields of study (sociology, ethnography, economy and geography) from renowned academic centres such as University of Lodz, Institute of Rural and Agricultural Development, Polish Academy of Sciences (IRWiR PAN) in Warsaw, Life Science University of Poznan, Technical University in Warsaw, Institute of Urban Development in Krakow, and Maria Grzegorzewska University. What they have in common is interest in the problems of rural areas and their residents. They focus on the new model of rural development, very often identified with concepts such as multifunctional and sustainable development, on social innovation, the subject of transformations in rural residents’ social roles, including rural women serving public roles, as well as on the strategies of coping with the reality used by residents of marginalized villages. The articles introduce the Readers to selected problems of development of Polish rural areas and help them to understand their complexity.

Komunikowanie publiczne Zagadnienia wybrane

Elwira Olejniczak, Barbara Kudra

 W publikacji uzyskujemy odpowiedź na pytania: czym jest komunikowanie (się), jakie są jego rodzaje i jakie zasady nim rządzą, jaki jest w nim udział języka, jaką rolę odgrywa komunikowanie w nowoczesnym społeczeństwie. Praca zawiera standardową i niestandardową wiedzę dotyczącą różnych kwestii związanych z komunikowaniem publicznym, a także zestaw lektur do omawianych zagadnień. W wybranym zagadnieniach komunikologicznych autorzy odnoszą się do: podstaw komunikacji społecznej, komunikowania politycznego, wywierania wpływu w komunikacji masowej, autoprezentacji i prezentacji w komunikacji publicznej, specyfiki komunikatu reklamowego, komunikacji językowej i etykiety językowej w Internecie i kreatywności leksykalnej w mediach. Książka ma pomóc studentom w zebraniu, uporządkowaniu i ukierunkowaniu wiedzy z zakresu nauki o komunikacji. Może jednak także zainteresować tych, którym bliska jest ta problematyka.

Trzy oblicza Sawy Nemanjicia. Postać historyczna - autokreacja - postać literacka. Byzantina Lodziensia XXV

Błażej Szefliński

Autor opisuje i konfrontuje trzy oblicza żyjącego na przełomie XII i XIII stulecia Sawy Nemanjicia, znanego też jako św. Sawa Serbski, jednej z najważniejszych postaci w historii Serbii – pierwszego zwierzchnika serbskiej Cerkwi autokefalicznej, wybitnego męża stanu, wielkiego prawodawcy, zręcznego dyplomaty, utalentowanego literata. Jest to pierwsza polskojęzyczna monografia poświęcona tej nieprzeciętnej osobistości. Rozdział opisujący Sawę jako postać historyczną stanowi najobszerniejszą naukową biografię tego świętego, jaka powstała od 1900 r. Drugie oblicze Sawy – jego autokreacja – było do tej pory obszarem zupełnie niezbadanym. Natomiast wizerunek w literaturze autorstwa innych twórców przeanalizowany został dotąd jedynie fragmentarycznie. Książka w zupełności wypełnia tę lukę nie tylko w polskiej, ale również europejskiej nauce, co stanowi cel zawartych w niej rozważań. Ponadto została uzupełniona przekładem obszernego fragmentu „Żywota świętego Sawy”, pióra Teodozjusza Chilandarskiego. 

Dynamika transgresji twórczych. Studia przypadków pedagogów

Aleksandra Chmielińska

Przedmiotem refleksji teoretycznej oraz badań empirycznych w prezentowanej pracy jest kategoria twórczych transgresji. Słowo „transgresja”, wprowadzone do psychologii przez Józefa Kozieleckiego (1987), odnosi się do takich działań, których nadrzędnym celem jest przekraczanie granic możliwości człowieka, istniejących zarówno w świadomości wewnętrznej, jak i w otaczającej rzeczywistości. Określenie transgresji jako twórczych zawęża obszar tych badań do czynności konstruktywnych, stanowiących źródło rozwoju osobistego, zawodowego oraz działań nowych i cennych w ujęciu społecznym. Ze Wstępu Przedstawiony w pracy projekt badań jakościowych jest niezwykle wartościowy i oryginalny. Istnieje potrzeba podejmowania tego typu eksploracji ze względu na znaczenie tej problematyki dla rozwoju człowieka i planowania możliwych form jego wsparcia w procesach edukacyjnych, a także niedosyt analiz tego typu w polskiej literaturze naukowej. Z recenzji prof. dr hab. Agaty Cudowskiej

Reinterpretacje. Percepcja i recepcja dzieł architektury na przykładzie świątyń jezuickich Ameryki Południowej okresu kolonialnego

Ewa Kubiak

Prezentowane studium przybliża architekturę jezuitów w Ameryce Południowej w okresie kolonialnym. Czytelnik może zapoznać się zarówno ze skomplikowaną sytuacją kulturową, na której tle powstawały prezentowane obiekty, jak i z zaskakującym bogactwem form, które zostały wykreowane przez europejskich przybyszów w kontakcie z rdzennymi społecznościami. Sztuka barokowej Ameryki Łacińskiej jest zjawiskiem szczególnym. W zapoznaniu się z tą egzotyczną rzeczywistością pomaga bogaty materiał ilustracyjny, pozwalający na uświadomienie sobie odmienności barokowej architektury chrześcijańskiej w różnych zakątkach świata. W publikacji nie ograniczono się do obiektów dobrze znanych i projektowanych przez słynnych architektów, ale przedstawiono też architekturę andyjskich prowincji dawnego Wicekrólestwa Peru oraz misyjne świątynie w tropikalnych regionach dzisiejszych Boliwii, Paragwaju czy Brazylii. Książka przeznaczona jest dla historyków sztuki, jednak może stać się ciekawą lekturą dla osób, które – zafascynowane odległymi kulturami - chciałyby dowiedzieć się czegoś więcej o architekturze kolonialnej Ameryki Południowej, a także o tym, jak na przestrzeni wieków zmieniało się widzenie obiektów architektonicznych tego dalekiego kontynentu.  

Władza lokalna a państwo, społeczeństwo i rynek. Studia przypadków wybranych gmin województwa łódzkiego

Aldona Podgórniak-Krzykacz, Magdalena Kalisiak-Mędelska, Jacek Chądzyński, Eugeniusz Wojciechowski

Niniejsza publikacja jest efektem drugiego etapu badań dotyczących współpracy i konkurencji w gminach, zrealizowanego w latach 2011−2013 w ramach projektu „Władza lokalna między państwem, społeczeństwem i rynkiem. Współpraca i konkurencja”. Zawiera wyniki pogłębionych badań w gminach województwa łódzkiego, stanowiących uzupełnienie pierwszej publikacji dotyczącej gmin w ujęciu ogólnopolskim. Obecnie analizą ilościową objęto 16 łódzkich gmin wytypowanych na podstawie wyników badania ogólnopolskiego, a 6 spośród nich poddano analizie jakościowej w postaci studiów przypadków. Przyjęta formuła badania pozwoliła na analizę mechanizmów i czynników warunkujących współpracę. Celem badań była próba identyfikacji lokalnych uwarunkowań kooperacji w wybranych gminach. W części pierwszej zawarto charakterystykę województwa łódzkiego, w której skoncentrowano uwagę na działalności gmin, ich kondycji finansowej oraz sposobach realizacji zadań publicznych. Rozdział drugi poświęcony został omówieniu zastosowanych metod badawczych, a w rozdziale trzecim scharakteryzowano wybrane gminy oraz zaprezentowano ilościowe ujęcie zachodzących w nich procesów współpracy. Najobszerniejszy jest rozdział czwarty, poświęcony analizie studiów przypadków 6 gmin wybranych na podstawie stopnia zaangażowania we współpracę. W kolejnej części przedstawiono działalność lokalnych grup działania, w skład których wchodzą analizowane gminy wiejskie i miejsko-wiejskie. W rozdziale szóstym przeprowadzono analizę treści podstawowych programów samorządowych pod kątem programowania działań współpracy. Publikację zamyka karta dobrej praktyki, która ma szansę wzbogacić nadal jeszcze skromną wiedzę w zakresie zintegrowanego podejścia do współpracy na poziomie gminy. Książka jest polecana wszystkim osobom zainteresowanym problematyką samorządu terytorialnego, a w szczególności aspektami współpracy i konkurencji międzysektorowej.  

Musical. Spotkania z gatunkami filmowymi

Bogumiła Fiołek-Lubczyńska, Katarzyna Żakieta, Mateusz Żebrowski

Od niemal dziewięćdziesięciu lat musical filmowy, pomimo wzlotów i upadków, przyciąga do kin widzów, czym udowadnia swoją żywotność. W drugim tomie z serii „Spotkania z gatunkami filmowymi” dwunastu autorów z ośrodków akademickich w całej Polsce próbuje przyjrzeć się fenomenowi gatunku zapoczątkowanego Śpiewakiem Jazzbandu z roku 1927. Książka zawiera refleksję nad zjawiskami klasycznymi dla gatunku, jak również porusza problematykę musicalu w kinie współczesnym. Autorzy zwracają uwagę na najnowsze produkcje, a także na obecność konwencji w serialach. Można tu znaleźć rozważania o antymusicalu (Popeye R. Altmana, Tańcząc w ciemnościach L. von Triera, 9 songs M. Winterbottoma) oraz o zjawiskach peryferyjnych, takich jak: kino jidysz w okresie międzywojennym, musical czeski, meksykański czy nawet próby zaadaptowania gatunku na rodzimy grunt w dobie PRL-u.

System rządów w Republice Chorwacji

Konrad Składowski

Praca dotyczy państwa nieopisywanego do tej pory w polskiej literaturze konstytucyj-nej, zawiera: analizę rodzaju modelu systemu rządów, który obowiązywał w Chorwacji od chwili odbudowy niepodległego państwa po dzień dzisiejszy; przedstawia jego ewolucję oraz opis relacji między normami konstytucyjnymi a praktyką sprawowania władzy i stosowania norm konstytucyjnych. Autor na podstawie analiz wyciąga ciekawe wnioski. Książka podejmuje problematykę obowiązującego systemu rządów rozumianego jako zespół wzajemnych stosunków i zależności zachodzących między organami władzy ustawodawczej i wykonawczej (a także relacje wewnątrz egzekutywy), czyli występujące między parlamentem, głową państwa i Rządem.

Międzypokoleniowe uczenie się

Marcin Muszyński

Międzypokoleniowe uczenie się jest zjawiskiem naturalnym, a przez to wszechobecnym. Występuje w większości sytuacji społecznych, takich jak chociażby wychowanie czy socjalizacja, choć z drugiej strony, samo pojęcie jest jeszcze mało znane, słabo rozpoznane w publikacjach o charakterze naukowym. Nie jest ono jednak obecne w świadomości wielu ludzi, a przyczyną tego może być m.in. segregacja społeczeństw ze względu na wiek, która zaczyna się już od najmłodszych lat życia jednostki. Najlepiej widać to na przykładzie edukacji, w której podział ten utrzymuje się aż do okresu starości. Instytucjonalnie zorganizowany bieg życia jednostki daje niewiele możliwości doświadczania zjawiska międzypokoleniowego uczenia się, ponieważ człowiek najczęściej przebywa w grupie rówieśniczej, począwszy od przedszkola, a skończywszy na uniwersytetach trzeciego wieku. Przygotowanie gruntu umożliwiającego przebicie się zjawiska międzypokoleniowego uczenia się do świadomości opinii publicznej (uczenie nieformalne) w dużej mierze zależy od kontekstu formalnego, w którym można zdiagnozować, zdefiniować oraz nadać odpowiedni sposób percepcji tego zjawiska, czyniąc go „widzialnym”. Rolę taką pełnić może niniejsza publikacja, która jest zbiorem autorskich badań oraz refleksji na temat międzypokoleniowego uczenia się. Jest kolejnym przyczynkiem w nowo rozpoznawanym polu badawczym. Kolejne artykuły poszerzają nie tylko listę obszarów, lecz także specyficzne ujęcia uczenia się w wymiarze międzypokoleniowym.  

Kreowanie i realizacja strategii marketingowych przedsiębiorstwa. Studia przypadków

Wojciech Grzegorczyk

Studium przypadku (case study) to jedna z metod badań jakościowych, bardzo pomocna przy rozwiązywaniu problemów z zakresu zarządzania. To szczegółowy opis zazwyczaj rzeczywistego zjawiska gospodarczego, w celu sformułowania wniosków dotyczących jego przyczyn i rezultatów. Stosuje się ją jako metodę edukacji menedżerskiej, szczególnie w odniesieniu do nauczania marketingu, ponieważ pozwala skonfrontować wiedzę studentów z praktyką funkcjonowania przedsiębiorstw oraz kształtuje umiejętności analityczne i decyzyjne. Zaprezentowane w publikacji teksty studiów przypadków dotyczą problemów marketingowego zarządzania przedsiębiorstwem. Każdorazowo zostały one poprzedzone teoretycznymi rozważaniami odnoszącymi się do kwestii omawianych w case study’s. Praca jest przeznaczona dla studentów kierunków ekonomicznych i zarządzania, a także dla menedżerów przedsiębiorstw i organizacji z różnych sektorów.  

Ewolucja zarządzania. Dyktat struktury, strategii i kultury

Jolanta Bieńkowska, Czesław Sikorski

Autorzy podjęli próbę ukazania ewolucji zarządzania od końca XIX do początku XXI wieku. Dzielą opisywany okres na trzy różniące się etapy - industrialny, modernistyczny i informacyjny. W przystępny sposób przedstawiają, jak zmiana warunków zewnętrznych skutkowała ewolucją narzędzi zarządzania w przestrzeni organizacyjnej. Wychodząc od zmian technicznych, poprzez zmiany społeczno-gospodarcze, prezentacja organizacji osadzona jest w szerszym kontekście. Czytelnik może więc poznać zarówno logikę otoczenia, uczestników organizacji, jak i ich wpływ na logikę jej funkcjonowania. Proponowany model wsparty jest przez jasny i uporządkowany wywód, znajdujący odbicie w strukturze. Rozdziały poświęcone zarządzaniu w przestrzeni organizacyjnej w każdym z okresów powielają logiczną strukturę - w każdym, poza nakreśleniem tła technologiczno-społeczno-gospodarczego, zobrazowane są zmiany zachodzące w obszarze struktury, strategii i kultury organizacyjnej charakterystyczne dla danego okresu. Podstawą do wyodrębnienia okresów poza zmianami technologicznymi jest też odrębna logika kierująca zarządzaniem - czytelnik obserwuje, jak w wyniku rozwoju technologicznego i społecznego w organizacjach zachodzi ewolucja, a najważniejszym instrumentem zarządzania staje się odpowiednio: struktura, strategia i wreszcie kultura. Zmiana ta znajduje odbicie w przejściu od prymatu wydajności, przez prymat konkurencyjności, do obowiązującego dziś prymatu przedsiębiorczości. Na uwagę zasługuje szczególnie opis okresu informacyjnego, który wymusza swoistą syntezę, na pierwszy rzut oka sprzecznych, rozwiązań przyjętych we wcześniejszych okresach. Zaprezentowany model pozwala zrozumieć charakter i logikę zachodzącej ewolucji. Atrakcyjny język czyni publikację wartą polecenia studentom zarządzania, może ona również stanowić cenne źródło wiedzy dla praktyków. Z recenzji prof. nadzw. dr hab. Agnieszki Sitko-Lutek  

Konspiracja trzech pokoleń. Związek Młodzieży Polskiej "Zet" i ruch zetowy (1886-1996)

Przemysław Waingertner

Autor prezentuje ponad stuletnie dzieje trójpokoleniowej polskiej konspiracji patriotycznej „Zetu” oraz pozostających pod jej wpływem organizacji tworzących ruch zetowy. Ukazuje ich struktury, idee, działalność i postacie liderów z okresu zaborów, Wielkiej Wojny, II RP, II wojny światowej oraz lat powojennych na emigracji i w kraju (w PRL i III RP). Dzieje „Zetu” zostały przedstawione na podstawie rozległej kwerendy archiwalnej i prasowej oraz bogatego zbioru źródeł opublikowanych i literatury przedmiotu. Dzięki wnikliwym badaniom autorowi udało się zrekonstruować fascynujący wizerunek tajemniczej, mało znanej, a przecież najdłuższej konspiracji w najnowszej historii Polski.

Sześć rozpraw o rozłączności oraz unii duszy i ciała

Gérauld de Cordemoy

Gérauld de Cordemoy należy do mniej znanych francuskich uczonych XVll stulecia, których życie i działalność przypadają na okres między aktywnością Descartes’a i Malebranche’a. Jego pozycja i oddziaływanie nie budzą wątpliwości, gdy chodzi o ich ocenę oraz znaczenie dla rozwoju kartezjanizmu, ale nie tylko. De Cordemoy zapisał się twórczo w obszarach prawa, polityki, historii, a także nauk o wychowaniu. Łączył przekonania wywodzące się z Biblii, prawodawstwa, polityki, historii, filozofii, w tym teorii języka, jak również religii i obyczajowości. Chociaż właśnie Rozróżnienie duszy i ciała zwróciło uwagę Malebranche’a czy Leibniza, to z pewnością całokształt twórczości filozofa ujawnia istnienie niezależnej od tego wybiórczego spojrzenia, stale i wszędzie w jego dziełach obecnej, rozpoznawalnej ciągłości stylu. Jest to rys charakterystyczny dla uczonych, którzy nie wyspecjalizowali się w wąsko pojętych badaniach, lecz interesowali się ich wielowątkowością. Widzimy to w przedstawionej przez Géraulda de Cordemoy koncepcji jedności substancji, w pojmowaniu różnicy między znakiem a znaczeniem, wreszcie zaś w teorii jedności państwa i tworzącej go wielości indywiduów, która jest doskonałym przykładem konstytuowania jedności w wielości. W końcu cały Wszechświat, rozkładalny na niepoliczalne części, znajduje u paryskiego uczonego zasadę swej jedności w Bogu, który zarządza nim, spajając każdy z elementów w jednolite ciało, posłuszne Jego woli.

Wideo w sztukach wizualnych

Ryszard W. Kluszczyński, Tomasz Załuski

Wideo należy do najmłodszych mediów używanych obecnie w twórczości artystycznej, a zarazem jest jednym z najważniejszych jej paradygmatów, w największym stopniu wpływającym na współczesne oblicze sztuki. W swej – trwającej niewiele ponad połowę stulecia – historii wideo przeszło znaczącą ewolucję, przeobrażając się z instrumentarium twórczych eksperymentów w polu medium elektronicznego i radykalnych interwencji politycznych, w nową przestrzeń aktywności kulturowej, współczesną transmedialną dziedzinę twórczą, wszechstronnie obecną w polu aktualnych praktyk społecznych. Książka Wideo w sztukach wizualnych proponuje refleksję nad tą ewolucją, nad zmiennymi relacjami między medium i różnymi koncepcjami artystycznymi, które budują dzisiejsze oblicze sztuk wizualnych. Jej autorzy i autorki podejmują zarówno rozważania teoretyczne, określające rozpiętość i formy obecności wideo w polu sztuki, jak i analizują jego różne historyczne manifestacje. W tekstach znajdują się m.in. analizy dotyczące komunikacyjno-kulturowych aspektów wideo, jego przeobrażeń historycznych, zróżnicowanych estetyk, treści i obiegów, jak również jego związków z różnymi dziedzinami sztuki. Wszystkie teksty oferują szerokie spektrum oglądu wideo jako środka wypowiedzi artystycznej.

Małżeństwo: początek i koniec

Piotr Szukalski

 Celem pracy jest spojrzenie na małżeństwo – zarówno na jego początek, jak i koniec – z perspektywy demograficznej. Obiektem zainteresowania w niniejszym studium jest zatem sprawdzenie, jak w powojennej Polsce zmieniało się podejście do formowania i rozpadu związku małżeńskiego poprzez analizę „twardych” danych liczbowych, mówiących o częstości występowania najważniejszych zdarzeń demograficznych w sferze małżeńskości, takich jak zawieranie związku małżeńskiego, rozwody, separacje, owdowienia. Przeprowadzona w pracy analiza wskazuje na zachodzący proces zmian podejścia do formowania i do rozpadu małżeństw. Zmniejszająca się atrakcyjność małżeństwa jako instytucji społecznej współwystępuje z coraz częstszym odwoływaniem się do nietradycyjnych form zakończenia związku – rozwodu i separacji. Zmiany te zachodziły w całym powojennym okresie, aczkolwiek poszczególne podokresy odznaczały się różnym tempem zmian. Największą dynamiką odznaczały się w tym przypadku lata sześćdziesiąte oraz okres ostatniego ćwierćwiecza. Patrząc z perspektywy ostatnich dwóch dekad, można powiedzieć, iż widoczne wcześniej przemiany podejścia do małżeństwa uległy jedynie przyspieszeniu, choć jednocześnie bez wątpienia pojawiły się na masową skalę niedopuszczalne wcześniej możliwości odwoływania się do alternatywnych form życia małżeńsko-rodzinnego, związane z brakiem formalizowania łączącej dwie dorosłe osoby intymnej więzi.  

Wojna, obraz, propaganda. Socjologiczna analiza plakatów wojennych

Piotr Chomczyński (red.), Tomasz Ferenc, Waldemar Dymarczyk

 Potęga oddziaływania plakatu, mierzona choćby stopniem rozpoznawalności przez odbiorców treści posterów, jest bezdyskusyjna. Wyrazem ich nieprzemijającej popularności (a nawet swoistej mody) są dzisiaj np. reprinty i kalendarze zawierające przedruki starych posterów, stające się częścią dekoracji przestrzeni zarówno publicznych, jaki i prywatnych. Często też dawne postery wykorzystywane są w działaniach promocyjnych i marketingowych. Ich przekaz jest prosty, zazwyczaj jednoznaczny i eksponowany w przestrzeni publicznej. Po książkę warto sięgnąć, dlatego że: pokazuje ono efektywność i przydatność analiz wizualnych w rozumieniu życia społecznego, ich użyteczność w uprawianiu, zwłaszcza współczesnej, socjologii; jest ona doskonałym kompendium wiedzy na temat propagandy wizualnej, pokazuje jej historyczne przykłady i współczesne rozwinięcia, a także to, jak bardzo ten rodzaj komunikatów przenika codzienność, jak jest on wszechobecny i to w każdym z możliwych do pomyślenia aspektów życia społecznego. Czytelnik znajdzie w niej wiele trudnych do pozyskania informacji na temat ikonicznych przedstawień wojny obecnych w zachodniej kulturze wizualnej, słabo dotąd rozpoznane przykłady kampanii propagandowych z przeszłości, a także wiele niezwykle trafnych interpretacji współczesnych przekazów perswazyjnych.

Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku

Marek Barwiński

Praca jest poświęcona przemianom narodowościowym, jakie zachodziły w Polsce po 1944 r., ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości narodowych i etnicznych wschodniej Polski, gdzie zmiany te, zwłaszcza w aspekcie terytorialnym i ilościowym, były bardzo dynamiczne i wewnętrznie silnie zróżnicowane. Po upływie kilkudziesięciu lat i licznych przekształceniach sytuacji politycznej i prawnej można pokusić się o zbadanie, w jaki sposób polityka państwa, zarówno w warunkach ustroju totalitarnego, jak i demokratycznego, wpływa na strukturę narodowościową. W jaki sposób system polityczny i jego zmiany warunkują relacje między większością a mniejszościami narodowymi? Jak w różnych okresach kształtowała się tożsamość narodowa oraz instytucjonalizacja działalności społecznej i kulturalnej mniejszości narodowych i etnicznych „skazanych” przez władze na rozproszenie i stopniową asymilację? Co było głównymi przyczynami zróżnicowanej sytuacji społeczno-politycznej omawianych mniejszości w okresie PRL? Czy zmiany ustrojowe, zapoczątkowane w 1989 r., umożliwiły w praktyce równoprawne funkcjonowanie poszczególnych mniejszości narodowych i etnicznych? W jaki sposób liderzy omawianych mniejszości postrzegają i oceniają obecną sytuację narodowości, które reprezentują? Tak sformułowane pytania są zasadniczymi problemami badawczymi podjętymi w niniejszej pracy.